Karaman İlisıra Dolması, Karaman ilinin Merkez ilçesine bağlı Yollarbaşı köyünün geleneksel mutfak kültürüne ait, patlıcan içine Karaman tipi iri bulgur ve kıyma esaslı iç harcın doldurulmasıyla hazırlanan özgün bir dolma çeşididir. Köyün eski adı olan “İlisıra”dan adını alan bu yemek, özellikle bayram, düğün ve nişan gibi özel günlerde yapılır. 2023 yılında mahreç işaretiyle tescillenmiştir.

Ayırt Edici Özellikleri

Karaman İlisıra Dolması; yağlı dana kıyma, Karaman tipi pilavlık iri bulgur, patlıcan, domates, yeşilbiber, maydanoz, kuru soğan, domates ve biber salçası, yumurta, tuz, tereyağı ve sarımsaklı süzme yoğurt ile hazırlanan bir dolma çeşididir. İç harç hazırlanarak patlıcanların arasına yerleştirilir ve sos ile pişirilir. Kış aylarında kurutulmuş patlıcanla da yapılabilir. Ürünün en belirgin ayırt edici özelliği, iç harçta kullanılan Karaman tipi bulgurdur. Bu bulgur taş değirmende kabuğu çıkarılarak oval biçimde kırılır. Rengi ve dokusu, doğal buğday görünümüne en yakın haliyle korunur ve bu sayede özgün lezzeti ve kokusu elde edilir.

Yemeğin servisi, üzerine sarımsaklı yoğurt gezdirilerek ve sıcak olarak yapılır. Patlıcanların şekli ve dizimi, görsel estetik de kazandırır. Üretimde kullanılan tereyağı da yine coğrafi sınırdan temin edilen geleneksel yöntemlerle elde edilir.

^{Karaman İlisıra Dolması (Türk Patent ve Marka Kurumu)}

Köken

Karaman İlisıra Dolması, köken olarak Yollarsbaşı köyünün mutfak kültürüyle özdeşleşmiştir. Yemeğin hazırlanmasında kullanılan bulgurun üretiminden pişirilmesine kadar tüm aşamaların bu bölgeye özgü yöntemlerle gerçekleştirilmesi, dolmanın coğrafi kimliğini oluşturur. Ürünün geçmişi eskiye dayanmakta ve özellikle bayram, düğün, nişan gibi özel günlerde köy halkı tarafından sıklıkla yapılmaktadır.

Üretim Metodu

Aşağıda 10 kişilik Karaman İlisıra Dolması için gereken malzemeler ve üretim aşamaları yer almaktadır:

Malzemeler

• 1 kg patlıcan

• 170 g domates

• 75 g yeşilbiber

• 60 g maydanoz

• 300 g yağlı dana kıyma

• 115 g pilavlık iri bulgur (Karaman tipi)

• 100 g kuru soğan

• 105 g domates salçası

• 60 g yumurta (yaklaşık 1 adet)

• 60 g tereyağı

• 1000 ml su

• 12 g tuz

• 180 g süzme yoğurt

• 1 baş sarımsak

Yapılışı

Patlıcanlar alacalı soyulur, önce enine sonra boyuna ikiye ayrılır, fakat parçalar birbirinden ayrılmaz. Tuzlu suda bekletildikten sonra süzülüp sıkılır. Soğan, domates, biber ve maydanoz ince doğranır. Üzerine kıyma, bulgur, salça, tuz ve yumurta eklenip iç harç yoğrulur. Harçtan yaklaşık 15 g alınarak patlıcanların arasına yerleştirilir. Hazırlanan dolmalar, yüksekliği az ama çapı geniş bir tencereye dizilir. Tereyağı ile 35 g salça kavrulur, üzerine su ve tuz ilave edilerek hazırlanan sos sıcak olarak dolmaların üzerine dökülür. Kısık ateşte bulgurlar yumuşayıncaya kadar pişirilir. Servis öncesi, süzme yoğurtla ezilmiş sarımsak karıştırılarak dolmaların üzerine dökülür.

Coğrafi İşaret Tescili

Karaman İlisıra Dolması, Karaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 02.11.2022 başvuru tarihiyle, 23.08.2023 tarihinde 1457 tescil numarasıyla mahreç işareti olarak tescillenmiştir.

Denetim

Denetimler Karaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü koordinasyonunda; Karaman Fırıncılar, Pastacılar, Lokantacılar ve Gıda Maddesi Üreten İş Yerleri Esnaf Odası ile Karaman İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden konusunda uzman kişilerin yer aldığı en az üç kişilik bir kurul tarafından gerçekleştirilir. Denetimler yılda en az bir kez düzenli olarak yapılır. Ayrıca şikâyet durumlarında ve gerekli görülen hallerde de gerçekleştirilir. Denetimlerde; kullanılan bileşenlerin uygunluğu, üretim metoduna bağlılık ve tescilli mahreç işareti ambleminin doğru kullanımı denetlenir.