Linga tatlısı, Rize ili ve çevresi ile Bilecik'te, özellikle yaylalarda üretilen geleneksel bir süt tatlısıdır. Manda sütü, mısır unu ve şeker kullanılarak yapılan, kıvamı ve pişirme tekniği ile karakterize olan linga tatlısı, yöresel mutfak kültürünün önemli bir parçasıdır.
Malzeme ve Yapım Tekniği
Linga tatlısının temel malzemeleri manda sütü, mısır unu ve şekerdir. Manda sütünün yüksek yağ oranı tatlıya kendine özgü bir aroma ve kremsi bir kıvam kazandırır. Mısır unu, tatlıya kıvam veren ana bileşendir ve Karadeniz mutfağında yaygın olarak kullanılması nedeniyle bölgeyle güçlü bir bağlantıya sahiptir. Yapım sürecinde mısır unu, soğuk sütle karıştırılarak topaklanması önlenir, ardından sürekli karıştırılarak pişirilir. Bu sürekli karıştırma işlemi, tatlıya adını veren ve Rize ağzında "sallanmak" anlamına gelen "linga etmek" fiili ile ilişkilidir. Pişirme işlemi, tatlı derin bir kıvam alana ve tencerenin dibini tutana kadar devam eder.
Malzemeler
· 1 litre manda sütü
· 1 su bardağı mısır unu
· 1 su bardağı toz şeker
· 1 çay bardağı su (gerektiğinde kıvam için)
· 1 çimdik tuz
· Üzeri için: Toz tarçın, dövülmüş ceviz veya fındık
Hazırlanışı
Mısır unu ve toz şekeri derin bir tencereye alın. Üzerine 1 su bardağı soğuk manda sütünü yavaş yavaş ekleyerek sürekli karıştırın ve topaklanmayı önleyin. Kalan manda sütünü de ekleyip karıştırmaya devam edin. Tencereyi orta ateşe alın ve bir tahta kaşıkla sürekli olarak karıştırmaya başlayın. "Linga etmek" olarak adlandırılan bu sürekli karıştırma işlemi, tatlının kıvamı ve topaksız olması için kritik öneme sahiptir. Tatlı kaynamaya başlayıp koyulaşınca ocağın altını kısın ve yoğunlaşana kadar (yaklaşık 25-30 dakika) karıştırmaya devam edin. Kıvamı çok fazla olursa, bir çay bardağı suyu yavaşça ekleyip açabilirsiniz. Tatlı, tencereye yapışmaya başlayıp derin bir kıvam aldığında ocaktan alın. Hazırladığınız ıslatılmış bir tepsiye veya derin bir kaba dökün ve oda sıcaklığında soğumaya bırakın. Soğuyan ve iyice kıvam alan tatlıyı baklava dilimi şeklinde kesin veya kaşıkla servis kaselerine alın. Üzerine tarçın ve dövülmüş ceviz/fındık serperek servis edin. Linga tatlısı soğuk olarak tüketilir.
Linga Tatlısı (kültürportalı)
Sunum ve Tüketim
Linga tatlısı, genellikle soğutulduktan sonra servis edilir. Soğuyan tatlı, muhallebi kıvamından daha yoğun ve kesilebilir bir hal alır. Geleneksel olarak, derince bir tepsi veya kâseye dökülerek soğumaya bırakılır, ardından baklava dilimi şeklinde kesilir veya kaşıkla servis edilir. Üzerine ceviz, fındık veya tarçın serpilerek tüketilebilir. Özellikle yayla şenlikleri, düğünler ve özel gün sofralarında yer alan linga tatlısı, bölgenin sosyo-kültürel yaşamında da sembolik bir değer taşır.
Coğrafi ve Kültürel Bağ
Linga tatlısı, Rize ve çevresindeki yaylacılık kültürü ve manda yetiştiriciliği ile doğrudan bağlantılıdır. Yörenin nemli ve serin iklimi manda yetiştiriciliği için uygun koşullar sağlamış, bu da tatlıya özgün lezzetini kazandıran manda sütünün temin edilmesine olanak tanımıştır. Aynı şekilde, bölgede yaygın olarak tarımı yapılan mısır, tatlıda kullanılarak yöresel bir kimlik kazanmıştır. Bu tatlı, Karadeniz'in geleneksel mutfak mirasının yaşayan bir örneğini oluşturur.