Columbia Üniversitesi’nde Filistin’e destek protestolarında aktif rol üstlenen Mahmud Halil’in ABD’de gözaltına alınması ve sınır dışı süreci kapsamında yaşanan hukuki, kurumsal ve siyasi gelişmelerdir.

_{Mahmud Halil'in gözaltına alındığı anlarda eşi Noor Abdalla tarafından kaydedilen video, 8 Mart 2025 - The Guardian}

Mahmud Halil’in Kimliği ve Columbia Üniversitesi’ndeki Protestoları

Mahmud Halil, Suriye’de bir Filistin mülteci kampında doğmuştur. Etnik kökeni Filistinli, vatandaşlığı Cezayir’dir. 2022 yılında öğrenci vizesi ile Amerika Birleşik Devletleri’ne giriş yapmış ve Columbia Üniversitesi Uluslararası ve Kamu İşleri Fakültesi’nde yüksek lisans eğitimine başlamıştır. 2025 yılı itibarıyla akademik programını tamamlamıştır. Halil, ABD'de yasal daimi ikamet hakkına sahip bir "green card" sahibidir. Eşi Noor Abdalla, ABD vatandaşıdır.

Halil, 2024 yılı boyunca Columbia Üniversitesi’nde İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik askeri operasyonlarına karşı çeşitli öğrenci protestoları düzenlenmiştir. Halil, bu protestoların planlanması ve yürütülmesinde etkin rol oynamıştır. Öğrenci toplulukları ile üniversite yönetimi arasında kurulan müzakere kanallarında arabuluculuk görevini üstlenmiş; çadır kampı organizasyonları ve oturma eylemlerinin koordinasyonunda yer almıştır. Protestocuların talepleri arasında, üniversitenin İsrail ile ilişkili şirketlerden yatırımını çekmesi, Gazze için ateşkes çağrısı yapılması ve Filistinli öğrencilere yönelik disiplin süreçlerinin durdurulması yer almıştır.

_{Mahmud Halil - Columbia Daily Spectator}

Gözaltı Süreci

Mahmud Halil, 8 Mart 2025’te Columbia Üniversitesi’nin Manhattan’daki öğrenci konutunda, eşiyle birlikte eve giriş yaptığı sırada ICE görevlileri tarafından gözaltına alınmıştır. Gözaltı işlemi sırasında ICE görevlilerinin kimlik göstermediği, Halil’in eşi Noor Abdalla’ya tutuklanma tehdidinde bulunulduğu avukat beyanlarında yer almıştır. Halil, ilk olarak New Jersey’deki bir göçmenlik tesisine, ardından Louisiana eyaletine bağlı Jena kentindeki LaSalle Göçmenlik Gözaltı Merkezi’ne transfer edilmiştir.

Gözaltı işlemi, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun “Hamas destekçilerinin vizeleri ve yeşil kartları iptal edilecek” yönündeki açıklamalarını takip eden süreçte gerçekleşmiştir. Halil’in avukatları, müvekkillerine suç isnat edilmediğini ve Halil’in gözaltı koşullarını “kaçırılma” davranışına benzettiğini aktarmıştır. Halil’in öğrenci vizesi ve daimi ikamet hakkı, ICE tarafından iptal edilmiştir.

_{New York’ta Mahmud Halil’in serbest bırakılması talebiyle düzenlenen gösteriler, 16 Mart 2025 - Anadolu Ajansı}

Hukuki Süreç

Gözaltı Merkezine Transfer

Halil’in Louisiana’daki LaSalle Gözaltı Merkezi’ne transferi sırasında, avukatları ve aile üyelerine bilgilendirme yapılmamıştır. Halil, gözaltı merkezinden kamuoyuna hitaben kaleme aldığı bir mektupta kendisini “siyasi tutuklu” olarak tanımlamış; gözaltı koşullarının yetersiz olduğunu ve hukuki korumadan mahrum bırakıldığını ifade etmiştir. Avukatları, Halil ile uzun süre iletişim kuramadıklarını mahkemeye beyan etmiştir.

Duruşmalar ve Mahkeme Süreci

Halil’in ilk duruşması, fiziksel erişiminin engellenmesi nedeniyle New York’ta yapılamamıştır. Ana duruşma, 9 Nisan 2025’te Louisiana’nın Jena kentindeki LaSalle Göçmenlik Mahkemesi’nde gerçekleşmiştir. Göçmenlik Yargıcı Jamee Comans, ABD hükümetine Halil’in sınır dışı edilmesini gerektiren kanıtları 24 saat içinde mahkemeye sunma yükümlülüğü getirmiştir. Duruşmaya kamuoyunun yoğun ilgisi nedeniyle yaklaşık 600 kişi bağlantı kurmaya çalışmış; bu durum teknik gecikmelere yol açmıştır. Halil’in eşi Noor Abdalla’nın duruşmaya video konferans yoluyla katılması talep edilmiştir.

Hükümetin Delil Sunumu

ABD hükümeti, Halil’in sınır dışı edilmesi yönündeki kararın dayanağı olarak yalnızca Dışişleri Bakanı Marco Rubio tarafından imzalanan iki sayfalık bir kanaat yazısını mahkemeye sunmuştur. Yazıda Halil’in varlığının “antisemitizmle mücadele çabalarını zayıflattığı” ve “Yahudi öğrenciler için düşmanca bir ortam yarattığı” belirtilmiştir. Yazının dayandığı yasal zemin, Göçmenlik ve Vatandaşlık Yasası’nın 237. maddesidir. Halil’in avukatları, başka hiçbir somut delilin sunulmadığını, Halil’in eylemlerinin yasal protesto sınırları içinde gerçekleştiğini ve hakkında cezai suçlama bulunmadığını belirtmiştir.

Siyasal ve Kurumsal Tepkiler

Trump Yönetiminin Politikaları

Halil’in gözaltına alınması, Trump yönetiminin protestolara katılan uluslararası öğrencileri sınır dışı etme yönündeki genel politikası çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu kapsamda Columbia Üniversitesi gibi kurumlara tahsis edilen federal fonlar askıya alınmış ve üniversitelerden protestoculara disiplin yaptırımları uygulamaları istenmiştir. Columbia Üniversitesi’ne ait kampüs mülklerine ICE görevlilerinin erişimi için protokol geliştirilmiş; bu erişimin sadece “zorunlu durumlarda” mümkün olabileceği yönünde düzenleme yapılmıştır.

_{Mahmud Halil'in serbest bırakılması için gerçekleştirilen protestolardan biri - Anadolu Ajansı}

Columbia Üniversitesi ve Kamuoyu

Halil’in gözaltına alınmasının ardından Columbia Üniversitesi öğrencileri, akademisyenler ve kamuoyundan destek açıklamaları gelmiştir. Üniversite binası önünde düzenlenen protestolarda “Halil’i serbest bırakın” ve “Öğrencilerimizden elinizi çekin” sloganları kullanılmıştır. Kamuoyu tepkileri üniversite sınırlarını aşmış, bazı tanınmış kişiler de gösterilere katılmıştır. ABD'nin çeşitli şehirlerinde 8 Mart'tan itibaren Halil'in serbest bırakılması için protesto yürüyüşleri gerçekleştirilmiştir.

_{Washington DC'de Mahmud Halil'in serbest bırakılması için gerçekleştirilen protestolardan biri, 6 Nisan 2025 - FREEDOMNEWS TV}

Halil, bu süreçte Columbia Üniversitesi’ndeki yedi öğrenci ile birlikte Temsilciler Meclisi Komitesi’nin protestolara katılan öğrencilerin kişisel bilgilerini talep etmesine karşı bir dava açmıştır. Dava kapsamında, öğrenci bilgilerine yönelik taleplerin mahremiyet ihlali riski taşıdığı ve bu bilgilerin kötüye kullanılabileceği ileri sürülmüştür.

Kişisel Beyanlar

Halil, gözaltı sürecinde kaleme aldığı mektubunda, tutulduğu koşulların fiziksel ve hukuki güvencelerden yoksun olduğunu belirtmiştir. Kendini “siyasi tutuklu” olarak tanımlayan Halil, bu süreci yalnızca bireysel değil, tarihsel ve kimliksel bir mesele olarak değerlendirmiştir. Mektubunda, 1948 Nekbe’sine atıf yaparak Filistinli kimliğinin sürekliliğini vurgulamış, “tam özgürlük için mücadele”nin ahlaki bir yükümlülük olduğunu ifade etmiştir.

Dava Sonucu

Göçmenlik Yargıcı Jamee Comans, 11 Nisan 2025 tarihinde Mahmud Halil’in sınır dışı edilip edilmeyeceğine karar vereceğini açıklamıştır. Hükümetin delil sunumunun yetersiz bulunması halinde davanın düşmesi ve Halil’in serbest bırakılması beklenmektedir. Halil’in hukuki temsilcileri, aksi bir karar halinde temyiz sürecine başvuracaklarını bildirmiştir. Ayrıca, Halil’in tutukluluğunun yasal zemininin değerlendirilmesi amacıyla New Jersey’de açılmış ayrı bir habeas corpus davası da devam etmektedir.

Nihai Mahkeme Kararı: Sınır Dışı Edilme Talebinin Kabulü

12 Nisan 2025 tarihinde, Louisiana eyaletinde göçmenlik davalarına bakan Göçmenlik Yargıcı Jamee Comans, Mahmud Halil hakkında yürütülen sınır dışı davasında kararını açıklamıştır. Yargıç Comans, Columbia Üniversitesi’nde Filistin’e destek protestolarına öncülük ettiği gerekçesiyle gözaltına alınan Halil’in sınır dışı edilmesi yönündeki hükümet talebini yerinde bulmuş ve ilgili iddianamenin bu işlem için yeterli hukuki dayanağı oluşturduğuna hükmetmiştir.

Mahkeme kararı, Halil’in 8 Mart 2025 tarihinde gözaltına alınarak Louisiana’daki ICE gözaltı merkezine götürülmesinin ardından yaklaşık bir aylık süreci takiben verilmiştir. Halil’in avukatlarına, söz konusu karara karşı 23 Nisan 2025 tarihine kadar itiraz etme hakkı tanınmıştır. Kararın ardından sınır dışı süreci, göçmenlik dairesi tarafından resmi prosedürlere uygun şekilde yürütülebilecektir.

Halil’e yönelik alınan bu karar, yalnızca bireysel bir uygulama olarak değil, aynı dönemde benzer gerekçelerle gözaltına alınan diğer uluslararası öğrencilere yönelik işlemlerle birlikte değerlendirilmiştir. ABD genelinde birçok sivil toplum kuruluşu, eğitim kurumu ve bazı siyasetçiler tarafından Halil ve benzeri vakalara yönelik uygulamalara karşı açıklamalar yapılmıştır.

New York’ta Mahmud Halil’e Destek Gösterisi  (13 Nisan 2025)

_{New York’ta Mahmud Halil’e destek gösterisi, 13 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

13 Nisan 2025 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri’nin New York kentindeki Times Meydanı’nda, Filistinli yüksek lisans öğrencisi Mahmud Halil’in serbest bırakılması talebiyle kitlesel bir gösteri düzenlenmiştir. Halil’e destek amacıyla bir araya gelen göstericiler, üzerinde “Halil’e özgürlük” ve “Ellerinizi öğrencilerden çekin” yazılı pankartlar taşımıştır​.

_{New York’ta Mahmud Halil’e destek gösterisi, 13 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

Gösteri, yağmurlu hava koşullarına rağmen binlerce kişinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar arasında Filistin asıllı Amerikalı aktivist Linda Sarsour da yer almıştır. Eylem sırasında yapılan açıklamalarda, Halil’in serbest bırakılması çağrısı yinelenmiştir.

Newark Federal Mahkemesi’nin Kararı

11 Haziran 2025 tarihinde, New Jersey eyaletine bağlı Newark Federal Mahkemesi’nde görevli Yargıç Michael Farbiarz, Mahmud Halil hakkında ABD federal hükümeti tarafından sunulan belgelerin sınır dışı işlemi için yeterli görülmeyeceğine hükmetmiştir. Kararda, Columbia Üniversitesi’nde Filistin’e destek eylemlerine katıldığı gerekçesiyle tutuklanan Halil’in, ABD Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza Dairesi (ICE) tesisinde tutulmasının veya sınır dışı edilmesinin anayasal güvencelerle bağdaşmadığı ifade edilmiştir.

Yargıç Farbiarz, kararında Halil’in akademik kariyeri ve kişisel itibarının bu süreçte zarar gördüğünü, ifade özgürlüğünün sınırlandığını ve bu durumun telafisi mümkün olmayan sonuçlara yol açabileceğini tespit ettiğini belirtmiştir. Bu değerlendirmeler doğrultusunda, yürütülen işlemlerin sonlandırılmasına yönelik hüküm tesis edilmiştir. Mahkeme, yürütme organının bu karara yanıt sunabilmesi için hükmün hemen yürürlüğe girmeyeceğini ve hükümete yanıt için 14 Haziran 2025 Cuma günü saat 09.30’a kadar süre tanındığını bildirmiştir.

Bu karar, Halil’in Louisiana’daki göçmenlik mahkemesinde hakkında verilen 12 Nisan 2025 tarihli sınır dışı kararına karşı açılmış ayrı bir federal dava kapsamında verilmiştir.