Mustafakemalpaşa, Türkiye’nin Marmara Bölgesi’nde, Bursa iline bağlı bir ilçedir. İlçe, kuzeybatı Anadolu yarımadasında yer almakta olup Marmara Bölgesi’nin batı sınırlarında bulunmaktadır. Coğrafi olarak kuzeyde Uluabat Gölü, kuzeydoğuda Bursa merkez ilçesi, batıda Karacabey ve Susurluk, güneybatıda Kepsut, güneyde Dursunbey ve doğuda Orhaneli ilçeleriyle çevrilidir. İlçenin ortasından geçen Mustafakemalpaşa Çayı, bölgenin en önemli akarsuyu olarak öne çıkar. İlçe yüzölçümü yaklaşık 1.621 km²’dir.
Coğrafi Özellikleri
Coğrafi yapısı bakımından ilçe merkezi deniz seviyesinden 25-40 metre yükseklikte yer alırken, ilçenin güney kesimleri ortalama 400-500 metre yükseklikte dağlık ve yükseltili bir arazi özelliği gösterir. İlçenin en yüksek noktası Çataldağı’dır.
İklim açısından Mustafakemalpaşa, Akdeniz iklimi özelliklerini taşır; yazları uzun ve sıcak, kışları ise kısa ve ılıman geçer. Nem oranı ortalama %71,6 olup, yıllık ortalama sıcaklık 14,2 °C seviyesindedir. Yıllık yağış miktarı yaklaşık 680 mm’dir. İlçenin yaklaşık 79.633 hektarı ormanlarla kaplıdır ve ormanların büyük çoğunluğu yaprak döken ağaç türlerinden oluşur. Orman sınırından sonra yükseklik giderek azalır ve fundalıklar ile mera alanları oluşur. Tarıma elverişli olan alanlarda ise çeşitli tarım faaliyetleri yapılmaktadır.
Ekonomik olarak Mustafakemalpaşa’da tarım geniş bir yer tutar; arazi yapısı nedeniyle çeşitli ürünlerin yetiştiriciliği mümkündür. Ayrıca orman kaynakları, hayvancılık ve hayvan destekli ekonomik faaliyetler ilçede görülür.
Mustafakemalpaşa (Mustafakemalpaşa Belediyesi)
Tarihçesi
Tarihsel olarak Mustafakemalpaşa bölgesi, antik çağlardan beri yerleşim görmüş bir alandır. İlçenin eski adı “Kirmasti” (Bizans döneminde “Kirmastorya” olarak anılan bir kadın yöneticiden aldığı rivayet edilir) olup, daha eski dönemde “Kyundakos” adını taşımaktadır. Bölgedeki yerleşimin kökeni Hitit uygarlığına kadar uzanmakta, daha sonra Bitinya Krallığı, Roma, Bizans, Selçuklu ve Karesioğulları egemenlikleri görülmüştür.
Mustafakemalpaşa’nın yakınlarındaki Miletopolis Ören Yeri, bölgenin eski tarihine işaret eden önemli arkeolojik alanlardan biridir. Miletopolis’in Kyzikoslular, Atinalılar ya da doğrudan Miletoslular tarafından kurulduğu kesinleşmemiştir, ancak göl kıyısında konumlandığı kaynaklarda belirtilir. Zaman içinde göl sularının çekilmesiyle bölgeye yerleşim yerleri taşınmıştır.
Osmanlı döneminde, 1336 yılında Orhan Bey tarafından Karesioğulları topraklarının fethiyle birlikte Mustafakemalpaşa bölgesi Osmanlı topraklarına katılmıştır. İlçe, 19. yüzyıla kadar Mihaliçe’ye bağlı Sincan Nahiyesi olarak yönetilmiş; 1881 yılında ise bağımsız bir ilçe statüsü kazanmıştır. İlçenin ilk kaymakamı Hacı Salih Hayri Efendi olmuştur.
Kültürel Değerleri
20. yüzyıl başlarında Mustafakemalpaşa, nüfus açısından farklı etnik grupların (Müslümanlar, Rumlar, Ermeniler, Yahudiler) bir arada yaşadığı çok kültürlü bir yerleşim birimiydi. Balkanlar ve Kafkaslar’dan gelen göçmenler ilçenin demografik yapısına önemli katkıda bulunmuştur. Mustafakemalpaşa, Kurtuluş Savaşı yıllarında Yunan işgaline uğramış, 2 Temmuz 1920’de işgal edilip 14 Eylül 1922’de Türk ordusu tarafından kurtarılmıştır. Kurtuluş Savaşı sonrasında, 31 Aralık 1922 tarihinde Belediye Meclisi kararıyla ilçe adı Mustafa Kemal Paşa’ya atfen “Mustafakemalpaşa” olarak değiştirilmiştir.
İlçede tarihi eserler ve kültürel miras açısından önemli yapılar bulunmaktadır. Bunlar arasında Lala Şahin Türbesi, Hamzabey Camii ve Türbesi, Şeyhmüftü Camii ve Türbesi, Dorak Hazineleri ve Kestelek Harabeleri sayılabilir. Ayrıca doğal güzellikler olarak Suuçtu Şelalesi ve Suçıktı Mesiresi gibi alanlar dikkat çeker.
Lalaşahin Paşa Türbesi (Mustafakemalpaşa Belediyesi)
Lalaşahin Paşa Türbesi, Mustafakemalpaşa Deresi'nin kenarında, yaklaşık 600 yıldan fazla bir süredir küçük bir tepe üzerinde yer alan türbe, I. Murad’ın lalası Lalaşahin Paşa'ya aittir. Bu türbe, Lala Şahin Paşa tarafından yaptırılan bir cami, medrese, hamam ve zaviyeden oluşuyordu. Zamanla hamam yıkılmış ve yerine Kızılay tarafından modern bir hamam inşa edilmiştir. İlçe merkezinde bulunan Lalaşahin Türbesi, merkezden yaklaşık 750 metre mesafededir.
Suuçtu Şelalesi (Mustafakemalpaşa Belediyesi)
Suuçtu Şelalesi, Mustafakemalpaşa ilçesi Çataltepe mevkiinde, Muradiyesarnıç Köyü yakınlarında, Karadere üzerinde bulunmaktadır. İlçe merkezine yaklaşık 17 kilometre uzaklıktadır. Şelale, bir fay hattının çökmesi sonucu oluşmuş olup, 38 metre yükseklikten düşen suyu ile dikkat çeker. Yaz aylarında su miktarında azalma görülse de, kış aylarında dolan göletiyle doğal güzellik sunar.
20.yüzyıl boyunca ilçede altyapı, eğitim ve kültür alanlarında önemli gelişmeler yaşanmıştır. 1926’da başlanan köprü inşaatı, 1935’te Mustafa Kemal Atatürk’ün bronz anıtının dikilmesi, 1937’de Halkevi’nin açılması, 1938’de elektrik santralinin kurulması gibi gelişmeler ilçenin modernleşmesine katkıda bulunmuştur. Mustafakemalpaşa, ayrıca tarih boyunca çeşitli sosyal ve kültürel hareketlerin merkezi olmuş, özellikle Kurtuluş Savaşı sırasında Kuvayı Milliye teşkilatlarının önemli faaliyetlerine sahne olmuştur. İlçe nüfusu 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren giderek artmış ve kentleşme süreçleri hız kazanmıştır.
