Mutlak İrtifa (Above Ground Level), bir hava aracının veya herhangi bir cismin, doğrudan altındaki yer yüzeyi ile arasındaki dikey mesafeyi ifade eden mutlak irtifadır. Bu irtifa türü, deniz seviyesine göre ölçülen ortalama irtifayı temel alan MSL (Mean Sea Level) kavramından farklı olarak yüzey koşullarına bağlı bir değişkenlik gösterir. AGL değeri, hava aracının bulunduğu noktadaki yer yüzeyi kotuna göre hesaplanır ve bu nedenle uçuş güzergâhı boyunca arazinin yüksekliği değiştikçe AGL değeri de değişir.
Mutlak İrtifa (AGL) (Yapay zeka tarafından oluşturulmuştur.)
Ölçüm Yöntemleri
AGL doğrudan basınca dayalı altimetrelerle ölçülmez. Bu tür cihazlar, atmosfer basıncındaki değişimlere dayanarak MSL’ye göre yükseklik bilgisi verir. Mutlak irtifanın belirlenmesi için radar altimetreler veya radyo altimetreleri kullanılır. Bu sistemler, uçağın altındaki zemine radyo dalgaları göndererek dalgaların geri dönme süresini ölçer ve bu süreden mesafeyi hesaplar. Böylece yer yüzeyine olan gerçek mesafe doğrudan tespit edilir. Özellikle alçalma ve iniş safhalarında, bu ölçüm türü pilotlara daha doğru ve güvenli bir referans sağlar.
Kullanım Alanları
Mutlak irtifa kavramı, uçuş güvenliği, yaklaşma ve iniş prosedürleri, engel geçiş emniyeti ve yerle temas riski analizleri açısından önem taşır. Meteorolojik raporlarda bulut taban yüksekliği, genellikle AGL cinsinden verilir. Bu durum, pilotların görüş mesafesi ve bulut tavanı değerlendirmelerini doğrudan yer seviyesine göre yapmalarını kolaylaştırır. Ayrıca hava trafik kontrol hizmetlerinde, belirli bölgelerde yerden belli bir yükseklik sınırı içinde uçuş yapılmasına izin verilir; bu sınırlandırmalar AGL temel alınarak tanımlanır.
Mutlak İrtifa (AGL) (Yapay zeka tarafından oluşturulmuştur.)
AGL ve MSL Arasındaki İlişki
MSL, deniz seviyesinin ortalama yüzeyine göre ölçülen bir irtifadır. AGL ise bu irtifadan yer yüzeyinin yüksekliğinin çıkarılmasıyla elde edilir. Dolayısıyla aynı MSL seviyesinde uçan iki hava aracının AGL değerleri, altlarındaki arazinin kotuna göre farklılık gösterebilir. Bu fark, yüksek dağlık bölgeler ile deniz seviyesine yakın alanlarda belirgin biçimde değişir. Formül olarak, AGL = MSL − Yer Yüzeyi Kot’u şeklinde ifade edilir.
Uygulama ve Emniyet
AGL ölçümü, özellikle aletli yaklaşma ve otomatik iniş sistemlerinde hayati bir değişkendir. Bu sistemler, uçağın pist eşiğine göre belirlenmiş güvenli irtifalarda bulunmasını sağlar. Aynı zamanda düşük görüş koşullarında yapılan yaklaşmalarda, radar altimetre verileri pilot ekranlarına yansıtılarak yerle temas riski sürekli izlenir. Bu ölçüm, havacılıkta seyrüsefer ve iniş güvenliğinin temel unsurlarından biri olarak kabul edilir.
Terim ve Semboller
Uluslararası havacılık terminolojisinde AGL, “Above Ground Level” ifadesinin kısaltmasıdır ve “Mutlak İrtifa” olarak Türkçeye çevrilir. Bu kavram, uçuş haritalarında ve operasyonel belgelerde “height” (yükseklik) birimiyle gösterilir. Buna karşın MSL’ye göre ifade edilen değerler “altitude” olarak belirtilir. Bu ayrım, hava trafik yönetimi, haritalama ve uçuş planlamasında ortak bir terminolojik standardın korunmasını sağlar.
