Nevşehir Kabak Çekirdeği, Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan Nevşehir ili ve çevresinde yetiştirilen, 2019 yılında coğrafi işaret tescili almış bir üründür. Çerezlik kabak çekirdeği kategorisinde yer almakta olup geleneksel üretim biçimleri, bölgeye özgü toprak ve iklim koşullarıyla ayırt edici özellikler taşır.

Tescil

Nevşehir’de kabak çekirdeği tarımı uzun yıllardan beri yapılmakta, özellikle kış aylarında çerez olarak tüketim alışkanlığı bu ürünün yaygınlaşmasında önemli rol oynamaktadır. 30 Ekim 2017’de yapılan başvuru sonucunda, 11 Şubat 2019 tarihinde menşe adı olarak tescillenmiş ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında koruma altına alınmıştır. Tescil başvurusu Nevşehir Ticaret Borsası tarafından yapılmıştır.

Yetiştirildiği Alanlar ve Üretim Koşulları

Nevşehir Kabak Çekirdeği, ilin merkez ilçeleri, köy ve kasabalarında yetiştirilmektedir. Bölgedeki volkanik tüf yapısına sahip hafif ve derin topraklar, ürünün gelişimi için elverişlidir. Kabak bitkisi aşırı sıcak ve kuraklıktan hoşlanmaz; en uygun gelişim sıcaklığı 20–25 °C aralığındadır. Vejetasyon süresi 140–160 gün sürmektedir.

Toprak hazırlığı, sonbaharda derin sürüm ile başlar, ilkbaharda ise çiftlik gübresi verilerek desteklenir. Tohum ekimi Nisan sonu – Mayıs başında yapılır. Üretimde çoğunlukla çiftçiler kendi tarlalarından seçtikleri tohumları kullanır. Bitki sulama, çapalama ve gübreleme işlemleriyle desteklenir; hasat yapraklar tamamen solduktan ve meyve sapı kuruduktan sonra gerçekleştirilir.

^{Kabak Hasadı (Anadolu Ajansı)}

Fiziksel ve Kimyasal Özellikler

Nevşehir Kabak Çekirdeği iri, eliptik yapılı, açık krem renklidir. Ortalama 1000 tane ağırlığı 320–330 g civarındadır. Çekirdeğin ortalama boyu 22–23 mm, çapı ise 8–8,5 mm’dir. Çekirdeğin kolay çıtlaması da ayırt edici özellikleri arasındadır.

Besin Değeri

Besin değerleri incelendiğinde, kurutulmuş (tuzsuz) çekirdeğin %31,7 oranında protein, %39,6 oranında yağ ve %5,3 oranında nem içerdiği belirlenmiştir. Yağ içeriği, yetiştirildiği bölgeye ve kabağın cinsine bağlı olarak %50’ye kadar çıkabilmektedir. İçerdiği yağların büyük bir kısmını çoklu doymamış yağ asitleri oluşturur. Ayrıca demir, çinko, E vitamini, magnezyum ve potasyum açısından da zengin bir üründür.

^{Kabak Çekirdeği (Anadolu Ajansı)}

İşleme ve Pazarlama

Nevşehir Kabak Çekirdeği, çiğ, kavrulmuş, tuzlu, tuzsuz veya sütlü olarak paketlenip pazarlanabilir. Kavurma işlemi iki farklı yöntemle yapılır:

• Yaş kavrum: Hasat edilen çekirdekler kurutulmadan, süt ve tuzla karıştırılarak yüksek sıcaklıkta kavrulur.
• Kuru kavrum: Kurutulmuş çekirdekler yine süt ve tuzla birlikte kavrulur.

Ambalajlarda ürünün tuzlu, tuzsuz veya sütlü olduğu belirtilmeli ve coğrafi işaret logosu yer almalıdır.

Denetim

Ürünün coğrafi işaret kurallarına uygunluğu, Tarım ve Orman İl Müdürlüğü koordinasyonunda oluşturulan komisyon tarafından ekim ve hasat dönemlerinde denetlenmektedir. Denetimlerde tohum kaynağı, hasat zamanı, kurutma koşulları ve pazarlama aşamaları kontrol edilmektedir.

^{Kabak Hasadı (Anadolu Ajansı)}