Uçuş sırasında herhangi bir uçak, kütle merkezinden (center of gravity) geçen üç boyutlu bir koordinat sistemi etrafında dönebilir. Bu koordinat sistemindeki her eksen birbirine dik olacak şekilde tanımlanır ve uçağın uzaydaki konumunu belirlemede kullanılır. Bu eksenlerden biri olan sapma (yaw) ekseni, uçağın kanatlarına dik olup gövde ekseni düzleminde yer alır. Uçağın bu eksen etrafında gerçekleştirdiği sağa-sola yönelme hareketine sapma (yaw) hareketi denir.

Sapma Hareketinin Oluşumu

Sapma hareketi, uçağın dikey stabilizatörünün (vertical stabilizer) arkasında bulunan ve menteşeli bir yüzey olan dümen (rudder) aracılığıyla gerçekleştirilir. Dümenin sola sapması, uçağın sağ tarafına doğru bir yan kuvvet (side force) oluşturur; sağa sapması ise sola doğru bir yan kuvvet üretir. Bu kuvvet, uçağın kütle merkezi etrafında dönmesine neden olur. Böylece pilot, uçağın burnunu uçuş yönünde tutabilir.

Dikey stabilizatör ve dümen birlikte simetrik bir hava profili (airfoil) oluşturur. Dümen, stabilizatörle aynı hizada olduğunda herhangi bir yan kuvvet oluşmaz. Ancak dümen sapmasıyla birlikte, istenilen yönde pozitif veya negatif yan kuvvet üretilebilir. Bu yapı, yön kontrolü için gerekli aerodinamik kuvvetleri sağlar.

Bazı savaş uçaklarında, güçlü motorların oluşturduğu torku dengelemek ve gelişmiş manevra kabiliyeti sağlamak amacıyla, bazı uçaklarda çift dikey stabilizatör ve çift dümen kullanılır.

Sapma (yaw), uçağın yönelim kontrolünde kullanılan üç temel eksenden biridir; diğer ikisi yunuslama (pitch) ve yalpa (roll) eksenleridir. Bu üç eksen etrafındaki hareketler birlikte uçağın tam yönelimi ve uçuş kontrolünü tanımlar.

^{Airplane control - Roll, Pitch, Yaw (SoftwarePole)}