Sarayburnu Camii, Giresun ilinin Bulancak ilçesinde, Karadeniz Sahil Yolu üzerinde yer alan büyük ölçekli bir ibadethanedir. Yapımına 1987 yılında başlanmış olan cami, doğal taş malzeme kullanımı, geleneksel mimari unsurların çağdaş inşaat teknikleriyle birleştirilmesi ve uzun inşa süreci ile dikkat çeker. Mimari açıdan Osmanlı ve Selçuklu üsluplarının sentezlendiği yapı, aynı anda yaklaşık 4.500 kişinin ibadet edebileceği bir iç mekâna sahiptir.
Sarayburnu Camii (Fotoğraf: Ahsen Güneş)
Tarihçe
Sarayburnu Camii'nin inşa süreci, 1987 yılında Eynesilli Hacı Mustafa Eren Efendi öncülüğünde başlamış, projeye dönemin valisi ile çevre il ve ilçelerden kamu kurumlarının temsilcileri ve halkın geniş katılımı sağlanmıştır. Caminin temeline yalnızca 80 ton demir, 5.000 m³ çakıl ve kum kullanılmış; zemin etüdü tamamlandıktan sonra yapıya özgü taş işçiliğiyle örülen duvarlar sarı renkli taşlarla oluşturulmuştur. Bu taşlar, özel olarak açılan taş ocaklarından bloklar hâlinde çıkarılıp işlenmiş ve duvar ustalarına sevk edilerek yapının taş örgü duvarları tamamlanmıştır.
29 yıl süren inşa süreci sonunda cami, 2017 yılında Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla resmî olarak ibadete açılmıştır. Caminin yapımında imece usulüyle yürütülen çalışmalar dikkat çekmiş; yerel halkın, hayırseverlerin ve çeşitli kamu kurumlarının desteğiyle tamamlanmıştır.
Mimari Özellikler
Cami, 130 cm duvar kalınlığı ve 16 metre duvar yüksekliği ile geleneksel taş mimarinin günümüzdeki nadir örneklerindendir. Kubbe çapı 19,10 metre, kubbe yüksekliği 38 metre, minare yüksekliği 50 metre olup 2 adet çift şerefeli minareye sahiptir. Yapının toplam alanı 8.000 m², kapalı alanı ise 2.268 m²'dir. Ayrıca 320 m² genişliğinde bir son cemaat mahalli bulunmaktadır.
Cami bünyesinde irili ufaklı toplam 17 kubbe, kündekâri tekniğiyle işlenmiş ahşap kapılar, Divriği Ulu Camii'ni andıran taş süslemeli taç kapı, vitray pencereler, mermer mihrap ve müezzinlik alanı gibi detaylar yer alır. Özellikle kündekâri yöntemiyle yapılan kapı kanatları, geometrik desenler oluşturacak şekilde küçük ahşap parçaların bir araya getirilmesiyle elde edilmiştir.
İç Mekân ve Sanat Unsurları
İç mekânda yer alan mihrap mermerden yapılmış olup geleneksel formlara sahiptir. Camide hat, tezhip, kündekâri, ahşap kakma, ebru ve minyatür gibi klasik İslam sanatlarının uygulanması planlanmıştır. Bu kapsamda Millî Eğitim Bakanlığı ile iş birliği içinde sanat eğitimi verilen kursların açılması düşünülmektedir. Caminin kuzey mermer kapısı, abdesthane yapısı ve kıble tarafında inşa edilen şadırvan bölümleri tamamlanmıştır. Çevre düzenleme çalışmaları ise sürdürülmektedir.
Camii'nin İçerisi (Fotoğraf: Ahsen Güneş)
İşlev ve Kullanım
Cami, yalnızca ibadet fonksiyonu ile değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel bir merkez olma özelliğiyle öne çıkmaktadır. İçerisinde 5.000 kitaplık bir kütüphane kurulması planlanmakta, çevre düzenlemesiyle birlikte ziyaretçilere bütüncül bir mekân deneyimi sunulması hedeflenmektedir. Caminin su ihtiyacı, 42 kilometre uzaklıktaki yerleşim dışı bir ormandan sağlanmakta, bu su çevredeki kullanıcılar tarafından da tüketilmektedir.
Konum ve Erişim
Sarayburnu Camii, Ordu-Giresun Havalimanı’na 7 dakika uzaklıkta, Giresun-Ordu karayolunun 16. kilometresinde, Bulancak ilçesinin batı girişinde, deniz kenarında konumlanmıştır. Bu konumuyla ulusal ve uluslararası ulaşım ağlarına yakınlığıyla dikkat çeker. Karadeniz Sahil Yolu üzerinde olması sebebiyle cami, günlük olarak yerli ve yabancı çok sayıda ziyaretçi tarafından gezilmektedir.
Koruma ve Gelecek Planları
Sarayburnu Camii, tamamı yığma taş malzeme ile yapılmış olması yönüyle Türkiye’de son iki yüzyılda benzeri olmayan bir cami olarak gösterilmektedir. Uzun ömürlü, dayanıklı ve geleneksel inşa teknikleri ile meydana getirilen yapı, kültürel miras değeri taşıyan çağdaş bir cami örneğidir. Caminin yapımını üstlenen Sarayburnu Camii ve Külliyatı Yapma ve Yaşatma Derneği, yapının hem fiziksel olarak korunmasını hem de dinî ve kültürel olarak aktif bir merkez olmasını hedeflemektedir.
