Saruhanlı çekirdeksiz beyaz üzümü, Manisa ili Saruhanlı ilçesi sınırlarında yetiştirilen ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında menşe adıyla tescillenmiş bir üzüm çeşididir. Tescil işlemi 12 Ağustos 2021 tarihinde tamamlanmıştır. Tescil ettiren kurum Saruhanlı Esnaf ve Sanatkârlar Odası’dır.

Ürün Nitelikleri

Bu üzüm, Vitis vinifera var. sultana çeşidinden elde edilir. Orta irilikte, normal sıklıkta salkımlara sahip olup yuvarlak-eliptik şekilli, yeşil-sarı renkli, çekirdeksiz, sulu ve etli tanecikleriyle dikkat çeker. İnce kabuklu yapısı ve ağustos ayında başlayan olgunlaşma süreciyle hem sofralık hem de kuru olarak tüketilmeye uygundur.

Fiziksel özellikleri arasında salkım ağırlığı 321,66–1077,94 g, tane uzunluğu 15,28–16,54 mm, tane genişliği 12,84–13,29 mm ve 100 tane ağırlığı 178,80–222,14 g arasında değişmektedir. Kimyasal bileşimi ise %17,28–19,22 briks, pH 3,39–3,68, toplam asitlik 4,41–5,87 g/L ve %19,40–24,10 kuru madde oranı ile tanımlanır. Şeker bileşimi %47,38 fruktoz ve %47,77 glikozdan oluşur. Ayrıca 0,81 mg/kg bakır ve 0,52 mg/kg çinko içerir. Yetiştiği kumlu-tınlı topraklar yaklaşık 5536,79 mg/kg kalsiyum barındırır.

Yetiştiricilik ve Üretim Metodu

Saruhanlı çekirdeksiz beyaz üzümünün üretimi, bölgeye özgü bağcılık teknikleriyle gerçekleştirilir. Floksera ve nematot gibi zararlılarla mücadelede uygun anaçlar kullanılır; bağlar çift T, V şekli, kordon veya çardak sistemleriyle terbiye edilir. Dikim yönü Kuzey-Güney doğrultusunda olup hâkim rüzgâr yönüne paralel yapılır. Fidanlar sonbaharda dikilir, aşılamada yarma, kakma ve yongalı göz aşısı gibi yöntemler uygulanır.

Budama işlemleri kış ve yaz dönemlerinde gerçekleştirilir. Kış budamasında yıllık sürgünlerin %85’i alınırken, yaz budamasında uç alma, filiz alma, yaprak seyreltme ve tepe alma gibi işlemlerle bitkisel gelişim kontrol altına alınır. Sofralık üretimde verimi artırmak amacıyla çiçek ve salkım seyreltme, bilezik alma, salkım ucu kesme ve GA3 hormonu uygulamaları yapılabilir.

Toprak işleme sonbahar, ilkbahar ve yaz dönemlerinde gerçekleştirilir. Sulama, sürme, çiçeklenme ve tane büyüme dönemlerinde yapılır; damla sulama tekniği önerilir. Hasat, %21,03 kuru madde ve yaklaşık %18,52 briks değerine ulaşıldığında gerçekleştirilir.

Kurutma Süreci

Kurutmalık üzümler, potasyum karbonat ve zeytinyağından oluşan bandırma çözeltisiyle yıkanır. Kurutma, güneş ışığına doğrudan maruz kalan sergi yerlerinde yapılır. Salkımlar ortadan ikiye ayrılarak kurutma süreci hızlandırılır. Kuruma süresi ortalama 7-10 gündür. Kurutulan üzümler saplarından ayrılır, savurma makinesiyle temizlenir ve serin, rutubetsiz ortamlarda depolanır.

Kültürel ve Ekonomik Önemi

Saruhanlı çekirdeksiz beyaz üzümü, bölge ekonomisinde önemli bir yere sahiptir. Ürünün geçmişi eskiye dayanmakta olup Saruhanlı’da uzun yıllardır “Altın Üzüm ve Kültür Festivali” düzenlenmektedir.

Denetim

Ürünün fiziksel ve kimyasal özellikleri, üretim metoduna uygunluğu ve menşe adı kullanım biçimi Saruhanlı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü koordinasyonunda en az üç kişilik uzman bir denetim mercii tarafından yılda en az bir kez denetlenir. Denetim, ağustos–ekim ayları arasında yapılır; gerektiğinde veya şikâyet üzerine her zaman gerçekleştirilebilir.