Sindirella Sendromu, ilk kez Colette Dowling tarafından 1981 yılında tanımlanan ve kadınların bağımsızlıktan korktukları, kurtarılmayı bekledikleri pasif bir psikolojik yapı sergiledikleri durumu ifade eden kavramsal bir sendromdur. Bu sendrom, kadınların yaşadıkları olumsuzluklara rağmen bir erkeğin gelip hayatlarını düzenlemesini umut ettikleri; aktif özne olmaktan çekinip, edilgen rollerle yetindikleri bir psiko-sosyal eğilimi temsil eder.

Teorik Arka Plan: Bağlanma Kuramı ve Toplumsal Cinsiyet

Sindirella Sendromu'nun temelinde, psikolojiye göre, güvensiz bağlanma stilleri yatmaktadır. Bowlby (1969) tarafından geliştirilen bağlanma kuramına göre, bireylerin erken dönemde ebeveynleriyle kurdukları ilişkiler, yetişkinlik dönemindeki romantik ilişkileri üzerinde belirleyici olmaktadır. Bu bağlanma tarzlarından özellikle kaçınan ve kaygılı bağlanma stillerine sahip bireylerin, ilerde daha fazla duygusal bağımlılık ve yetersizlik hissi yaşadıkları gözlemlenmektedir.

Toplumsal cinsiyet rolleri de bu sendromu besleyen önemli bir değişkendir. Geleneksel toplumsal yapılarda kadın, edilgenlik, itaâtkârlık, yumuşak başlılık gibi niteliklerle tanımlanmakta; erkek ise aktif, koruyucu ve yönetici figür olarak kurgulanmaktadır. Bu kalıplaşmış roller, Sindirella Sendromu'nun zihinsel temelini oluşturmaktadır.

Psikolojik Bileşenler ve Bulgular

Sindirella Sendromu, kadınlarda özdeğer eksikliği, ekonomik ve duygusal bağımsızlık korkusu, kendine yeterlilikten kaçınma, sorumluluktan uzak durma gibi psikolojik bileşenlerle karakterize edilir. 2023 yılında yürütülen geniş örneklemli bir çalışmada, Sindirella Sendromu'nun kaçınan ve kaygılı bağlanma stilleriyle pozitif korelasyon gösterdiği; bu iki değişkenin sendromun %6.4'ünü açıkladığı ortaya konmuştur.

Sendrom, sorumluluktan kaçma, cinsiyetçi tutumlara sahip olma ve kariyer hedeflerinden vazgeçme gibi tutumlarla birlikte görülmektedir. Eğitim seviyesi düşük kadınlarda sendrom düzeyinin anlamlı ölçüde daha yüksek olduğu da aynı çalışmanın bulguları arasındadır.

^{Sindirella Sendromu'nun yapay zeka ile oluşturulmuş temsili görseli.}

Sindirella Sendromunun Belirtileri

Sindirella Sendromu, ilk olarak Colette Dowling tarafından tanımlanmış ve kadının bağımsızlık korkusunu merkezine alan bir psikolojik yapı olarak tanımlanmıştır. Kadınlar, içsel olarak bir erkeğin gelip hayatlarını değiştireceğine inanarak pasif kalırlar. Belirtiler başlıca şunlardır:

• Bağımsızlıktan kaçınma: Kadının tek başına yaşamaktan, karar vermekten veya sorumluluk almaktan kaçınması.
• Bir kurtarıcı bekleme: Kendi yaşamını kontrol etmek yerine bir erkeğin onu kurtaracağına dair inanç.
• Cinsiyetçi tutumlar: Geleneksel toplumsal cinsiyet rollerine uygun davranma eğilimi.
• Sorumluluktan kaçma: İş, eğitim ve sosyal yaşamda aktif rol üstlenmekten uzak durma.
• Kariyerden vazgeçme eğilimi: Özellikle ebeveynleri ayrı veya vefat etmiş kadınlarda daha sık görülmektedir.
• Psikolojik bağımlılık: Erkek partner figürüne aşırı duygusal ve maddi bağlılık.
• Düşük özdeğer ve özgüven: Kendisini yetersiz, değersiz veya güçsüz hissetme.

Bu belirtiler, özellikle kaçınan ve kaygılı-kararsız bağlanma stilleri ile pozitif yönde ilişkili bulunmuştur​.

Tedavi Yöntemleri

Sindirella Sendromu’nun üstesinden gelmek için hem bireysel hem de toplumsal düzeyde çeşitli müdahale yolları bulunmaktadır:

Psikoterapi Yaklaşımları

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Kadının içsel inançlarını (örneğin “Ben tek başıma yapamam”) sorgulamasını ve daha işlevsel düşünceler geliştirmesini sağlar.
• Şema Terapi: Bağımlı şema, boyun eğici şema gibi çocukluktan gelen düşünce kalıplarının yeniden yapılandırılması hedeflenir.

Öz-farkındalık ve Güçlenme Çalışmaları

• Kadının kendi yaşamı üzerindeki etkisini fark etmesi ve karar alma gücünü yeniden kazanması teşvik edilir.
• Güçlü kadın rol modelleriyle tanışmak ve kendi başarı deneyimlerini çoğaltmak bu süreçte etkilidir.

Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Eğitimi

• Kadınlara atfedilen geleneksel rollerin sorgulanması ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesi, sendromun gelişimini önlemeye yardımcı olur.

Grup Terapileri ve Destek Programları

• Benzer sorunları yaşayan kadınlarla yapılan grup çalışmaları, duygusal destek ve dayanışma sağlar.

Erken Müdahale

• Bağlanma sorunlarının çocuklukta fark edilmesi ve aile temelli müdahalelerin uygulanması, ileride sendrom gelişimini önleyebilir.

Uyarı: Bu maddede yer alan içerik, yalnızca genel ansiklopedik bilgi amacı taşımaktadır. Buradaki bilgiler tanı koyma, tedavi etme ya da tıbbi yönlendirme amacıyla kullanılmamalıdır. Sağlıkla ilgili konularda karar vermeden önce mutlaka bir hekime veya uzman sağlık personeline danışmanız gerekmektedir. Bu bilgilerin tanı veya tedavi amacıyla kullanılması sonucunda doğabilecek durumlardan madde yazarı ve KÜRE Ansiklopedisi herhangi bir sorumluluk kabul etmez.