Sistem odası (veya “data center”), bir kurumun bilgi işlem altyapısının temelini oluşturan, sunucuların, veri depolama birimlerinin, ağ anahtarlarının ve diğer aktif cihazların yer aldığı, yüksek güvenlik önlemleriyle korunan özel bir alandır. Bu odalar, verilerin işlenmesi, saklanması ve güvenli bir şekilde iletilmesini sağlamak amacıyla kesintisiz ve sağlıklı çalışacak şekilde tasarlanır.
Sistem odasının sağlıksız koşullarda işletilmesi; donanım ömrünün kısalması, performans düşüklüğü, veri kayıpları ve kurum genelinde hizmet kesintilerine yol açabilir. Bu nedenle, sistem odaları bilişim hizmetlerinin sürdürülebilirliği açısından kritik öneme sahiptir.
Anadolu Ajansı veri merkezi (AA)
Kurulum Yeri ve Fiziksel Koşullar
Sistem odası için yer seçimi, altyapı güvenliği açısından büyük önem taşır. Su boruları, lavabo veya çatı altı gibi su sızıntısı riski olan yerlerden uzak, mümkünse zemin üstü ama bodrum olmayan, kuru, rutubetsiz ve doğrudan güneş ışığı almayan bir alan tercih edilmelidir.
Ayrıca, yıldırımdan korunmak için paratoner sistemleri kurulmalı ve kablolama sistem odasından uzakta geçmelidir. Deprem risklerine karşı dayanıklı bir yapıda kurulmalı, doğal gaz ve yanıcı madde depolarından uzak olmalıdır.
Sistem odası iç yapısına ait görsel (AA)
İnşaat Özellikleri ve Bölümlendirme
Bir sistem odasında genellikle aşağıdaki bölümler bulunur:
- Kontrol odası: İzleme ve ilk müdahale için kullanılır.
- Enerji odası: UPS ve elektrik panolarının yer aldığı bölümdür.
- Cihaz odası: Sunucular, switchler ve veri depolama üniteleri burada bulunur.
- Depo: Bakım malzemeleri için ayrılmıştır.
Duvarlar yangına dayanıklı alçıpanla kaplanmalı, tavan akustik taş yünü malzeme ile donatılmalı, zemin ise antistatik özellikli, yükseltilmiş döşeme şeklinde tasarlanmalıdır.
Güç ve Yedeklilik
Sistem odalarının elektrik altyapısı çift hatla (çift linye) beslenmeli ve tüm elektrik bağlantıları UPS üzerinden sağlanmalıdır. Yedekli güç kaynakları (örneğin N+1 kuralına göre) kullanılarak sistem kesintilerine karşı önlem alınmalıdır.
Soğutma ve İklimlendirme
Yüksek performanslı cihazlar yoğun ısı üretir. Bu nedenle hassas kontrollü iklimlendirme sistemleriyle soğuk hava (cold aisle) ve sıcak hava (hot aisle) koridorları oluşturulmalı, klimalar yedekli çalışmalıdır. Ortam sıcaklığı 18–27 °C, bağıl nem %40–60 aralığında olmalıdır.
Yangın, Duman, Su ve Nem Algılama Sistemleri
Yangın söndürme sistemleri olarak halon içermeyen gazlı (FM200 gibi) çözümler kullanılmalıdır. Duman algılayıcılar hem tavan hem de yükseltilmiş zemin altına yerleştirilmelidir. Su baskını riskine karşı farklı seviyelerde su dedektörleri kullanılmalı; nem oranı kritik düzeylerin dışına çıktığında sistem uyarı vermelidir.
Kablolama ve Topraklama
Kablolama yapısal kurallara uygun olmalı; enerji ve veri kabloları ayrı güzergâhlardan geçirilmelidir. Fiber kablolar manyetik etkilerden arındırılmış yerlerde kullanılmalı, 10 Gbps hıza uyumlu kablolar tercih edilmelidir. Topraklama, Elektrik Tesislerinde Topraklama Yönetmeliği’ne uygun yapılmalıdır.
Güvenlik ve İzleme
Fiziksel erişim güvenliği için çok aşamalı parmak izi okuyucular, anahtarlı girişler ve IP kameralarla izleme sistemleri kullanılmalıdır. Ayrıca SMS ile uyarı sistemi kurularak sorumlu kişilere anlık bildirim yapılmalıdır.
Google veri merkezi (AA)
Sistem İzleme ve Yönetimi
Ortam değişkenlerini ve cihaz durumlarını izleyen sensörler, sıcaklık, nem, elektrik kesintisi gibi durumlarda alarm üretmelidir. Bu sistemler lokal ağdan ve internet üzerinden uzaktan erişimle kontrol edilebilir hale getirilmelidir.
Sistem odaları, sadece bir sunucu barındırma alanı değil, kurumların tüm dijital süreçlerinin dayandığı güvenli bir merkezdir. Bu nedenle, sistem odasının kurulumu ve yönetimi uzmanlık gerektirir. Her bir unsur – elektrik, iklimlendirme, yangın, nem kontrolü, erişim güvenliği – bütünleşik bir şekilde planlanmalı ve her zaman genişlemeye açık bir yapı oluşturulmalıdır.
