Söke kulak tatlısı, Türkiye’nin Aydın iline bağlı Söke ilçesinde köklü bir geçmişe sahip, geleneksel bir hamur tatlısıdır. 25 Temmuz 2025 tarihinde mahreç işaretiyle tescillenmiş olan bu ürün, Söke mutfak kültürünün özgün bir parçası olarak coğrafi işaret koruması altına alınmıştır.
Söke kulak tatlısının tüm üretim aşamaları, ürünün ün bağı taşıdığı Söke ilçesi sınırları içinde gerçekleştirilmelidir. Bu bağlamda, tatlının kültürel kimliği ve geleneksel üretim biçimi coğrafi sınırla doğrudan ilişkilidir.
Ürün Özellikleri
Söke kulak tatlısı; özel amaçlı buğday unu, zeytinyağı, tuz ve suyla hazırlanan hamurun içine ceviz, kavrulmuş susam, beyaz toz şeker, şekerli ve tuzsuz leblebi gibi malzemelerden oluşan bir iç harç konularak şekillendirilmesiyle elde edilir. Tatlı, pişirildikten sonra üzerine sıcak şerbet dökülerek tatlandırılır.
Hamur, yaklaşık 3 mm kalınlığında ve 36 cm çapında açılır. İç harç yerleştirildikten sonra oklava yardımıyla rulo yapılır ve üç parmak genişliğinde kesilerek dik şekilde tepsiye dizilir. Üzerine tereyağı ve zeytinyağı karışımı eklenerek fırında pişirilir. Şerbetleme işlemi, pişirme sonrası sıcak şerbetin tatlının üzerine dökülmesiyle gerçekleştirilir. Tatlı, günlük olarak üretilip taze şekilde tüketilir.
Yapımında kullanılan hamurun açılması ve sarılması ustalık gerektirdiğinden, ürünün Söke ilçesiyle ün bağı bulunur. Bu bağ, tatlının yerel mutfak kültüründeki yaygınlığı ve tarihsel kökeniyle pekişir.
Hazırlanışı
Yaklaşık 20 kişilik bir tepsi Söke kulak tatlısı üretimi için gereken bileşenler ve aşamalar aşağıdaki gibidir:
Hamur için:
- 1–1,5 kg özel amaçlı buğday unu
- 100–150 ml zeytinyağı
- 8–9 g tuz
- Aldığı kadar su (orta yumuşaklıkta hamur)
- Hamuru açmak için: özel amaçlı buğday unu ve nişasta
İç harç için:
- 100–150 g ceviz
- 100–150 g toz şeker
- 240–250 g kavrulmuş susam
- 170–180 g şekerli leblebi
- 170–180 g tuzsuz leblebi
Üzeri için:
- 200–250 ml zeytinyağı
- 40–50 g tereyağı
Şerbet için:
- 1–1,5 kg toz şeker
- 1–1,5 l su
- 1–1,5 çay kaşığı limon suyu
Şerbet, şeker ve suyun kaynatılmasıyla hazırlanır; kaynadıktan sonra limon suyu eklenir ve sıcak halde pişmiş tatlının üzerine dökülür.
Denetim Süreci
Ürünün mahreç işareti kapsamında korunması, Söke Ticaret Odası koordinasyonunda yürütülen denetimlerle sağlanır. Denetim mercii; Söke Ticaret Odası ve Söke İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden uzman kişilerden oluşur. Denetimler yılda en az bir kez yapılır; gerektiğinde veya şikâyet halinde ise her zaman gerçekleştirilebilir.
Denetim kriterleri arasında üretimde kullanılan bileşenlerin ve miktarlarının uygunluğu, üretim metoduna sadakat ve "Söke Kulak Tatlısı" ibaresi ile mahreç işareti ambleminin doğru kullanımı yer alır.