Süryani çöreği, Mardin’de yaşayan Süryani topluluğuna özgü, geleneksel nitelik taşıyan bir hamur işidir. Tarihsel olarak yaklaşık iki bin yıllık bir geçmişe dayanan bu ürün, yalnızca bir beslenme unsuru değil; aynı zamanda dini törenlerde ve toplumsal geleneklerde yer alan bir kültürel taşıyıcıdır. Coğrafi olarak Mardin ile özdeşleşmiş olan çörek, hem evsel ölçekte hem de yerel işletmelerde üretilmeye devam etmektedir.

Ürünü özgün kılan başlıca unsur, hamurunda yer alan çok sayıda baharattır. Mahlep, tarçın, zencefil, karanfil, kişniş gibi baharatların yanı sıra çörek otu, susam ve badem gibi malzemeler kullanılmaktadır. Tatlandırıcı olarak rafine şeker yerine hurma, pekmez veya meyan kökü şerbeti tercih edilmektedir. Bu bileşim, ürüne hem aromatik yoğunluk hem de uzun süre tazeliğini koruma özelliği kazandırmaktadır.

^{Süryani Çöreği (Yapay Zeka Tarafından Üretilmiştir.)}

Köken

Süryani çöreği, Mezopotamya kültür çevresine ait kadim beslenme alışkanlıklarının bir devamı olarak değerlendirilmektedir. Bu çörek Süryani ailelerinde nesiller boyunca korunan ve aktarılan bir tarif olarak varlığını sürdürmektedir. Çörek, özellikle bayram ve nişan gibi özel günlerde üretilmekte ve toplumsal bağların pekiştirilmesinde işlevsel rol oynamaktadır. Süryani çöreği iki ana formda üretilmektedir:

• Bademli Süryani çöreği: Baharatlı içeriği ve kıyılmış bademle zenginleştirilmiş versiyonudur.
• Tahinli-pekmezli çörek: Susam, tahin ve pekmez içeriğiyle hazırlanır ve kahvaltılık olarak tüketilir.

Süryani Çöreği Tarifi

Çörek, geleneksel yöntemlere bağlı kalınarak hazırlanır. Tüm kuru malzemeler karıştırılarak elde edilen hamur, elle şekillendirilip taş fırında, odun ateşinde pişirilir. Bu yöntem, ürünün dış yüzeyinde çıtır, iç yapısında ise yoğun aromatik bir doku oluşturur.

Süryani çöreğinin yapımı, Süryani ailelerinde bir gelenek olarak sürdürülmektedir. Tarif ustadan çırağa, anneden kıza aktarılmakta; bu aktarım çöreğin hem kültürel hem de üretimsel sürekliliğini sağlamaktadır.

Malzemeler

• 3 su bardağı un
• 1 çay bardağı toz şeker
• 1 tatlı kaşığı mahlep
• 1 çay kaşığı tarçın
• 1 çay kaşığı zencefil
• 1 çay kaşığı karanfil (toz hâlinde)
• Yarım çay bardağı çörek otu
• Yarım çay bardağı susam
• Yarım çay bardağı badem (iri kıyılmış)
• Yeteri kadar su (yoğurma kıvamına göre)

Yapılışı

Un genişçe bir yoğurma kabına alınır. Baharatlar (mahlep, tarçın, zencefil, karanfil), şeker (veya tercih edilen doğal tatlandırıcı), çörek otu, susam ve kıyılmış badem ilave edilir. Karışım azar azar su eklenerek yoğrulur. Elde edilen hamur, yumuşak ve ele yapışmayan kıvamda olmalıdır.

Yoğrulan hamurdan ceviz büyüklüğünde parçalar koparılır. Bu bezeler elle ya da merdane yardımıyla yassılaştırılır. Üzerine tekrar susam, çörek otu ve badem serpilerek hafifçe bastırılır. Bazı varyantlarda ortasına hurma püresi veya pekmezli harç yerleştirilerek rulo hâlinde kapatılır. Hazırlanan çörekler, önceden ısıtılmış taş fırında veya 180°C ısıtılmış klasik fırında yaklaşık 10–15 dakika boyunca, üstü kızarana dek pişirilir.

Servis Önerisi

Süryani çöreği, özellikle sabah kahvaltılarında ya da çay saatlerinde tüketilir. Geleneksel olarak sıcak servis edilmesi tercih edilmekle birlikte, soğuk hâlde de lezzetini korur. Özel günlerde komşulara ikram edilmesi gelenektendir.

Günümüzdeki Üretim ve Yaygınlık

Mardin’de bazı işletmeler Süryani çöreğini geleneksel usullere uygun şekilde üretmeye devam etmektedir. Ürün, hem yerli halk hem de kente gelen ziyaretçiler tarafından ilgi görmekte; aynı zamanda kargo ile farklı illere de gönderilmektedir.