Tatlarin Yeraltı Şehri, Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesi’nde, Nevşehir iline bağlı Acıgöl ilçesinin yaklaşık 10 kilometre kuzeyinde yer alan Tatlarin kasabasının sınırları içerisindedir. Yer altı şehri, kasaba halkının “Kale” olarak adlandırdığı tepe üzerinde konumlanmıştır. Tatlarin kasabası, Kapadokya bölgesinin kültürel ve tarihi merkezlerinden biri olan Nevşehir ili içerisinde yer almakta olup, bölgedeki diğer yer altı yerleşimleriyle benzerlikler göstermektedir. Yer altı şehri, oldukça geniş bir alan üzerine kurulmuştur.

^{Tatlarin Yeraltı Şehri (Nevşehir Valiliği})

Tarihçe

Tatlarin Yeraltı Şehri, 1975 yılında ilk kez tespit edilmiştir. Bu tespitten sonra yerleşimde temizlik ve düzenleme çalışmaları yapılmış ve 1991 yılında belirli bir kısmı ziyaretçilere açılmıştır. Yerleşim, tarihsel süreç içerisinde farklı amaçlarla kullanılmıştır. Mekânların büyüklüğü, çok sayıdaki erzak deposu ve kiliseler, bu yer altı şehrinin sıradan bir yaşam alanı olmanın ötesinde bir işleve sahip olduğunu göstermektedir. Bu nedenle Tatlarin Yeraltı Şehri'nin, askeri bir garnizon ya da manastır kompleksi olarak hizmet verdiği değerlendirilmektedir.

Orijinal giriş kapısı yıkılmış durumdadır. Günümüzde yer altı şehrine giriş, batı yönündeki iki ayrı mekân üzerinden sağlanmaktadır. Ayrıca yaklaşık 15 metre uzunluğunda, kavisli bir tünel aracılığıyla da yerleşime girilmektedir. Bu tünel, girişinde yaklaşık 1,5 metre çapında ve ortası delik olan büyük bir sürgü taşıyla korunan dikdörtgen planlı bir salona açılmaktadır. Bu giriş sistemleri, yer altı yerleşiminin savunmaya yönelik olarak da düzenlendiğini göstermektedir.

^{Tatlarin Yeraltı Şehri (Kültür ve Turizm Bakanlığı})

Yapısal Özellikleri

Yer altı yerleşiminin mekânları geniştir. Salonun sağ tarafındaki nişin içerisinde üç iskelet bulunmuştur. Bu alanın Roma Dönemi’nde mezarlık ya da zindan olarak kullanıldığı, daha sonra derinleştirilerek Bizans Dönemi’nde erzak çukurlarına dönüştürüldüğü düşünülmektedir. Yerleşimde bulunan nişler, Roma Dönemi kaya mezarlarındaki ölülerin yatırıldığı alanlarla benzerlik göstermektedir.

Ana mekânın sağ tarafında kiler ve mutfak olarak kullanılan alanlar yer almaktadır. Ana mekânın sol tarafındaki dar, kavisli ve eğimli bir koridor aracılığıyla ikinci geniş odaya geçilmektedir. Yerleşimin her iki katında da tuvalet bulunmaktadır. Tuvaletlere, “L” biçimli koridorlarla ulaşılmakta olup, bu yapı tipi kokunun yayılmasını önlemeye yönelik olarak değerlendirilmektedir. Tuvalet unsuru, Tatlarin dışında yalnızca Güzelyurt ve Saratlı yer altı yerleşimlerinde görülmektedir.

Tatlarin Yeraltı Şehri’nin dikkat çeken diğer bir özelliği ise, koridorlara yerleştirilen 2–3 metre derinliğindeki tuzaklardır. Ayrıca, yerleşimde çok sayıda erzak deposu ve kilise yer almakta olup bu durum, yapının askeri garnizon ya da manastır kompleksi olarak da işlev görmüş olabileceğini düşündürmektedir. Kale mevkisinde bulunan diğer kiliselerin büyük bir bölümü doğal etkenlerle yıkılmıştır.