TCDD Eskişehir Müzesi, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları tarafından demiryolu tarihine ışık tutmak amacıyla 1998 yılında Eskişehir’de kurulmuş olan bir demiryolu müzesidir. Müze, Eskişehir Garı yanında, 106 yıllık tarihî bir binada, yaklaşık iki dönümlük bir alan üzerine kuruludur.

^{TCDD Eskişehir Müzesi (Kültür Portalı)}

Tarihçe

TCDD Eskişehir Müzesi'nin kurulma fikri, 1997 yılında Eskişehir Şube 13. Şefliği malzeme ambarında bulunan, 1908 yılında Almanya’dan sipariş edilerek getirtilen lale motifli sobaların boyatılarak şube bürosunda sergilenmesiyle doğmuştur. Bu gelişmenin ardından TCDD 1. Bölge Müdürlüğü ve TÜLOMSAŞ Genel Müdürlüğü’nün katkılarıyla çeşitli malzemeler toplanmış ve müze oluşturulmuştur. Müze, 16 Ekim 1998 tarihinde ziyarete açılmıştır. Müze binası, Eskişehir Tren Garı’nın yanında yer almakta olup yaklaşık 2000 metrekarelik bir alana sahiptir.

Kurumsal Bağlam ve Demiryolu Tarihi

Sanayi Devrimi sonrasında önemli bir ulaşım ve taşıma aracı haline gelen demiryolu, Osmanlı Devleti’nde ilk olarak İngilizlere verilen imtiyazlarla kurulmuştur. 1872 yılında demiryollarının sevk ve idaresi için Demiryolları İdaresi kurulmuş; Cumhuriyet’in ilanından sonra ise 1927 yılında Devlet Demiryolları ve Limanları İdare-i Umumiyesi oluşturulmuştur. Bu kurum, günümüzdeki Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi’nin (TCDD) temelini oluşturur. Coğrafi konumu itibarıyla demiryolu açısından önemli bir noktada yer alan Eskişehir’de 1920 yılında Anadolu Demiryolları Genel Müdürlüğü kurulmuş, ilk başkan olarak Behiç Erkin atanmıştır. Bu bağlamda Eskişehir, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde demiryolu faaliyetlerinde merkezi bir rol oynamıştır.

Müze Koleksiyonu

Müzenin açık hava sergi alanında motorlu ve elle çalışan drezinler, hemzemin geçitler ve bariyerler, buharlı vidanjör, su tankeri, raylar ve çeşitli lokomotif araçlar yer almaktadır. Tarihî müze binasında ise 5 metre uzunluğunda ve 3,5 metre genişliğindeki bir demiryolu istasyonu maketi ile çevresi sergilenmektedir. Ayrıca buharlı, dizel ve elektrikli lokomotifler, vagonlar, eski telgraf, teleks ve manyetolu telefonlar, kömür ocakları, lambalar, demiryolu levhaları gibi teknik donanımlar ve çeşitli belgeler müzede yer almaktadır. Belgeler arasında Sultan II. Abdülhamid’in Anadolu-Bağdat demiryolunun inşasına dair fermanı da bulunmaktadır. Bunun yanında çeşitli eski demiryolu istasyonlarına ve trenlere ait çok sayıda fotoğraf da sergilenmektedir.

^{TCDD Eskişehir Müzesi (Kültür Portalı)}