Triceps Brachii Kası, üst kolun arka bölgesinde bulunan ve üç başlı (lateral, medial, uzun) yapısıyla tanınan büyük bir kastır. Dirsek ekstansiyonunun (kolun düzleştirilmesi) birincil kasıdır. Uzun başı aynı zamanda omuz eklemini de geçerek omuz hareketlerine katkı sağlar.
Anatomik Yapı
Morfoloji ve Bağlantı Noktaları
Triceps Brachii, üst kolun arka bölgesinde yer alan, üç başlı büyük bir kastır. Bu üç baş; uzun baş (caput longum), lateral baş (caput laterale) ve medial baş (caput mediale) olarak adlandırılır. Uzun baş, skapulanın infraglenoid tüberkülünden orijin alır ve teres major ile teres minor kasları arasından geçerek humerusun arka yüzeyine doğru ilerler. Lateral baş, humerus arka yüzeyinin radyal sinir oluğunun üst kısmından başlar. Medial baş ise humerusun arka yüzeyinin distal kısmından ve intermusküler septumlardan orijin alır. Bu üç baş, ulnanın arka kısmındaki olekranon çıkıntısına tutunur. Triceps tendonu, dirsek eklemi kapsülüne lifler verir ve bir kısmı ön kol fasyasına yayılır. Kasın üst kısmında deltoid kası, alt kısmında ise anconeus kası komşu yapılardır. Ayrıca bu kasın ana siniri radyal sinirdir; ancak nadiren uzun başta aksiller sinirle de ilişkilidir.
Embriyolojik Köken ve Sınıflandırma
Triceps Brachii, embriyolojik olarak üst ekstremite kas gruplarının dorsal kitlesinden türeyen, posterior (ekstensor) kaslar grubuna aittir. Gelişimsel olarak, bu kas grubu esasen radial sinir tarafından innerve edilen kaslarla birlikte sınıflandırılır. Triceps’in üç başlı yapısı, farklı kas segmentlerinin birleşerek ortak bir fonksiyonel bütünlük oluşturduğu klasik bir örnektir. Bu yapı, fonksiyonel adaptasyon açısından üst ekstremitenin hem güç gerektiren hem de hassas hareketlerine katkı sağlar.
Sinir İnnervasyonu ve Vasküler Beslenme
Triceps Brachii Kası esas olarak radyal sinir (C6–C8) tarafından innerve edilir ve bu sinir kasın üç başına da dallar verir. Bununla birlikte, vakaların yaklaşık %14’ünde uzun başın aksiller sinir tarafından innerve edildiği rapor edilmiştir. Ayrıca %3 oranında hem radyal hem aksiller sinirin birlikte innervasyon sağladığı çift sinirlenme durumu da gözlenebilir. Kasın vasküler beslenmesi derin brakiyal arterden sağlanır. Bu arter, humerusun arka yüzeyinde radial sinirle birlikte seyrederek kasın tüm başlarına dallar verir. Böylece hem sinirsel hem de vasküler anlamda güçlü bir destekle fonksiyonlarını sürdürebilir.
Fonksiyon ve Klinik İlişkiler
Triceps Brachii’nin birincil fonksiyonu dirsek ekstansiyonudur; yani kolun düzleştirilmesini sağlar. Bu yönüyle, biceps brachii ve brachialis kaslarının antagonistidir. Özellikle hızlı ve güçlü kol hareketlerinde, örneğin itme ya da savurma gibi aktivitelerde aktif rol alır. Kasın uzun başı, omuz eklemini geçerek adduksiyon (kolu gövdeye çekme) ve retroversiyon (kolu arkaya götürme) gibi omuz hareketlerine de katkı sağlar. Ayrıca, yazı yazmak gibi ince motor hareketler sırasında dirsek stabilizasyonuna yardımcı olur. Fonksiyonel açıdan başlar arasında farklılıklar vardır. Lateral baş, yüksek yoğunluklu ani kuvvet gerektiren hareketlerde aktiftir. Medial baş ise düşük kuvvetli, hassas hareketlerde baskındır. Uzun baş ise omuz ve dirsek koordinasyonu gerektiren uzun süreli aktivitelerde devreye girer. Klinik olarak, bu kasın çeşitli yaralanmalara açık olduğu bilinmektedir. Özellikle aşırı kullanım durumlarında tendinit gelişebilir ve bu durum olekranon tendonunda inflamasyona yol açar. Ayrıca humerus kırıkları sırasında radial sinir sıkışabilir ve bu da "wrist drop" gibi nörolojik belirtilere neden olabilir. Triceps kasının kopma yaralanmaları ise nadir görülür; genellikle doğrudan travma ya da anabolik steroid kullanımı ile ilişkilidir. Tanı koymak için fizik muayenede dirsek ekstansiyon testi ve dirençli itme hareketi kullanılır. Görüntüleme yöntemlerinden özellikle MRG, tendon yırtıklarını değerlendirmede etkilidir. Tedavi planı ise lezyonun ciddiyetine göre değişir. Hafif vakalarda dinlenme, non-steroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) ve fizik tedavi uygulanırken; tam kat yırtıklarda cerrahi olarak tendon onarımı gerekebilir.
