Üsküdar Bilim Merkezi (önceki ismi Bilim Üsküdar), 2018 yılında İstanbul'un Üsküdar ilçesinde, bilim ve teknolojiyi toplumun her kesimine tanıtmak amacıyla kurulmuş bir eğitim ve keşif merkezidir.
Resim 1: Üsküdar Bilim Merkezi (Bilim Üsküdar)【1】
Üsküdar Bilim Merkezi
Vizyonu ve Misyonu
Bilim merkezinde, çocuklar ve gençler başta olmak üzere toplumun tüm bireylerinde bilimsel merakı ve farkındalığı artırmayı amaçlamakta ve ülkenin bilim ve teknoloji alanındaki gelişmelerine katkı sağlayacak, yüksek katma değerli ve teknoloji odaklı çıktılar üretebilen, geleceğin bilimsel ve teknolojik gelişmelerine yön verebilecek, toplumsal ve kültürel değerlerine bağlı bireylerin yetiştirilmesi hedeflenmektedir.
Üsküdar Bilim Merkezi'nin temel amacı yukarıda anlatılan hedef doğrultusunda; öğrencilerin bağımsız öğrenme, teknoloji kullanımı, sosyal etkileşim, grup çalışması, sorgulama ve eleştirel düşünme becerilerini kazanıp geliştirebilecekleri bir merkez olarak faaliyet göstermektir.
Resim 2: Üsküdar Bilim Merkezi 'Dinozorlar' Sergisi'nde Okul Grupları Gezileri 【2】
Genel Yapısı
Üsküdar Bilim Merkezi, Üsküdar Belediyesi ve TÜBİTAK【3】 işbirliğiyle hayata geçirilen ve İstanbul'un ilk Türkiye'nin ise 6. bilim merkezidir. Merkez, içerik ve sunduğu teknik özellikler açısından en kapsamlı bilim merkezi olma özelliği taşımaktadır. Merkezdeki en önemli alanlardan biri, 14 metre çapında ve 4K çözünürlükte gezegen ve yıldızların gözlemlenebileceği planetaryumdur, bu özellik merkezin ülke genelindeki diğer planetaryumlardan öne çıkmasını sağlamaktadır.
Resim 3: Üsküdar Bilim Merkezi'nde Planetaryum
Çocuklara yönelik; astronomi ve uzay bilimleri, havacılık, teknoloji, doğa bilimleri, matematik, tasarım, geri dönüşüm temalı atölyeler, Üsküdar Bilim Merkezi’nin sunduğu önemli eğitim fırsatları arasında yer almaktadır. Atölyelerde öğrencilere özgün bir müfredat eşliğinde uygulamalı eğitim verilmektedir. Merkezde 600 kişilik konferans salonu ve 300 araç kapasiteli otopark mevcuttur.
Merkezdeki etkileşimli ana sergi alanı; iletişim, robotik, otomotiv, finans, havacılık ve uzay, mavi gezegen ve tıp teknolojileri gibi temalarla zenginleştirilmiştir. Ayrıca geçici sergi alanları aracılığıyla yıl boyunca farklı konularda da sergiler düzenlenmektedir.
Video 1: Üsküdar Bilim Merkezi'nde Eğitim (Kaynak: TRT Haber【4】)
Üsküdar Bilim Merkezi, yerli teknoloji girişimlerinin gelişmesine katkı sağlamak amacıyla bir Girişim Merkezi de barındırmaktadır. Bilim merkezinde, girişimcilere altyapı ve uzmanlık desteği sunularak yerli teknolojilerin dünya pazarına açılmasına uzman eğitmenler eşliğinde destek olunmaktadır.
Şekil 1: Üsküdar Bilim Merkezi'nde Hedef Kitle Kapsamı Şeması
Merkez, 2-12 yaş arasındaki çocuklar ile 12-18 yaş arasındaki gençler başta olmak üzere 7'den 70'e tüm toplum kesimlerine hitap etmektedir. Ziyaretçilere; interaktif sergi alanları, uygulamalı atölyeler, çocuk oyun alanları, açık ofisler, kütüphane ve kafeterya gibi dinamik sosyal etkinlik alanları sunulmaktadır.【5】
Şekil 2: Üsküdar Bilim Merkezi'nde Sosyal Alanları Şeması
AMAÇ ve HEDEFLER【6】
Amaçlar
- Çocukların, gençlerin ve yetişkinlerin; temel bilimler, sosyal bilimler, uygulamalı bilimler ve teknoloji odaklı alanlarda bilgi düzeylerini artırmak ve özellikle Türkiye'de endüstrinin gelişimine katkı sağlayacak bilinçli bireyler yetiştirmek.
- Toplumun her kesiminden bireylere, öğrenme arzusunu ve keşfetme tutkusunu aşılayarak, deney yapma heyecanını artıran ve bireysel keşiflerin sergilendiği bir ortam sunulmak.
- Ziyaretçilerin bilimsel düşünme becerilerini geliştirerek, bilimsel düşünme kapasitelerini artırmak.
- Toplumda yenilikçi fikirlerin, yeni bilgilerin, keşiflerin ve icatların tanıtılması ve tartışılmasına olanak sağlayacak bir platform oluşturmak.
- Okulların eğitim programlarına uygulama alanları sunarak, Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği yapılmakta ve bilimsel eğitimde nitelikli destek sağlanmak.
- Endüstri, okul ve halk arasında etkili bir iletişim köprüsü kurarak, bu üç paydaş arasındaki işbirliği güçlendirilmek.
Hedefler
- Yılda en az bir kez bilim şenliği düzenleyerek, eğitim kurumları ve sanayi arasında işbirliğini teşvik etmek ve halkın bu alandaki farkındalığını artırmak.
- Yılda en az on bilimsel konferans, seminer, çalıştay ve benzeri organizasyona ev sahipliği yaparak, bilimsel iletişimi ve bilgi paylaşımını güçlendirmek.
- Ziyaretçi sayısı bakımından en çok tercih edilen bilimsel ve eğitsel merkezlerden biri olmak.
- Diğer şehirlerdeki bilim merkezlerine yönelik yaşanmış tecrübeleri paylaşarak, merkezi, ülke genelindeki yeni girişimlere rehberlik eden bir yer haline getirmek.
- Türkiye’deki tüm bilim merkezleri arasında iletişimi artırmak ve ortak çıkarlar doğrultusunda işbirliği anlaşmalarına zemin hazırlamak.
- Temel bilimler konusunda uygulama yapamayacak kadar zayıf kaynağa sahip okullara gezici üniteler vasıtasıyla yardımcı olmak.
- Her yıl "Bilim Şenliği" düzenleyerek Ülke genelinde bilim ve bilimsel faaliyetlere karşı farkındalığı artırmak.
ATÖLYELER
Merkez, etkileşimli sergi alanlarının yanı sıra öğrencilere bilimsel ve teknolojik bilgi aktarımını güçlendirmek amacıyla atölye çalışmaları sunmaktadır. Atölyeler, öğrencilerin farklı bilimsel disiplinler hakkında daha derinlemesine bilgi edinmelerini sağlayarak, öğrenmeyi eğlenceli ve öğretici bir hale getirmeyi hedeflemektedir.
Hafta içi ve hafta sonu gerçekleştirilecek eğitimlere, randevu sistemi ile başvurulan 6-14 yaş aralığındaki öğrenciler katılabilmekte olup, atölyeler hem okul grupları hem de bireysel katılımcılar için açıktır. Öğrenciler, yaş gruplarına (6-8, 9-11 ve 12-14 yaş) göre belirlenen atölyelere katılabilmektedir.
Doğa Bilimleri Atölyesi
Doğa Bilimleri Atölyesi, ekoloji, fizik, kimya ve insan biyolojisi gibi alt bilim dallarını kapsamaktadır.
- Ekoloji Atölyeleri: Atölyelerde öğrenciler, canlıların doğayla ilişkisini öğrenmekte, mikroskop kullanarak; bitkiler, mantarlar ve hayvanlar âleminden örnekleri incelemektedirler. Ayrıca, tohumlar, çiçekler, mantarlar, kuşlar ve böcekler gibi doğal kavramlar üzerinden de interaktif etkinlikler yapmaktadırlar.
- Fizik Atölyeleri: Öğrencilerin günlük hayatta karşılaştıkları olayları deneylerle anlamalarına olanak tanımaktadır. Kuvvet, enerji, hareket, dalgalar, optik, elektrik ve manyetizma gibi fiziksel kavramlar deneysel olarak keşfedilmektedir.
- Kimya Atölyeleri: Maddelerin özelliklerini ve kimyasal reaksiyonlarını öğrenmeye yönelik çeşitli deneyler yapılmaktadır. Öğrenciler, parfüm, diş macunu ve krem gibi günlük yaşamda karşılaştıkları ürünleri kendi elleriyle üretmektedir.
- İnsan Biyolojisi Atölyeleri: Atölyelerde, öğrenciler insan fizyolojisi ve anatomisini öğrenmekte ve hücreler, organlar, sinir sistemi, genetik gibi konulara odaklanarak, bilimsel gözlemler yapar ve insan sağlığına dair temel bilgileri keşfetmektedirler.
Matematik Atölyesi
Matematik Atölyeleri, öğrencilere matematiksel kavramları oyunlar aracılığıyla öğretmeyi amaçlamaktadır. Atölyelerde, doğal sayılar, kesirler, ölçme, geometrik şekiller, olasılık gibi temel matematiksel kavramlar, günlük yaşamdan örnekler ile oyunlaştırılarak anlatılmaktadır. Böylece öğrenciler, matematiksel düşünme becerilerini geliştirebilmektedir.
Tasarım Atölyesi
Tasarım atölyeleri, öğrencilerin yaratıcılıklarını keşfetmelerine olanak tanır ve sanatın farklı dallarında beceriler kazandırmayı hedefler. Resim, seramik, dokuma, ebru, minyatür, cam boyama, origami ve kaligrafi gibi çeşitli sanat dallarında uygulamalı çalışmalar yapılmaktadır.
Teknoloji Atölyesi
Teknoloji Atölyeleri, öğrencilerin robotik, kodlama ve dijital üretim alanlarında bilgi ve beceri kazanmalarını sağlamak amacıyla düzenlenmektedir. Öğrenciler; robot yapımı, film ve animasyon üretimi, mobil uygulama geliştirme, üç boyutlu modelleme, artırılmış gerçeklik ve enerji teknolojileri gibi konularda uygulamalı deneyimler edinmektedir.
Astronomi, Havacılık ve Uzay Atölyesi
Astronomi Atölyeleri
Öğrenciler, uzay ve evren hakkında bilgi edinir ve evrenin temel yapıları olan gezegenler, yıldızlar ve meteorlar gibi konuları keşfederler.
Havacılık ve Uzay Atölyeleri
Aerodinamik prensipler, basit deneylerle öğretilmektedir. Bu atölyelerde, hava araçlarının çalışma prensipleri incelenmektedir. Öğrenciler, sıcak hava balonları, insansız hava araçları ve roketler gibi araçların nasıl çalıştığını uygulamalı olarak keşfetmektedir.
Bilim ve teknolojiye yönelik ilgiyi artırmayı, keşfetme ve öğrenme süreçlerini teşvik etmeyi amaçlayan Bilim Merkezi, kalıcı ve geçici sergi alanlarıyla da ziyaretçilerine kapsamlı bir deneyim sunmaktadır. Kalıcı sergi alanında sekiz ana tema çerçevesinde 200'den fazla sergi düzeneği yer almakta olup, geçici sergi alanında ise belirli sürelerle değişen sergiler düzenlenmektedir. Bilim Merkezi, öğrenci ve ailelere yönelik çeşitli bilimsel ve teknolojik deneyimler sunarak öğrenmeyi teşvik etmektedir.
Kalıcı Sergiler
İletişim Sergisi
İnsanlık tarihindeki iletişim süreçlerini ve teknolojik gelişmelerin bu sürece etkilerini incelemektedir. Geleneksel ve modern iletişim araçları ile birlikte yapay zekâ teknolojisinin gelecekte iletişim alanında nasıl bir dönüşüm sağlayacağına dair bilgiler sunulmaktadır. Alanda yirmiden fazla etkileşimli sergi düzeneği yer almaktadır.
Resim 4: Üsküdar Bilim Merkezi'nde İletişim sergi alanı
Robotik Sergisi
Robot teknolojilerinin tarihsel gelişimini ve günümüzdeki uygulama alanlarını tanıtmaktadır. Sergi, temel robotik prensiplerden ileri robot sistemlerine kadar geniş bir yelpazede bilgilendirici ve deneyimleyici düzeneklerden oluşmaktadır. Toplamda on dört sergi düzeneği bulunmaktadır.
Otomotiv Sergisi
Otomotiv endüstrisindeki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri ziyaretçilere aktarmaktadır. Etkileşimli sergi düzenekleri aracılığıyla otomotiv teknolojilerinin evrimi ve gelecekteki yenilikler hakkında bilgiler sunulmaktadır. Sergide yirmiden fazla sergi düzeneği yer almaktadır.
Resim 5: Üsküdar Bilim Merkezi'nde Otomotiv sergi alanı
Finans Sergisi
Finans sektöründeki teknolojik ilerlemeleri ve bu alanın bireyler ile toplum üzerindeki etkilerini incelemektedir. Katılımcılar, finansal süreçleri deneyimleyerek öğrenme fırsatı bulmaktadır. Bu alanda on beşten fazla sergi düzeneği mevcuttur.
Havacılık ve Uzay Sergisi
Güneş sistemi, gezegenler, yıldızlar ve galaksiler gibi temel astronomi konularının yanı sıra, havacılık teknolojisindeki güncel gelişmeleri ele almaktadır. Sergide, Milli Uzay Teknolojilerine ilişkin maketler ve orijinal parçalar da yer almaktadır. Bu bölümde elliden fazla sergi düzeneği bulunmaktadır.
Resim 6: Üsküdar Bilim Merkezi'nde Havacılık ve Uzay sergi alanı
Tıp Teknolojileri Sergisi
İnsan vücudunun sistemlerini keşfetme, organların işleyişini anlama ve sağlık teknolojilerinin gelişimini gözlemleme fırsatı sunmaktadır. Etkileşimli sergi düzenekleri, ziyaretçilerin tıbbi teknolojileri doğrudan deneyimleyerek öğrenmelerine imkân tanımaktadır. Alanda, kırka yakın sergi düzeneği bulunmaktadır.
Resim 7: Üsküdar Bilim Merkezi'nde Tıp Teknolojileri sergi alanı
Mavi Gezegen Sergisi
Dünya’da meydana gelen doğal olayların bilimsel temellerini interaktif düzenekler ile açıklamaktadır. Atmosfer, su döngüsü, iklim olayları ve ekosistemler gibi konulara yönelik eğitici ve uygulamalı sergiler içermektedir. Bu bölümde yirmi yedi adet sergi düzeneği yer almaktadır.
Resim 8: Üsküdar Bilim Merkezi'nde Mavi Gezegen sergi alanı
Geçici ve Dinazorlar Sergi Alanları
Bir Dünya Keşif başlıklı geçici sergi; rezonans ve dalgalar, görme ve algı, elektrik ve manyetizma temalarını kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Sergi alanında elliden fazla etkileşimli düzenek yer almakta olup, içerik belirli periyotlarla güncellenerek ziyaretçilere dinamik bir öğrenme ortamı sunulmaktadır.
Resim 9: Üsküdar Bilim Merkezi'nde Bir Dünya Keşif sergi alanı
Dönüşümlü olarak ziyaretçilere açılan "Dinozorlar" sergi alanı, her yaş grubuna hitap edecek şekilde tasarlanmıştır. Bu sergi, dinozorların evrimi, yaşam dönemleri ve ekosistem içindeki rolleri hakkında bilimsel veriler sunarak, ziyaretçilerin tarih öncesi dünyayı keşfetmelerine olanak tanımaktadır. Etkileşimli düzenekler aracılığıyla, katılımcılar döneme ilişkin bilimsel gerçekleri deneyimleyerek öğrenme sürecini desteklemektedir.
Bilim Merkezi, geniş kapsamlı ve etkileşimli sergi alanları ile ziyaretçilerine bilimsel ve teknolojik yenilikleri keşfetme ve deneyimleme fırsatı sunarak bilimsel merakı teşvik etmeye devam etmektedir.
