Yılantaş, Afyonkarahisar ili İhsaniye ilçesi sınırlarında, Frig kaya anıtlarıyla ünlü bölgede yer alan bir mezar odasıdır. Frig dönemine ait anıtsal kaya mezarı niteliği taşıyan yapı, yüksek bir kaya kütlesinin güney yamacına oyulmuştur ve cephe düzenlemesi ile çevresindeki mimari izler, bölgedeki diğer Frig anıt yapılarıyla benzerlik göstermektedir.

“Yılantaş” ismi, halk arasında yapının cephesindeki aşınmış kabartmaların yılana benzetilmesi nedeniyle verilmiştir. Yerel anlatılar ve bölgesel adlandırma geleneği sonucunda bu isim günümüze kadar korunmuştur.

Konumu ve Çevresel Bağlam

Yılantaş, Ayazini köyü ve Göynüş Vadisi çevresindeki Frig kaya yerleşimleriyle aynı kültürel doku içinde yer alır. Anıt, doğal kaya yüzeyinin değerlendirilmesiyle oluşturulmuş olup çevresinde Frig kaya kabartmaları, dini yapı izleri ve mezar odaları ile bağlantılı diğer buluntular yer almaktadır.

Mimari Özellikler

Yapı, dışa kapalı fakat iç mekânı belirgin olan bir mezar odası şeklindedir. Cephede herhangi bir yazıt bulunmaz; ancak cephe ve giriş mimarisi Frig kaya mezarlarının karakteristik özelliklerini taşır. İç kısımda tek odalı plan görülmektedir. Kaya yüzeyinin üst bölümlerinde yer yer aşınmalar ve doğal tahribat izleri gözlemlenir.

Tarihlendirme

Yapı, mimari özellikleri ve kaya işçiliği bakımından Frig dönemine tarihlenmektedir. Kaya mezarlarının bölgedeki dinsel ve kültürel uygulamalar içindeki önemine paralel olarak Yılantaş’ın da ölü gömme geleneğinin anıtsal bir örneğini temsil ettiği kabul edilir.

Koruma Durumu

Mezar odasında zamanla doğal aşınmalar meydana gelmiş olup günümüzde korunmuş durumdadır. Çevresiyle birlikte ziyaret edilebilmekte, bölgedeki diğer Frig anıtlarıyla bütüncül bir kültürel peyzajın parçası olarak değerlendirilmektedir.