Zindan Mağarası, Isparta'nın Aksu ilçesinin yaklaşık 2 kilometre kuzeydoğusunda, Aksu Çayı boğazının güney yamacında, deniz seviyesinden 1300 metre yükseklikte yer almaktadır. 765 metre uzunluğunda olan mağara, yatay doğrultuda gelişmiş olup yarı aktif bir karstik sistemdir. Mağara, içinde bulunan damlataş, akmataş, kenartaş ve yeraltı deresiyle karakterize olurken, bazı kesimlerde minyatür kanyon oluşumları da gözlenmektedir. Mağara sonunda yer alan ve “hamam” olarak adlandırılan bölümde mozaik benzeri kalsit kristalleri yer almaktadır. İçerisinde akan derenin suyu, yapılan analizler neticesinde kalsiyum ve magnezyum açısından zengin bulunmuştur.
Zindan Mağarası (T.C. Isparta Valiliği)
Jeolojik Yapı
Zindan Mağarası, Batı Toroslar’ın Isparta Açısı olarak adlandırılan tektonik yapısı içerisinde, Resiyen (Üst Triyas) yaşlı Karaçam Formasyonu içinde, kuzey-güney doğrultulu bir eklem boyunca oluşmuştur. Oluştuğu karbonat kayalar; kalın katmanlı, yer yer masif, oolitik, breşik ve dolomitik özellik göstermektedir. Mağara, tektonik kontrollü bir sistemle şekillenmiş olup, ana kırık ve eklem sistemleri boyunca gelişim göstermiştir. İçerisinde yuvarlaklaşmış bazalt çakıllarına rastlanmakta, bu çakılların kuzeydeki Karadere Formasyonu’ndan taşındığı düşünülmektedir.
Arkeolojik Yapılar
Mağara girişinde, Romalılar tarafından inşa edilmiş olan ve ibadet amacıyla kullanıldığı tespit edilen bir açık hava tapınağı yer almaktadır. Tapınak, sıralı üç teras üzerine kurulmuş olup, gri renkli breşik ve beyaz renkli rekristalize kireç taşından inşa edilmiştir. Kullanılan yapı taşlarının mağara çevresindeki Gavurçalı ve Tekedağı formasyonları ile benzer özellik taşıdığı belirlenmiştir. Ayrıca, mağara karşısındaki kazılarda elde edilen tuğla örneklerinde yüksek sıcaklıkta pişirilmiş sanidin, muskovit ve kuvars mineralleri gözlenmiştir. Bu tuğlaların, mağaranın yaklaşık 2.5–3 kilometre kuzeyindeki Çayır Formasyonu’nun killi seviyelerinden ya da güneydeki Pazarköy çevresindeki alüvyonlardan elde edilen killerden üretildiği düşünülmektedir.
Zindan Mağarası (T.C. Isparta Valiliği)
Mitolojik ve Dini Unsurlar
Zindan Mağarası önünde yer alan Eurymedon Kutsal Alanı, Timbriada Antik Kenti ile bağlantılıdır. Alanda yer alan yazıtlar ve arkeolojik kalıntılar, kutsal alanın en geç M.S. I–II. yüzyılda inşa edildiğini göstermektedir. Tanrıça Kybele’ye ithaf edilmiş alan, “Meter Theon Vegeinon” olarak da anılmıştır. Eurymedon (Köprüçayı Tanrısı), Zeus, Hermes ve Demeter kültlerinin tapım gördüğü alanda, Eurymedon Tanrısına ait mozaik ve heykel bulunmuştur. Heykel Isparta Müzesi’nde sergilenmektedir.
