Amasya etli çiçek bamyası yemeği, Türkiye’nin Amasya iline özgü geleneksel bir yemek olup 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işaretiyle korunmaktadır. 09 Mart 2021 tarihinde başvurusu yapılan ürün, 22 Kasım 2021 tarihinde Yeşilırmak Havzası Kalkınma Birliği tarafından tescil ettirilmiştir. Coğrafi işaret, Amasya mutfak kültürünün özgün bileşenlerini ve üretim yöntemlerini koruma altına almayı amaçlamaktadır.
Ürün Nitelikleri
Bu yemek, küçük boyutlu ve açık yeşil renkteki çiçek bamyalarının kuzu etiyle birlikte pişirilmesiyle hazırlanır. Kullanılan bamya türü, pişirme sırasında salya bırakmamasıyla ayırt edilir; bu özellik, bamyanın doğru şekilde ayıklanması ve limon suyu kullanımıyla sağlanır. Yemeğin hazırlanmasında ustalık gerektiren bu teknikler, Amasya yöresine özgü bir mutfak becerisi olarak tanımlanır.
Malzemeler
Amasya etli çiçek bamyası yemeği, özenle seçilmiş malzemelerle hazırlanır. Temel bileşenler arasında 100 gram kuru bamya veya 500 gram taze bamya, 250 gram kuzu kuşbaşı et, 50 gram tereyağı, 1 litre su veya et suyu, 3 adet domates, 1 adet kuru soğan, 1 adet limonun suyu ve 5 gram tuz yer alır. Ayrıca isteğe bağlı olarak 2 diş sarımsak da kullanılabilir. Bu malzemelerin oranları ve seçimi, yemeğin özgün lezzetini ve dokusunu belirleyen unsurlar arasında yer alır.
Hazırlanışı
Bamyalar, sapları konik biçimde kesilerek ayıklanır; bu işlem sırasında bamya soyma kalemtıraşları da kullanılabilir. Ayıklanan bamyalar yıkanır, süzülür ve bütün halde kullanılır. Kararmayı önlemek amacıyla limonlu suda bekletilmesi önerilir. Kuru bamya kullanıldığında, ipli dizili haldeki bamyalar temiz bir bez arasında hafifçe ovularak tüylerinden arındırılır.
Pişirme aşamasında tereyağı ve kuzu eti kavrulur; ardından doğranmış soğan, domates ve isteğe bağlı sarımsak eklenir. Et suyu veya sıcak su ilavesiyle pişirme sürdürülür. Et yumuşadıktan sonra limon suyu ve bamya eklenir. Bamyaların ezilmemesi ve yemeğin fazla karıştırılmaması önemlidir. Ortalama 30 dakika kısık ateşte pişirilen yemek, sıcak olarak servis edilir.
Coğrafi Sınır ve Üretim Koşulları
Yemeğin ünü ve üretim metodu, Amasya iliyle doğrudan ilişkilidir. Tüm üretim aşamaları bu coğrafi sınır içinde gerçekleştirilmelidir. Bamyanın ayıklanması ve pişirme teknikleri, yöresel bilgi ve becerilere dayanmaktadır.
Denetim Süreci
Denetimler, Yeşilırmak Havzası Kalkınma Birliği koordinasyonunda, Amasya Turizm Derneği ve Amasya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün katılımıyla yürütülür. En az üç kişilik denetim kurulu yılda en az bir kez denetim yapar; gerekli durumlarda ek denetimler gerçekleştirilir. Denetim raporları Türk Patent ve Marka Kurumu'na sunulur. Üretim metodu ve bileşenlere uygunluk denetlenir; uygunsuzluklar ilgili kişi veya kuruluşa bildirilir.