Antep kurabiyesi, Gaziantep mutfağına özgü, irmik ve sadeyağ temelli, sade veya fıstıklı olarak üretilen geleneksel bir fırın ürünü olup; taş fırında pişirilmesiyle ve bayramlarda yapılmasıyla yöresel kimlik kazanmış bir kurabiyedir. 18 Haziran 2019 tarihinde mahreç işaretiyle tescillenmiş olan bu ürün, kurabiye grubunda yer almakta olup tescil işlemi Gaziantep Ticaret Borsası tarafından gerçekleştirilmiştir.
Antep Kurabiyesi (AA)
Tanım ve Ayırt Edici Özellikler
Antep kurabiyesi; irmik, coğrafi işaretli Şanlıurfa sadeyağı, coğrafi işaretli Antep fıstığının erken hasat ürünü olan boziç fıstığı, beyaz şeker ve un kullanılarak üretilir. Geleneksel üretimde taş fırınlar tercih edilir. Kurabiyenin sade çeşidi hilal biçiminde şekillendirilirken, fıstıklı çeşidi kısa ve düz formda hazırlanır. Serin ve kuru ortamda bir ay boyunca tazeliğini koruyabilen bu ürün, Gaziantep’te özellikle bayramlarda yapılır; bu nedenle sade türü halk arasında “bayram kurabiyesi” olarak da bilinir.
Ayırt edici özellikleri arasında, kurabiyede kullanılan yağın Şanlıurfa sadeyağı olması ve fıstığın “boziç” olarak adlandırılan erken hasat Antep fıstığı türünden seçilmesi öne çıkar. Boziç; temmuz sonu ile ağustos ortasında hasat edilen, meyve içi az gelişmiş, parlak yeşil renkli ve aromatik yapısıyla bilinen bir fıstık türüdür. Özellikle baklava ve kurabiye yapımında tercih edilir.
İçerik Özellikleri
- Urfa Sadeyağı: Kurabiyeye yumuşaklık, parlak iç renk ve hoş aroma kazandırır.
- Boziç Fıstığı: Sade kurabiyede bütün halde üstüne konur; fıstıklı çeşitte rendelenerek hamura %20–40 oranında katılır.
- İrmik: Gaziantep’te yetiştirilen sert buğdaydan elde edilir. Fıstıklı türde iri, sade türde ince/orta boy irmik kullanılır.
- Un: Yine Gaziantep menşeli sert buğdaydan elde edilir.
- Şeker: Polarizasyonu en az 99,7º Z olan beyaz kristal şeker tercih edilir.
Hazırlanışı
Her iki türde de temel malzemeler aynı oranlarda kullanılır:
- İrmik: %30
- Şanlıurfa Sadeyağı: %30
- Şeker: %25
- Un: %15
Sade Kurabiye
Yağ ve şeker çırpıldıktan sonra irmik ve un karışıma eklenir. Hamur ay şeklinde şekillendirilir ve uç birleşim noktasına 1–2 adet boziç yerleştirilir. 220°C’de 15–20 dakika pişirilir.
Fıstıklı Kurabiye
Yağ ve şeker çırpılır, ardından irmik ve un eklenir. Son olarak rendelenmiş boziç katılır. Hamur rulo haline getirilip 4,5–5 cm uzunluğunda kesilir. 220°C’de 15 dakika pişirilir.
Her iki türde de geleneksel taş fırın kullanımı yaygındır. Soğutma sonrası kırılgan yapısı nedeniyle yan yana dizilerek ambalajlanması önerilir.
Coğrafi Sınır ve Denetim
Antep kurabiyesi, üretiminde kullanılan yerel hammaddeler ve geleneksel yöntemler nedeniyle Gaziantep iliyle özdeşleşmiştir. Bu nedenle üretimin tüm aşamaları Gaziantep sınırları içinde gerçekleştirilmelidir.
Denetimler, Gaziantep Ticaret Borsası koordinasyonunda yılda en az bir kez yapılır. Üretim yeri, malzeme oranları, kullanılan hammaddelerin coğrafi işaretli olup olmadığı gibi unsurlar kontrol edilir. Denetim raporları Türk Patent ve Marka Kurumuna iletilir.