Dünya Kalp Günü, her yıl 29 Eylül’de kalp sağlığı ve kardiyovasküler hastalıklar konusunda farkındalık yaratmak amacıyla düzenlenen uluslararası bir gündür. Bu gün, Dünya Kalp Federasyonu tarafından başlatılmıştır. Toplumları kalp ve damar hastalıkları ile inmenin önlenebilir riskleri konusunda bilgilendirmeyi hedefler.

Tarihçe

Dünya Kalp Günü ilk olarak 2000 yılında kutlanmaya başlanmıştır. Amacı, dünya genelinde kalp hastalıkları ve inmeye bağlı erken ölümlerin önlenebilir olduğunu topluma duyurmak ve bu hastalıkların başlıca risk faktörlerinin kontrol altına alınmasını sağlamaktır.

Amacı ve Önemi

Dünya Kalp Günü, kalp sağlığının önemine dikkat çekmek, bireyleri sağlıklı yaşam alışkanlıkları kazanmaya teşvik etmek ve kalp hastalıkları ile inmeye bağlı ölümleri azaltmak amacıyla kutlanır. Kalp ve damar hastalıkları, dünya genelinde ve Türkiye’de başlıca ölüm nedenleri arasında yer almakta, her yıl milyonlarca kişi bu hastalıklardan hayatını kaybetmektedir. Bu nedenle risk faktörlerinin erken dönemde tanımlanması ve kontrol altına alınması büyük önem taşır.

Temalar ve Farkındalık Kampanyaları

Her yıl Dünya Kalp Günü kapsamında belirlenen temalar, bireyleri kalp sağlığı konusunda bilinçlendirmeyi amaçlar. Örneğin 2025 yılı teması “Hiçbir Ritmi Kaçırmayın” olarak belirlenmiştir ve sağlıklı yaşamın kalp ritmini korumadaki önemine vurgu yapmaktadır.

Küresel Durum ve Uygulamalar

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her yıl yaklaşık 20 milyon kişi kalp ve damar hastalıkları nedeniyle yaşamını yitirmektedir.^【1】 Dünyada her üç kişiden biri bulaşıcı olmayan hastalıklar nedeniyle ölmüş olup bu ölümlerin önemli bir kısmı kalp damar hastalıkları ve inme kaynaklıdır. Dünya Kalp Federasyonu, 200’den fazla üye kuruluş ile özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde kalp sağlığı konusunda çalışmalar yürütmektedir.

Federasyon, tütün kullanımı, sağlıksız beslenme ve fiziksel aktivite eksikliği gibi risk faktörlerinin kontrolü ile kalp hastalığı ve inmeye bağlı erken ölümlerin en az %80’inin önlenebileceğini tüm dünyaya duyurmaktadır.

Kalp sağlığını korumak için fiziksel aktivitenin artırılması, obezite ve diyabet gibi risk faktörlerinin kontrol altına alınması ve sağlıklı beslenme önerilmektedir. Haftada beş kez en az 30 dakika süreyle orta yoğunlukta yapılan aktiviteler, kalp hastalığı ve inme riskini azaltmaktadır. Beslenmede meyve, sebze, işlenmemiş tahıllar, baklagiller, az yağlı süt ürünleri, deniz ürünleri, zeytinyağı ve kuruyemişlerin tüketimi, şekerli içecekler ve işlenmiş gıdalardan uzak durulması önerilmektedir.

Türkiye’de Durum ve Uygulamalar

Türkiye’de 2024 yılında gerçekleşen 490 bin ölümün yaklaşık %28’i kalp ve damar hastalıklarına bağlıdır. Her yıl yaklaşık 300 bin kalp krizi ve 125 bin ölüm bu hastalıklardan kaynaklanmaktadır. Risk faktörleri arasında hipertansiyon, dislipidemi, diyabet, obezite, fiziksel aktivite eksikliği ve tütün kullanımı öne çıkmaktadır.^【2】 

Türkiye’de, “Türkiye Kalp-Damar Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı” kapsamında aile hekimleri, 40 yaş ve üzeri bireylerin yıllık kardiyovasküler risk değerlendirmesini yapmaktadır. Bu değerlendirme ile kişilerin önümüzdeki 10 yıl içinde kalp ve damar hastalıklarından ölüm riski belirlenmektedir. Son bir yıl içerisinde 662 bin vatandaşın kardiyovasküler riski tespit edilmiş ve klinik kılavuzlara uygun olarak takip edilmeye başlanmıştır.

Kalp sağlığını korumak amacıyla sağlıklı yaşam ve beslenme alışkanlıkları teşvik edilmektedir. Türkiye’de özellikle Akdeniz tipi diyetin, zeytinyağı, sebze, meyve, balık ve kuruyemişlerden zengin beslenme alışkanlıklarının kalp sağlığına olumlu etkileri bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Kırmızı et ve doymuş yağların sınırlanması, işlenmiş ve şekerli gıdalardan uzak durulması önerilmektedir.

Bilgilendirme ve Farkındalık Çalışmaları

Dünya Kalp Günü, toplumun kalp sağlığı konusunda bilinçlenmesini ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarını benimsemesini sağlamak için düzenlenmektedir. Türk Kardiyoloji Derneği, toplumsal ve mesleki eğitim ile araştırmaları destekleyerek halkın kalp sağlığını korumayı amaçlamaktadır. Dernek, Dünya Kalp Günü vesilesiyle kalp krizi riskine karşı farkındalık yaratmakta, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve tütünden uzak durma gibi önlemleri topluma aktarmaktadır.

Uyarı: Bu maddede yer alan içerik, yalnızca genel ansiklopedik bilgi amacı taşımaktadır. Buradaki bilgiler tanı koyma, tedavi etme ya da tıbbi yönlendirme amacıyla kullanılmamalıdır. Sağlıkla ilgili konularda karar vermeden önce mutlaka bir hekime veya uzman sağlık personeline danışmanız gerekmektedir. Bu bilgilerin tanı veya tedavi amacıyla kullanılması sonucunda doğabilecek durumlardan madde yazarı ve KÜRE Ansiklopedi herhangi bir sorumluluk kabul etmez.