Giresun Müzesi, Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’nde, Giresun il merkezinde, Zeytinlik Mahallesi’nde (eski adıyla Gogora Mahallesi) yer alan tarihi bir yapıda faaliyet göstermektedir. Müze, hem arkeolojik hem de etnografik eserleri bünyesinde barındırmakta olup, bölgenin tarih ve kültür birikimini yansıtan bir kültür kurumudur.
Tarihçe
Müze binası, 18. yüzyıl ortalarından itibaren ya da 1850–1860 yılları arasında Rum Ortodoks topluluğu tarafından kilise olarak inşa edilmiştir. Binanın özgün ismi Gogora Kilisesi olup, aynı isimle anılan mahallede konumlanmıştır. 1924 yılına kadar ibadet amacıyla kullanılan yapı, Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesinin ardından terk edilmiştir. 1924–1948 yılları arasında boş kalan kilise, bu dönemde tahribata uğramıştır. 1948 yılında kısmen onarılan bina, 1948–1967 yılları arasında cezaevi olarak kullanılmıştır. 1967–1982 yılları arasında tekrar boş kalan yapı, önemli ölçüde tahrip olmuş ve yıkılma tehlikesi ile karşı karşıya kalmıştır. 1982–1988 yılları arasında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından restore edilerek 1988 yılında müze olarak hizmete açılmıştır.
Giresun İl Özel İdaresi, müze binasını İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüne 25 yıllığına tahsis etmiş, böylece yapı resmî müze işlevini kazanmıştır.
Mimari Özellikler
Giresun Müzesi, avlu içerisinde doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı bir yapı olarak inşa edilmiştir. İç mekân planlamasında bazilikal plan ile kubbeli haç planı birleşiminden oluşan karma bir plan düzeni kullanılmıştır. Yapının dış cephesi kesme taş malzemeden yapılmış olup çatısı kırma tipinde ve alaturka kiremitlerle kaplıdır.
Binanın ana girişi batı cephesindedir. Bu giriş kapısının iki yanında kabartma sütun profilleri ve burma sütunceler bulunur. Kapının alınlık bölümü burma sütunce ile süslenmiştir. Ana kapının çevresi, dikdörtgen ve saç örgüsü motifleriyle çevrilidir. Kuzey ve güney cephelerde ayrıca ikişer tali kapı yer almaktadır. Kuzey kapıda “S” kıvrımlı sahte kemer uçları ve diş kesimi süslemeler mevcuttur. Güney kapıda ise burç motifi süsleme öğesi olarak kullanılmıştır.
İç mekân üç sahından oluşur; beşik tonoz örtülü bu sahnın ortasındaki orta nef yan neflere göre daha geniştir. İki sıra sütunla ayrılan sahnın sütun başlıkları İon tarzında olup, kaideleri yerel mimari özellikler taşır. Yapı, üç apsisli bir plan içerir. Ana apsis ve yanlardaki apsis çıkıntıları dış cephede hareketli bir görünüm sağlamaktadır. Orta apsis, yan apsislerden daha geniş ve yüksektir. Yapının merkezinde yüksek kasnaklı ve 12 pencereye sahip bir kubbe bulunmaktadır. Kubbede dört sütun merkeze doğru uzanır ve kubbenin tam ortasında İsa tasviri yer almaktadır.
Yapının kuzeyinde, bodrum kat üzerine üç katlı “Papaz Evi” olarak adlandırılan yapı bulunmaktadır. Bu yapı, kiliseden daha geç tarihlerde inşa edilmiştir. 1993 yılında aslına uygun olarak restore edilen Papaz Evi, günümüzde müzenin idari binası olarak kullanılmaktadır. Giriş kat ve birinci kat idari büro olarak düzenlenmiş; ikinci kat ise lojman işlevi görmektedir. Her kat yaklaşık 100 metrekaredir. Papaz Evi’nin batı cephesine bitişik olarak birbirine paralel uzanan iki mahzen yer alır. Beşik tonozla örtülü mahzenler, müzenin sergi salonları olarak kullanılmaktadır. Kilisenin güney cephesinde ve Papaz Evi’nin batı cephesinde iki adet taş çeşme mevcuttur.
Müze Koleksiyonu
Giresun Müzesi’nde, Eski Tunç Çağı, Hitit, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait arkeolojik ve etnografik eserler sergilenmektedir. Bölgeden toplanan eserlerin yanı sıra diğer müzelerden devredilen parçalar da koleksiyonda yer almaktadır. Arkeolojik koleksiyon, pişmiş toprak heykelcikler, kaplar, amphoralar, mimari parçalar ve sikkeleri kapsamaktadır. Sikkeler farklı dönemlere ait olup, bölgenin ekonomik tarihine ışık tutmaktadır. Etnografya bölümünde, 19. yüzyıla ait giyim eşyaları, mutfak ve hamam araç gereçleri, silahlar, kilimler ve takılar bulunmaktadır. Bu eserler, bölge halkının geleneksel yaşam biçimini ve kültürel yapısını yansıtmaktadır.
Giresun Müzesi - AA
Konum ve Ulaşım
Giresun Müzesi, Giresun şehir merkezinde, Kale Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Müze, yaya ve araçla kolay ulaşılabilir konumdadır.
Giresun Müzesi (Youtube/Giresun)
