Güzelcehisar Bazalt Sütunları Tabiat Anıtı, Bartın il merkezine 17 km uzaklıkta, Amasra ilçesine bağlı Güzelcehisar Köyü sahilinde yer alan 14,30 hektar büyüklüğünde bir alandır. Sahip olduğu doğal kaynak değerleri nedeniyle, 14 Ağustos 2017 tarih ve 725 sayılı Olur ile (dönemin Orman ve Su İşleri Bakanlığı, şimdi Tarım ve Orman Bakanlığı) "Tabiat Anıtı" statüsüne kavuşturulmuştur. Bu korunan alan, Bartın Merkez ilçe sınırları içinde bulunmaktadır.

^{Güzelcehisar Bazalt Sütunları Tabiat Anıtı (Türkiye Kültür Portalı)}

Jeolojik Özellikler ve Önemi

Güzelcehisar Bazalt Sütunları, yaklaşık 80 milyon yıl önce meydana gelen volkanik aktivite sonucu oluşmuştur. Lav akıntılarının yavaş soğuması, düşeye yakın çatlakların gelişmesine ve bu çatlakların genellikle beşgen geometride (daha nadiren altıgen veya dörtgen) sütun yapıları oluşturmasına yol açmıştır. Bu sütunların çapları 50-100 cm arasında değişirken, boyları 30 metreyi aşmaktadır. Soğuma sırasında yaşanan büzülme ve gerilmenin neden olduğu bu düzgün geometrik yapılar ("sütun" veya "kolon" yapısı), bölgenin en karakteristik özelliğidir. Ancak üst kotlarda, heyelan, tektonik hareketler ve kaya dayanımındaki farklılıklar nedeniyle bu geometrilerde bozulmalar gözlenir.

Güzelcehisar Bazalt Sütunları, dünyada Kuzey İrlanda, İskoçya ve Kalifornia'da; Türkiye'de ise yalnızca Bartın'da görülebilen ender bir doğal oluşumdur ve benzerlerinden hem yatay hem dikey oluşumlar göstermesiyle ayrılır. Bu oluşumun kökeni, Tetis Okyanusu tabanının kuzeye dalıp batması ve derinlerde eriyerek yüzeye çıkması sonucu, batıda Bulgaristan'dan doğuda Gürcistan'a uzanan geniş bir hat üzerinde yaklaşık 90 milyon yıl önce başlayıp 70 milyon yıl önce sona eren volkanik faaliyetlere dayanır. Bartın'daki bu sütun yapıları, söz konusu volkanizmanın en belirgin ürünlerinden biridir.

^{Güzelcehisar Bazalt Sütunları (Anadolu Ajansı)}

Biyolojik Çeşitlilik

Güzelcehisar Bazalt Sütunları Tabiat Anıtı, zengin bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Alanın karasal ekosistemi neredeyse tamamen "Ilıman Batı Karadeniz Geniş Yapraklı Karışık Ormanı" olarak adlandırılan ekosistem tipinden oluşur. Bu orman yapısı içerisinde kayın (Fagus orientalis), gürgen (Carpinus betulus), sapsız meşe (Quercus petraea) ve kayacık (Ostrya carpinifolia) baskın türlerdir. Bunlara ek olarak kızılağaç (Alnus glutinosa), akçaağaç (Acer campestre, Acer platanoides), karaağaç (Ulmus glabra), ıhlamur (Tilia argentea), kestane (Castanea sativa), defne (Laurus nobilis), karayemiş (Laurocerasus officinalis) ve ormangülü (Rhododendron ponticum) gibi ağaç ve çalımsı türlere de sıklıkla rastlanmaktadır.

Saha içinde sembolik öneme sahip ve alana adını veren Kayalık Ekosistemi de bulunur. Alanın kuzey sınırında kıyı şeridi, küçük kumul sistemleri ve Karadeniz'e bağlı deniz sınırı yer alır. Fauna açısından ise sahada kirpi, yarasa, kurbağa, kertenkele, sincap, çakal, tilki, gelincik, kaya sansarı, yaban domuzu, karaca, tavşan ve kurt gibi çeşitli hayvan türleri yaşamaktadır. Köyün bir bölümünde hissedilen Akdeniz iklimi etkisi sayesinde bölgede mandalina ve limon ağaçları da yetişmektedir.

Tesisler ve Altyapı

Tabiat Anıtı ve çevresinde ziyaretçilerin kullanımına yönelik çeşitli tesisler ve altyapı bulunmaktadır. Bunların başında, 800 metre uzunluğundaki ahşap yürüyüş platformu/yolu gelir. Bu platform, Güzelcehisar sahilinin 850 metre uzunluğundaki kumsalı boyunca uzanır ve kayalıkların hemen yanında yer alan küçük bir adacık üzerinde son bulur. Adacık üzerinde ve alanda toplam iki adet manzara seyir terası mevcuttur. Ayrıca bir iskele yapılmıştır. Güzelcehisar Plajı, Bartın'ın en iyi plajları arasında gösterilmektedir. Tabiat Anıtı alanı ile bitişik konumdaki Güzelcehisar köyü çevresinde ise ziyaretçilere hizmet veren çay bahçeleri ve otopark gibi özel işletmeler yer alır.

Aktiviteler

Ziyaretçiler Güzelcehisar Bazalt Sütunları Tabiat Anıtı'nda çeşitli aktiviteler gerçekleştirebilir. Temiz denizi ve kumsalı sayesinde denize girmek mümkündür. Bölgede kamp yapma olanağı da sunulmaktadır. 800 metrelik ahşap yürüyüş platformu, manzara eşliğinde yürüyüş yapmak için ideal bir güzergahtır. İki adet seyir terasında, eşsiz Karadeniz manzarası ve bazalt sütunların ihtişamı eşliğinde fotoğraf çekimi yapılabilir, manzara seyredilebilir veya etkinlikler düzenlenebilir. Sonbahar ve ilkbahar mevsimleri, bölgede kuş gözlemi yapmak için uygun zamanlardır.

^{Seyir Terası (Türkiye Kültür Portalı)}

Tarihsel ve Kültürel Bağlam

Tabiat Anıtı'nın bulunduğu Güzelcehisar Köyü, zengin bir tarihi geçmişe sahiptir. Köy, geçmişi Cenevizliler Dönemi'ne kadar uzanan Güzelcehisar Kalesi'ne ev sahipliği yapar. Bu kale, tarihte Kromna Kenti'nin gözcü kulesi olarak kullanıldığı bilinmekte ve 1900'lü yıllara kadar sağlamlığını koruduğu belirtilmektedir. Bölgenin doğal güzelliklerini korumak ve turizme kazandırmak amacıyla "Bartın İli Güzelcehisar Lav Sütunları ve Sahilinin Turizm ve Rekreasyon Amaçlı Peyzaj Uygulama Projesi" hayata geçirilmiş ve 2018 yılında tamamlanmıştır. Bu proje kapsamında ahşap yürüyüş yolları, seyir terasları ve iskele inşa edilmiştir.

Ulaşım

Tabiat Anıtı'na ulaşım, Bartın il merkezinden başlar. Bartın Limanı yönüne ayrılan yol takip edilerek batı yönünde yaklaşık 8 km ilerlendikten sonra, yol üzerinde yer alan güneybatı yönündeki Güzelcehisar yol ayrımına ulaşılır. Bu ayrımdan yaklaşık 11 km daha gidilerek Güzelcehisar Bazalt Sütunları Tabiat Anıtı'na varılır. Bölgeye en yakın havaalanı, Zonguldak ili Çaycuma ilçesinde bulunan Zonguldak Çaycuma Havalimanı'dır ve bu havalimanının Tabiat Anıtı'na kuş uçuşu mesafesi 15 km'dir. Bartın il merkezinin Tabiat Anıtı'na kuş uçuşu uzaklığı ise yaklaşık 13,5 km'dir.