Ordu Kivisi, Actinidia deliciosa türünün “Hayward” çeşidine ait, Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’nde, özellikle Ordu ilinde yetiştirilen tescilli bir meyve türüdür. Bu ürün, 10 Aralık 2009 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Coğrafi İşaret Belgesi ile tescillenmiştir. Bölgenin iklimi ve toprak özellikleri, kivinin tat profiline ve besin değerlerine doğrudan etki etmektedir. Ordu Kivisi’nin kabuğu ince, kahverengimsi ve tüylü; meyve eti ise zümrüt yeşili, bol sulu ve yarı saydam yapıdadır.

Morfolojik ve Besinsel Özellikler

Ordu Kivisi oval veya elips şeklinde olup meyve uzunluğu 4,5–7,5 cm, kalınlığı 3,5–5 cm arasındadır. Ortalama meyve ağırlığı 90–110 gram olmakla birlikte iyi bakılan bahçelerde bu değer 120–150 grama kadar çıkabilir.

İçeriğinde 100 gram başına:

• C vitamini: 35 mg
• Flavonoid: 20,3 mg
• Toplam şeker: 7,5–13 g
• Organik asitler: 1,0–1,6 g
• Ham lif: 1,1–2,9 g
• Antioksidan kapasite: 2250–4869 µmol TE

Bu veriler, kivinin hem besleyici hem de işlenmeye uygun nitelikte olduğunu göstermektedir. Zamanla olgunlaşan meyvelerde C vitamini ve flavonoid miktarı artış gösterirken, sertlik azalır.

^{Ordu Kivisi (Türk Patent)}

Yetiştiricilik ve Hasat

Ordu Kivisi, çok yıllık sarılıcı ve tırmanıcı yapıda bir bitkidir. Yüzlek saçak kök yapısı ile toprağın üst 40 cm’lik kısmında gelişir. Bölgenin asidik (pH 5,5–6,5), kireçsiz ve organik madde bakımından zengin toprakları yetiştiricilik için uygundur.

Bahçelerde genellikle T terbiye sistemi veya pergola (çardak) sistemi kullanılır. Yıllık ortalama sıcaklığın 13–16 °C olduğu ve düzenli yağış alan alanlar, Ordu Kivisi için en uygun iklim koşullarını sunar.

Üretim Yöntemi

• Gübreleme: Organik yöntemler ve toprak analizine dayalı besin desteği uygulanır.
• İlaçlama: Bitki gelişim düzenleyici kullanılmaz, kimyasal ilaçlama yapılmaz.
• Budama ve Seyreltme: Tarım Müdürlüğü denetiminde kış budaması ve meyve seyreltmesi uygulanır.
• Hasat: Kasım ayının ilk haftalarında, meyvede suda çözünür kuru madde %6,5–7 seviyesine ulaştığında elle yapılır.
• Sınıflama: Ekstra sınıf (120 g ve üzeri), 1. sınıf (90–120 g) ve 2. sınıf (70–90 g) olmak üzere üçe ayrılır.
• Depolama: 0 ± 0,5 °C sıcaklık ve %90 ± 5 nem koşullarında 5–6 ay muhafaza edilebilir.

Denetim ve Kalite Kontrol

Denetim süreci; Ordu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Ordu Gıda Kontrol Laboratuvarı ve Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden uzmanlardan oluşan üç kişilik bir heyet tarafından yürütülmektedir. Denetim şu alanlarda yapılır:

• Bahçe kontrolleri (budama ve seyreltme uygulamaları)
• Hasat zamanında refraktometre ile SÇKM ölçümü
• Depolama süresi boyunca ağırlık kaybı ve meyve eti sertliği ölçümleri
• Pazar denetimleri (sertlik kontrolü)

Tüketim ve Kültürel Kullanım

Ordu Kivisi, taze tüketimin yanı sıra reçel, marmelat, meyve suyu ve tatlı yapımında yaygın şekilde kullanılmaktadır. Uzun raf ömrü ve taşıma dayanıklılığı nedeniyle pazarlama açısından avantajlıdır. Yerel festivallerde ve tarım fuarlarında ürünün tanıtımı yapılmakta; aynı zamanda bölge ekonomisine katkı sağlayan önemli bir tarım ürünüdür.

Coğrafi İşaret ve Koruma

Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescil edilen Ordu Kivisi, bu belge ile bölgeye özgü bir ürün olarak tanımlanmıştır. Coğrafi işaret tescili ile birlikte, ürünün üretim alanları, yetiştirme teknikleri ve kalite kriterleri belirlenmiştir. Bu sistem, hem ürün kalitesinin sürdürülmesine hem de üreticilerin haklarının korunmasına katkı sağlamaktadır.