Schindler’in Listesi, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası’nın işgal ettiği Polonya’da geçen gerçek bir hikâyeyi anlatır. Film, savaşın başında zengin olma hırsıyla Kraków’a gelen ve Yahudi işçileri ucuz iş gücü olarak kullanarak büyük bir servet elde eden Alman iş insanı Oskar Schindler’in (Liam Neeson) dönüşümünü konu alır.
Başlangıçta savaşın getirdiği fırsatları değerlendirerek para kazanmayı hedefleyen Schindler, zamanla tanık olduğu Nazi zulmü karşısında değişim geçirir. Muhasebecisi Itzhak Stern (Ben Kingsley) aracılığıyla Yahudi işçilerin hayatlarını kurtarmanın yollarını aramaya başlar. Nazilerin toplama kamplarına göndermek üzere topladığı Yahudileri, fabrikasında “çalışan” olarak göstererek korur ve sonunda 1.100’den fazla insanın hayatını kurtarır.
Schindler’in karşısında gösterilen karakter ise acımasız ve sadist SS subayı Amon Göth (Ralph Fiennes)'dir. Göth, Yahudilere yönelik soykırımı yönetirken, Schindler ona karşı savaş açar.
Filmden bir kare -MUBI
Filmde İşlenen Temalar
Şiddet ve Merhamet
Schindler ve Amon Göth karakterleri, insan doğasının iki zıt yönünü temsil eder. Göth, gücün verdiği sadistik bir kontrol hırsıyla Yahudilere zulmederken, Schindler zamanla güçten uzaklaşarak hayat kurtarmayı seçer.
Bireysel Cesaret ve Etik Sorumluluk
Film, bireylerin tarihin akışını değiştirme potansiyeline sahip olduğunu vurgulamayı amaçlar. Schindler’in başlangıçta çıkarcı bir iş insanıyken zamanla ahlaki sorumluluk üstlenmesi, insanın kendi değerlerini sorgulayarak değişebileceğini göstermektedir.
Savaşın Gerçekliği ve Holocaust
Spielberg, filmi neredeyse tamamen siyah-beyaz olarak çekerek savaşın soğuk ve sert atmosferini yansıtmayı hedeflemiştir. Tek renkli sahne, küçük kırmızı paltolu bir kız çocuğunun öldürüldüğü an olarak seçilmiştir. Bu sahne, soykırımın masumlara yönelik korkunç etkisini simgelemiştir.
Ekonomik Çıkarlar ve Ahlaki Dönüşüm
Başlangıçta kâr amacıyla Yahudi işçileri çalıştıran Schindler, zamanla servetini onların hayatlarını kurtarmak için harcamaya başlar. Filmin sonunda, kurtardığı her insan için daha fazlasını yapamadığına üzülmesi, onun geçirdiği büyük değişimi anlatmayı amaçlar.
Yapım ve Yayın Süreci
Schindler’s List, Thomas Keneally’nin 1982’de yazdığı Schindler’s Ark adlı romanından uyarlanmıştır. Steven Spielberg, filmin yönetmenliğini üstlenirken, Hollywood’un savaş filmlerine getirdiği klasik yaklaşımdan uzaklaşarak, gerçeğe sadık bir anlatım oluşturmayı amaçlamıştır. Çekimler büyük ölçüde Polonya’nın Kraków kentinde, özellikle Auschwitz Toplama Kampı’na yakın bölgelerde gerçekleştirilmiştir. Film, 1994 Akademi Ödülleri’nde (Oscar) En İyi Film, En İyi Yönetmen (Steven Spielberg) ve En İyi Uyarlama Senaryo dâhil 7 dalda ödül kazanmıştır.
Oyuncu Performansları
Liam Neeson, Schindler karakterinin içsel dönüşümünü canlandırarak karakterin hem karizmatik hem de duyarlı yönlerini ön plana çıkarmaya çalışmıştır. Ben Kingsley, Yahudi muhasebeci Itzhak Stern’i sessiz ama güçlü bir figür olarak canlandırmıştır. Ralph Fiennes ise SS subayı Amon Göth rolüyle, insafsız bir Nazi subayının psikopatolojik derinliğini yansıtmaya çalışmış, eleştimenlerin genelinden beğeni toplamıştır.
Eleştiriler ve Etkisi
Film, gösterime girdiği dönemde sinema dünyasında ilgi uyandırmıştır.
• Metacritic: 93/100
• IMDb: 9.0
• Roger Ebert, filmi “sinema sanatının en güçlü anlatımlarından biri” olarak değerlendirmiştir.
• American Film Institute (AFI), filmi, “Amerikan Sinema Tarihinin En Önemli Filmlerinden Biri” olarak listelemiştir.
Eleştirmenler tarafından, Holocaust’un sinemadaki en başarılı anlatımlarından biri olarak kabul edilen film, dünya genelinde eğitim programlarında da sıklıkla kullanılmaktadır.
Kültürel ve Tarihsel Etkisi
Schindler’s List, Holocaust’un sinemada en gerçekçi şekilde ele alındığı yapımlardan biri olduğu film eleştirmenlerince genel kabul görmüştür. Filmde yer alan Schindler’in Listesi, günümüzde Yad Vashem (İsrail’deki Holocaust Anma Merkezi) arşivlerinde bulunmaktadır. Spielberg, filmin etkisiyle “Shoah Vakfı” adlı bir kuruluş kurarak Holocaust’tan kurtulanların tanıklıklarını kaydetmeye başlamıştır.
Akademi Ödüllerinde yönetmen Steven Spielberg
Aldığı Ödüller
Film, gösterime girdiği yıl birçok prestijli ödüle layık görülmüştür. En dikkat çekici ödüller arasında 7 Oscar, 3 Altın Küre ve 7 BAFTA ödülü bulunmaktadır. İşte Schindler’in Listesi’nin kazandığı önemli ödüller:
1994 Akademi Ödülleri (Oscar)
Kazandığı Ödüller:
• En İyi Film – Steven Spielberg, Gerald R. Molen, Branko Lustig
• En İyi Yönetmen – Steven Spielberg
• En İyi Uyarlama Senaryo – Steven Zaillian
• En İyi Sinematografi – Janusz Kamiński
• En İyi Kurgu – Michael Kahn
• En İyi Özgün Müzik – John Williams
• En İyi Sanat Yönetimi – Allan Starski, Ewa Braun
Adaylıklar:
• En İyi Erkek Oyuncu – Liam Neeson
• En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu – Ralph Fiennes
• En İyi Kostüm Tasarımı
• En İyi Ses
• En İyi Makyaj
1994 Altın Küre Ödülleri
Kazandığı Ödüller:
• En İyi Film (Dram)
• En İyi Yönetmen – Steven Spielberg
• En İyi Senaryo – Steven Zaillian
Adaylıklar:
• En İyi Erkek Oyuncu (Dram) – Liam Neeson
• En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu – Ralph Fiennes
1994 BAFTA Ödülleri (İngiliz Akademi Film Ödülleri)
Kazandığı Ödüller:
• En İyi Film
• En İyi Yönetmen – Steven Spielberg
• En İyi Erkek Oyuncu – Liam Neeson
• En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu – Ralph Fiennes
• En İyi Uyarlama Senaryo – Steven Zaillian
• En İyi Kurgu – Michael Kahn
• En İyi Sinematografi – Janusz Kamiński
Adaylıklar:
• En İyi Özgün Müzik – John Williams
• En İyi Prodüksiyon Tasarımı
• En İyi Ses
Diğer Ödüller
1994 Grammy Ödülleri
• En İyi Film Müziği – John Williams
1994 Directors Guild of America (DGA) Ödülleri
• En İyi Yönetmen – Steven Spielberg
1994 Writers Guild of America (WGA) Ödülleri
• En İyi Uyarlama Senaryo – Steven Zaillian
1994 National Board of Review Ödülleri
• En İyi Film
• En İyi Yönetmen – Steven Spielberg
1993 Los Angeles Film Eleştirmenleri Derneği Ödülleri
• En İyi Film
• En İyi Yönetmen – Steven Spielberg
• En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu – Ralph Fiennes
Amerikan Film Enstitüsü (AFI) En İyi 100 Film Listesi
• 1998 ve 2007 yıllarında yapılan “Tüm Zamanların En İyi Amerikan Filmleri” listesinde yer aldı.
Kongre Kütüphanesi - Ulusal Film Arşivi (National Film Registry)
• Schindler’s List, kültürel, tarihsel ve estetik olarak önemli kabul edilerek ABD Ulusal Film Arşivi’ne alınmıştır (2004).
