Sızır Şelalesi, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde, Sivas ili Gemerek ilçesine bağlı Sızır beldesi sınırlarında yer almaktadır. Şelale, Sızır kasabasına yaklaşık 1 kilometre, Gemerek ilçe merkezine yaklaşık 22 kilometre, Sivas il merkezine 135 kilometre ve Kayseri’ye 105 kilometre uzaklıktadır. Sızır Şelalesi, Göksu Çayı (Sızır Suyu) üzerinde yer almakta olup, bu su kolu Kızılırmak Nehri'nin yan kollarından biridir. Şelale, bölgenin önemli doğal su kaynaklarından biri olan Göksu’nun traverten basamaklarından dökülmesiyle oluşmuştur.

^{Sızır Şelalesi (T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı)}

Hukuki ve Koruma Statüsü

Sızır Şelalesi, 21 Ekim 2019 tarihli ve 246674 sayılı Bakanlık makamı oluru ile “Doğal Sit - Nitelikli Doğal Koruma Alanı” olarak tescil edilmiştir. Aynı zamanda SİT alanı olarak ilan edilmiş ve koruma altına alınmıştır. Bu statü, hem doğal çevrenin korunması hem de sürdürülebilir turizm uygulamalarının teşvik edilmesi açısından önem taşımaktadır.

Coğrafi ve Doğal Yapı

Şelale, Çat Ormanları içerisinde, yoğun bitki örtüsüyle çevrili bir alanda yer almaktadır. Bölge, doğal peyzajı ve biyolojik çeşitliliği ile dikkat çeker. Çevresi, doğa yürüyüşleri, kampçılık ve piknik gibi rekreasyonel faaliyetler için elverişlidir. Bölgede, ahşap yürüyüş yolları ve merdivenlerle şelalenin alt kısımlarına ulaşım mümkündür.

Turizm ve Altyapı

Sızır Şelalesi ve çevresi, bölge halkı ve ziyaretçiler için mesire alanı olarak kullanılmaktadır. Alanda alabalık tesisleri, çay bahçesi, oturma alanları ve yürüyüş parkurları yer almaktadır. Şelale, yaz aylarında serinleme, kış aylarında ise donmuş manzaraları izleme gibi mevsimsel çekiciliklere sahiptir. Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntılar, çevredeki mağaralar ve yaylalar da kültürel ve tarihi açıdan bölgeye zenginlik katmaktadır.

Ulaşım Bilgisi

Sızır Şelalesi’ne karayolu veya demiryolu ile ulaşım mümkündür. Karayolu ile Sivas şehir merkezinden yaklaşık 135 kilometre, Gemerek ilçesinden yaklaşık 22 kilometre mesafededir. Demiryolu ulaşımında, Gemerek’e kadar trenle ulaşılabilir; buradan kısa bir yolculukla şelaleye varmak mümkündür.

Hidrojeolojik Özellikler

Sızır Şelalesi'ni besleyen Sızır kaynakları, Paleozoyik yaşlı Akdağmadeni Litodemine ait, kısmen karstlaşmış ve kırıklı-çatlaklı mermer akiferlerden boşalmaktadır. Bu akifer sisteminde ortalama boşalım debisi yaklaşık 4 m³/saniye’dir. Yapılan hidrolojik analizler, bu akiferin aktif depolama kapasitesinin 117 milyon m³ olduğunu, çekilme dönemi sonunda ise bu hacmin yaklaşık 60 milyon m³’ünün sistemde kaldığını göstermektedir. Hidrojeolojik araştırmalara göre, bölgede iki farklı kaynak tipi tanımlanmaktadır:

• Mevsimsel akışa sahip memba kaynakları: Sığ dolaşım ve düşük depolama kapasitesine sahiptir.
• Mansap kaynakları (Sızır kaynakları): Uzun ve derin dolaşıma sahip olup, yüksek depolama kapasiteli ana akifer sistemini temsil eder.

Kaynakların beslenme alanının, topoğrafik drenaj sınırlarının ötesine geçen geniş mermer alanlarına yayıldığı belirlenmiştir.

Hidrojeokimyasal Özellikler ve Su Kalitesi

Sızır kaynaklarının yer aldığı Yukarı Kızılırmak Havzası'nda litolojiye bağlı olarak su kalitesinde dönemsel farklılıklar gözlemlenmektedir. Ancak Sızır kaynaklarının beslendiği mermer akifer, sarp topoğrafyası nedeniyle yerleşim ve tarım faaliyetlerine uygun değildir. Bu durum, kaynakların insan kaynaklı kirlilikten büyük oranda korunmasını sağlamaktadır. Buna bağlı olarak, kaynak başı koruma uygulamaları önerilmiştir. Düşük depolama kapasiteli mevsimsel kaynakların aksine, Sızır kaynaklarının sürdürülebilir şekilde geliştirilmesi mümkündür.

^{Sızır Şelalesi Mesire Alanı (T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı)}