Stephen Brookfield, 1949 yılında Liverpool, İngiltere’de doğdu. Lisans eğitimini İngiltere’de tamamladıktan sonra 1970’lerin başında Kanada’ya göç etti. Brookfield, doktora derecesini University of Toronto’dan aldı. Akademik yaşamının önemli bir bölümünü ABD’de geçirmiştir. Özellikle Columbia Üniversitesi, Harvard Üniversitesi, University of St. Thomas ve University of Massachusetts Amherst gibi kurumlarda öğretim üyeliği yapmıştır. Kariyeri boyunca yetişkin eğitimi, eleştirel teori ve öğretim teknikleri konularında 20’nin üzerinde kitap yazmıştır.

Eğitim Geçmişi

• B.A., Lanchester Polytechnic Institute (şimdiki Coventry Üniversitesi), Modern Studies.
• M.A., Theoretical Sociology, University of Reading, 1974.
• Ph.D., Adult Education, University of Leicester (tezi: Independent Adult Learning), 1980.

Akademik Kariyer

• 1970'lerde eğitim kariyerine başlamış ve İngiltere, Kanada, Avustralya ile ABD’de yetişkin eğitimi alanında öğretim ve danışmanlık görevlerinde bulunmuştur.
• Columbia Üniversitesi, Teachers College; University of St. Thomas (Minnesota) ve Antioch University gibi kurumlarda profesörlük yapmıştır.
• Hâlen Adjunct Professor olarak Columbia Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yapmakta ve Distinguished Scholar unvanıyla Antioch University'de görev yapmaktadır.

Ödüller ve Onurlar

• Cyril O. Houle World Award for Literature in Adult Education ödülünü tam altı kez kazanan ilk kişi olmuştur (1986, 1989, 1996, 2005, 2011, 2012)
• 2009 yılında International Adult Education Hall of Fame’ine kabul edilmiş; ayrıca ACHE Leadership Award ve CAEL Morris T. Keeton Madalyası gibi prestijli ödüller kazanmıştır

Kişisel Hayat ve İlgi Alanları

• 1982 yılında ABD'ye geçiş yapmış ve bu süre zarfında Minnesota’da yaşamaya başlamıştır.
• Eşi Kim Miller ile olan evliliğinden Molly ve Colin adında iki çocuğu vardır.
• Aynı zamanda pop punk, rock & roll tarzında müzik yapan “The 99ers” grubunun lideridir ve aktif olarak sahne almaktadır.

Stephen D. Brookfield: Eleştirel Pedagogunun Kuramsal Çerçevesi

Stephen D. Brookfield, özellikle eleştirel düşünme, yetişkin eğitimi ve yansıtıcı öğretim konularında yaptığı çalışmalarla tanınan bir eğitim bilimcisidir. 1970’lerden itibaren Batı’da yetişkin eğitimi alanında önemli katkılar sunmuş; bireyin öğrenme sürecinde aktif, sorgulayıcı ve eleştirel bir özneye dönüşmesini merkeze alan bir yaklaşım geliştirmiştir.

Brookfield’ın öğretim anlayışı, Paulo Freire’nin eleştirel pedagojisiyle etkileşim içindedir. Yetişkin öğrenmesinde iktidar ilişkilerini, toplumsal yapıları ve gizil varsayımları sorgulayan bir pedagojik çerçeve benimsemiştir.

Kariyerine İngiltere'de başlayan Brookfield, daha sonra ABD’de çeşitli üniversitelerde eğitim fakültelerinde görev yapmıştır. Özellikle Columbia Üniversitesi, Harvard Üniversitesi, Teachers College ve University of St. Thomas gibi kurumlarda öğretim üyeliği yapmış, yetişkin eğitimi programlarının oluşumuna katkıda bulunmuştur.

Yayımladığı çok sayıda eser, farklı ülkelerde eğitimciler ve araştırmacılar tarafından kaynak olarak kullanılmaktadır. Bu eserler arasında özellikle The Skillful Teacher, Becoming a Critically Reflective Teacher, Teaching for Critical Thinking gibi kitaplar öne çıkar.

Eleştirel Yansıtıcı Öğrenme Yaklaşımı

Brookfield’in pedagojik yaklaşımının temelini oluşturan eleştirel refleksiyon, öğretmenlerin varsayımlarını sorgulayan ve güçlü toplumsal dinamikleri açığa çıkaran bir yöntemdir.

Brookfield bu yaklaşımı "Critically Reflective Practice" (1998) adlı makalesinde net biçimde tanımlar. Bu model, öğretmenin öğrenme sürecini dört bakış açısıyla gözden geçirmesini önerir: öğrenci gözü, meslektaş bakışı, kişisel yaşantı ve teorik literatür

Dört Mercek Modeli: Perspektiflerden Öz Yansıtma

Bu yaklaşım, Brookfield’in 2017 tarihli çalışmasına dayanılarak geliştirilmiş Dört Mercek Modeli olarak bilinir. Öğretmenler sistematik olarak şu perspektifleri kullanır:

• Öğrencilerin Gözünden: Dersin algılanışı ve etkisi hakkında doğrudan geribildirimdir.
• Kendi Yaşantımızdan: Öğretmenin kendi geçmiş deneyimleri ve öğretme yaklaşımları üzerine düşünmesi.
• Meslektaşların Gözünden: Yansımalar ve karşılaştırmalı analiz yoluyla pedagojide gelişim.
• Teorik Literatürden: Akademik kaynaklar pedagojik uygulamaların kuramsal analizini sağlar

Bu model, öğretimi pasif bilgi aktarımından çıkarır; öğretmenleri, sürekli sorgulayan ve öğrenmeye açık bir pratiğe yönlendirir.

Güç, Hegemonya ve Eğitimsel İdeoloji Eleştirisi

Brookfield, eğitim ortamının ideolojik ve güç ilişkileriyle örülü olduğunu ve öğretmen-sistem ilişkilerinin sorgulanması gerektiğini özellikle vurgular. Çalışmalarında, öğretmenlerin “doğal” kabul edilen sınıf uygulamalarını analiz ederek bu yapıları görünür kılacağına inanır

Örneğin, Critical Practice makalesinde, öğretimin yalnızca içerik sunumu değil, aynı zamanda ideolojik tercihler ve baskı sistemleriyle şekillendiği anlatılır.

Eleştirel Düşünme ve Türkiye’deki Yansımaları

Brookfield’in teorileri yalnızca öğretmen pratiğini değil, aynı zamanda bireylerin kritik düşünme becerilerini geliştirme sürecini de kapsar.

Türk eğitim literatüründe, İnayet Aydın’ın Eleştirel Düşünme: Kavramsal Bir Çerçeve adlı çalışmasında Brookfield’ın yaklaşımı kavramsal bir bağlamda analiz edilir. Aydın, eleştirel düşünmeyi bireyin siyasi, toplumsal ve bilişsel varsayımlarını sorgulayan bir süreç olarak tanımlar ve Brookfield’ı bu süreçte öne çıkarır

Güncel Uygulamalar ve Eleştirel Yansıtıcı Eğitim Araştırmaları

Brookfield’in dört mercek modeli, yalnızca bireysel öğretmen yansıtmasına değil; aynı zamanda grup öğrenmeleri ve profesyonel gelişim bağlamında da uygulanır.

Örneğin Laura Nager’in 2017 tarihli doktora çalışması, modelin sınıf içi, kolektif refleksiyon süreçlerinde nasıl kullanıldığını gözler önüne serer. Ayrıca günümüzde, mesleki gelişim ve kültürel özyeterlilik bağlamlarında Brookfield’in modeline dayanarak "community lens" gibi sosyal bakış açıları eklenmektedir.