Âşık Veysel Müzesi, halk ozanı Âşık Veysel Şatıroğlu’nun yaşamına, sanatına ve kültürel mirasına adanmış bir anı müzesidir. Müze, Türkiye'nin Sivas iline bağlı Şarkışla ilçesinin Sivrialan Köyü'nde, Âşık Veysel’in doğup büyüdüğü ve hayatının büyük bölümünü geçirdiği evde yer almaktadır.
Âşık Veysel Müzesi (T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı)
Kuruluşu ve Tarihçesi
Müzenin temeli, Âşık Veysel’in ölümünden sonra onun kültürel mirasını koruma düşüncesiyle atılmıştır. Âşık Veysel’in doğup büyüdüğü ve son yıllarını geçirdiği ev, Kültür Bakanlığı tarafından 1979 yılında kamulaştırılmış ve üç yıl süren çalışmalar sonucunda 1982 yılında müze olarak ziyarete açılmıştır. Bu müze, Türkiye’de bir halk ozanına adanmış örneklerden biridir.
2012 yılında müze, Avrupa Birliği ve Türkiye iş birliğiyle yürütülen Müzeler Arası Kültür İttifakı Projesi kapsamında yenilenmiştir. Proje, Avrupa Birliği - Türkiye Kültürlerarası Diyalog: Müzeler Hibe Programı desteğiyle gerçekleştirilmiştir. Sivas Müze Müdürlüğü tarafından yürütülen proje kapsamında müze binası restore edilmiş, sergi alanları modern müzecilik anlayışına uygun olarak yeniden düzenlenmiş, çevre dostu malzemeler kullanılmıştır. Aynı proje kapsamında “Âşık Veysel Belgeseli” hazırlanmış ve müzede gösterime sunulmuştur. Belgesel, İngilizce altyazı ve işaret dili seçenekleriyle ziyaretçilere sunulmakta; ayrıca projenin yurt dışındaki ortağı olan İsveç’teki SRF/Synskadades Müzesi’nde de düzenli olarak gösterilmektedir.
İç Mekan. (T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı)
İç Mekan. (T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı)
Müze Koleksiyonu ve Sergilenen Eserler
Müzede, Âşık Veysel’in kişisel ve sanatsal yaşamına ait çok sayıda özgün obje, belge ve görsel materyal yer almaktadır. Bunlar arasında şunlar öne çıkar:
Âşık Veysel’in bağlamaları (sazları)
Aşık Veysel'in Sazı (AA)
Kişisel kıyafetleri
Aşık Veysel'in Kişisel Kıyafetleri (T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı)
Kişisel Eşyaları
Aşık Veysel'in Kişisel Eşyaları (AA)
Aşık Veysel'in Kişisel Eşyaları (AA)
Bu nesneler, Âşık Veysel’in sanatını ve yaşam tarzını yakından tanıma imkânı sunar.
Karanlık Oda: “Uzun İnce Bir Yolculuk”
Müzenin bölümlerinden biri “Karanlık Oda” adlı deneyim alanıdır. Bu alan, müze evi ile ek binayı birbirine bağlayan geçit olarak konumlandırılmıştır. Oda, Âşık Veysel’in görme engelli oluşunu ve hayatını bu eksende şekillendirişini ziyaretçiye deneyimsel bir şekilde aktarmayı amaçlar.
Karanlık Oda'da:
Görme engelli ziyaretçiler için Braille (kabartma) alfabesiyle “Uzun İnce Bir Yoldayım” dizesi yer almaktadır.
Braille Alfabesiyle Yazılan "Uzun İnce Bir Yoldayım" Yazısı (AA)
Diğer ziyaretçiler için tamamen karanlık ortamda 2–3 saniyelik süreyle, enstalasyon (yerleştirme) sanatıyla hazırlanan Âşık Veysel heykeli belirerek bir görsel deneyim sunar.
Etkinlikler ve Anma Törenleri
Her yıl 9–11 Temmuz tarihleri arasında Sivas’ta ve Şarkışla ilçesinin Sivrialan Köyü’nde Âşık Veysel’i Anma Törenleri düzenlenmektedir. Bu kapsamda ayrıca geleneksel halk ozanlığı kültürünü yaşatmayı amaçlayan “Âşık Veysel Âşıklar Bayramı” festivali organize edilir.
Bu etkinliklerde halk ozanları, sanatçılar, akademisyenler ve yerel halk bir araya gelerek Âşık Veysel’in eserlerini seslendirir, onun felsefesini yaşatır ve kültürel değerleri gelecek kuşaklara aktarır.
Kültürel ve Eğitimsel Önemi
Âşık Veysel Müzesi, yalnızca bir ozanın anısını yaşatmakla kalmayıp aynı zamanda:
- Türk halk edebiyatının köklü geleneklerini tanıtmakta,
- Engellilik ve sanat ilişkisine dair farkındalık yaratmakta,
- Doğa, sevgi, barış ve insanlık temalarını evrensel boyutta vurgulamaktadır.
