D Grubu, Türk resim sanatının batılılaşma sürecinde önemli bir yere sahip olan bir sanatçı topluluğudur. Grup, 1933 yılında İstanbul’da kurulmuştur. Kurucu üyeleri arasında ressamlar Zeki Faik İzer, Nurullah Berk, Cemal Tollu, Elif Naci, Abidin Dino ve heykeltıraş Zühtü Müridoğlu yer almaktadır. Grup, Osmanlı Ressamlar Cemiyeti, Sanayi-i Nefise Birliği ve Müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliği'nden sonra kurulan dördüncü birlik olmasından dolayı alfabenin dördüncü harfi olan "D" harfini isim olarak seçmiştir.

^{Melankoli – Nurullah Berk. (KültürPortalı)}

Kuruluş Amaçları ve Sanat Anlayışı

D Grubu sanatçıları, Türk resim sanatının Avrupa sanat akımlarının gerisinde kaldığına inanıyorlardı. Avrupa'da aldıkları akademik bilincin ve modern sanatın etkilerini kullanarak Türk resim sanatını yeni bir evreye taşımayı amaçlamışlardır. Grubun sanatsal çıkış noktası, kompozisyonu kübist ve konstrüktivist akımlardan esinlenen sağlam bir desen ve inşa temeline oturtmak olmuştur. Doğa taklitçiliğine ve giderek akademikle­şen anlayışlara karşı çıkmışlardır. Grup üyeleri, Türk plastik sanatlarının başlıca eksikliğinin fikir yönü olduğunu savunmuş ve bu eksikliği gidermeyi amaçlamışlardır. Sanatın "entelektüel" bir uğraş olduğu görüşünden yola çıkmışlardır. Batı'da doğup gelişen modern sanatı Türkiye'ye getirmeyi hedeflemişlerdir. Cumhuriyet'in çağa uygun biçimleri, Türk resim sanatının Batılı karakteri içinde kristalleşmeye başlaması bu grubun sanat hayatına atılmasıyla başlar. D Grubu sanatçıları arasında üslup yönünden bir ortaklık gerçekleşmemiştir. Kendilerini sadece bir akımın temsilcisi gibi görüp o yönde eserler üretmemişlerdir. Grup sanatçıları tamamen kendilerine özgü bir biçim ve renk anlayışıyla resimler yapmıştır. Bununla birlikte, sanatta ihtilal yapmak ve ileri sanatı memlekete getirmek gibi ortak bir amaç birliği, grubu uzun süre yaşatmıştır.

^{Müzisyenler – Halil Dikmen. (KültürPortalı)}

Eğitim ve Etkileşimler

Çoğunluğu Sanayi-i Nefise Mektebi'nde İbrahim Çallı ve arkadaşlarının öğrencileri olarak yetişen D Grubu üyeleri, Avrupa'da Andre Lhote'nin yanı sıra Ernest Laurent, Fernand Leger, Hans Hoffmann gibi sanatçıların atölyelerinde eğitim görmüşlerdir. Avrupa'da bulundukları sanat ortamlarında Fovizm, Kübizm ve Dışavurumculuktan yoğun olarak etkilenmişlerdir.

^{Bursa Muradiye Camii – Arif Bedii Kaptan. (KültürPortalı)}

Yerel Öğelere Yönelim

Grup, çalışmalarında Türk folklorik biçimsel öğeleri ile geleneksel sanatların biçim mirasını kaynak olarak kullanmıştır. Türk resim sanatının kendine özgü bir kimliğe bürünmesi gerektiğini düşünmüşlerdir. Geleneksel folklorik motif ve desenleri yaratıcı imgelerinde yeniden yorumlayarak kendilerine özgü bir biçim dili geliştirmişlerdir. Nurullah Berk minyatür soyutlamaları üzerinde yoğunlaşırken, Cemal Tollu Anadolu Uygarlıklarına ilişkin gözlemleri sonucunda Hitit kabartmalarını kendine esin kaynağı olarak seçmiştir. Elif Naci kaligrafiden hareket ederek büyük harf formlarını tuvaline aktarmıştır. Bedri Rahmi Eyüboğlu geleneksel folklorik motifleri kendi yaratıcı imgeleminde yeniden yorumlamıştır.

^{Beşiktaş Gebze İskelesi – Cemal Tollu. (KültürPortalı)}

Faaliyetleri ve Etkisi

D Grubu, 1933'teki ilk sergisini Beyoğlu'nda bir şapka mağazasında açmıştır. Açılan sergilerle giderek tanınmış ve genişlemiştir. Sergiler genellikle konferanslarla başlamış, farklı mekanlarda (Taksim Dağcılık Kulübü, Galatasaraylılar Yurdu, Şehir Tiyatrosu, Beyoğlu Halkevi, Fransız Konsolosluğu) açılmıştır. Modern sanatı tanıtmayı görev edinen grup üyeleri, sergilerde modern sanatı tanıtan konuşmalara ve tartışmalara yer vermişlerdir. Üyelerinin dergi ve gazetelerdeki sanat yazıları, sanat kültürünü ve literatürünü oluşturmada etkili olmuştur. Sergiye parasız girme geleneğini yerleştirmişlerdir.

D Grubu, Batı'da yaygın sanat akımlarını Türkiye'ye getirerek Türk resminin Avrupa'yı geriden takibine son verme çabasında olmuştur. Türk resminde kimlik arayışının başladığı bir grup olmuştur. Akademik düzeyde etkili bir bağlamda gerçekleştirildiği Batı'daki sanatsal birikimlerine yeni değerler eklemişlerdir. Grubun ortaya çıkarttığı dinamik etki, kendilerinden sonra gelen resim sanatçılarını da yeniyi ve özgün olanı arama yönünde etkilemiştir. Türk resminin modernleşme sürecini hızlandırmıştır. D Grubu, Türk resim sanatında "öncü" bir hareket olarak değerlendirilmektedir. Grup, 1947 yılında dağılmıştır. Dağılmanın nedeni bir anlaşmazlık değil, sanatçıların belirlenmiş kişiliklerini bir topluluğun desteğinden uzak geliştirmek istemeleri olarak görülmüştür.