Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev’in Türkiye Ziyareti (2025), 28–29 Temmuz 2025 tarihlerinde Ankara’da gerçekleşen resmi bir devlet ziyaretidir. Görüşmelerde stratejik ortaklık, ekonomik iş birliği ve bölgesel konular ele alınmıştır. Ziyaret kapsamında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin beşinci toplantısı yapılmış, iki ülke arasında 20 anlaşma imzalanmış ve Tokayev’e Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı verilmiştir.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev'i Esenboğa Havalimanın'da karşılıyor, 28 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)
Tokayev Ankara’ya Varışı ve Anıtkabir Ziyareti
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, 28 Temmuz 2025 tarihinde akşam saatlerinde resmi temaslarda bulunmak üzere Türkiye’nin başkenti Ankara’ya ulaşmıştır. Tokayev’i Ankara Esenboğa Havalimanı’nda Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan karşılamıştır. Karşılama töreni kapsamında Kazakistan Devlet Başkanı onuruna Havalimanı’nda Askeri Tören Kıtası hazır bulunmuştur. Erdoğan ile Tokayev arasında havalimanındaki VIP salonunda kısa bir görüşme gerçekleştirilmiştir. İki cumhurbaşkanı daha sonra aynı araçla havalimanından ayrılmıştır.
Ziyaretin ertesi günü, 29 Temmuz 2025 tarihinde Cumhurbaşkanı Tokayev, Mustafa Kemal Atatürk’ün anıt mezarı olan Anıtkabir’i ziyaret etmiştir. Törende Tokayev’e Kazakistan resmi heyeti eşlik etmiştir. Mozoleye çelenk koyma töreninin ardından Anıtkabir Anı Defteri’ni imzalayan Tokayev, Kazakistan ile Türkiye arasındaki dostluğun gelecekte daha da güçleneceğine olan inancını ifade etmiştir
Resmi Karşılama ve Protokol Töreni
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, 29 Temmuz 2025 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlenen resmi törenle karşılanmıştır. Tokayev’in makam aracını, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi önünde yer alan caddede süvariler karşılamış ve protokol kapısına kadar eşlik etmiştir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Tokayev’i Külliye’nin ana giriş kapısında karşılamıştır.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev’i resmi törenle karşılıyor, 29 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)
Tören alanında iki liderin yerlerini almasının ardından Türkiye ve Kazakistan milli marşları çalınmış, tarihte kurulmuş 16 Türk devletini temsilen bayraklar ve askerler protokolde yer almıştır. Tören sırasında 21 pare top atışı yapılmıştır. Tokayev, Muhafız Alayı Tören Kıtası’nı “Merhaba asker” diyerek selamlamıştır. Erdoğan ve Tokayev, iki ülke heyetlerini karşılıklı olarak birbirlerine takdim etmiş, ardından Türk ve Kazak bayrakları önünde tokalaşarak basına görüntü vermiştir.
Resmi törende Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri, Millî Savunma, Millî Eğitim, Ticaret, Ulaştırma, Enerji, Kültür ve Turizm, Çevre, Tarım, Sanayi ve Teknoloji bakanları ile Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı, Savunma Sanayii Başkanı ve diğer üst düzey devlet yetkilileri hazır bulunmuştur.
Tokayev-Erdoğan Görüşmeleri
Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 29 Temmuz 2025 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde baş başa bir görüşme gerçekleştirmiştir. Görüşmede ikili ilişkilerin geliştirilmesi ve mevcut iş birliğinin derinleştirilmesi ele alınmıştır. Liderler, enerji, ulaştırma, madencilik, savunma sanayii, dijital teknoloji, yapay zekâ, tarım, eğitim ve kültür gibi çeşitli alanlardaki ortak projeleri değerlendirmiştir.
Toplantıda FETÖ başta olmak üzere terörle mücadele konuları da gündeme gelmiştir. Liderler ayrıca iki ülke arasında artan turizm trafiğini ve karşılıklı vize muafiyeti uygulamalarını da değerlendirmiştir. Türkiye’nin Kazakistan’daki yatırımları ile Kazak yatırımcıların Türkiye’ye ilgisi, ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi bağlamında masaya yatırılmıştır. Ayrıca, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi’nin faaliyetleri ve Türkiye Maarif Vakfı’nın Astana ve Almatı’da okul açma süreci görüşmede ele alınmıştır.
Türkiye-Kazakistan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi 5. Toplantısı
Cumhurbaşkanları Recep Tayyip Erdoğan ve Kasım Cömert Tokayev’in eş başkanlığında, Türkiye-Kazakistan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin beşinci toplantısı 29 Temmuz 2025 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde gerçekleştirilmiştir. Toplantıda, iki ülke arasındaki “Geliştirilmiş Stratejik Ortaklık” düzeyinin seyri değerlendirilmiş ve bu ortaklığın daha da derinleştirilmesi amacıyla yeni hedefler belirlenmiştir.
Konsey toplantısı kapsamında, Orta Koridor’un geliştirilmesi, enerji iş birliklerinin artırılması, savunma sanayii alanında somut projelerin planlanması, karşılıklı ticaret hacminin büyütülmesi, tarım ve medya alanlarındaki ilişkilerin genişletilmesi yönünde kararlar alınmıştır. Heyetler arası oturumlarda ise Türkiye ile Kazakistan arasındaki anlaşmaların ahdi zeminini güçlendirecek birçok belge hazırlanmış ve bu belgelerin imzalanmasına yönelik mutabakat sağlanmıştır.
Ortak bildiride ayrıca Türk Devletleri Teşkilatı çerçevesindeki ilişkiler ile Kıbrıs Türklerinin haklarına dair diplomatik ifadeler de yer almıştır. Kazakistan’ın 2026 yılında Türkistan’da ev sahipliği yapacağı TDT Gayriresmî Zirvesi, gündem başlıkları arasında yer almıştır.
İmzalanan Anlaşmalar ve Mutabakat Zaptları
Türkiye ile Kazakistan arasında Cumhurbaşkanları Recep Tayyip Erdoğan ve Kasım Cömert Tokayev’in huzurunda, toplam 20 adet ikili anlaşma ve mutabakat zaptı imzalanmıştır. Bu belgeler, iki ülke arasında çok yönlü iş birliğini kurumsal zemine taşımayı amaçlamıştır. Anlaşmalar, ekonomi, enerji, ulaştırma, savunma, eğitim, sağlık, sanayi, çevre, medya, dijital teknolojiler ve madencilik gibi çeşitli alanları kapsamıştır.
Enerji alanında, Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Kazakistan Enerji Bakanlığı arasında “Enerji Alanında İşbirliğine Dair Mutabakat Zaptı” ile birlikte, TPAO ile KazMunayGas arasında hidrokarbon arama, üretim ve geliştirme faaliyetlerine yönelik stratejik ortaklığı öngören iş birliği anlaşması imzalanmıştır. Ayrıca, madencilik sektörüne ilişkin iş birliği mutabakatı da taraflarca kabul edilmiştir.
Ulaştırma alanında, uluslararası karayolu taşımacılığı ve Orta Koridor üzerinden demiryolu yük taşımacılığına dair iki ayrı belge, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve TCDD tarafından imza altına alınmıştır. Savunma sektöründe ise Türkiye ile Kazakistan hükümetleri arasında UNIFIL kapsamında iş birliğini düzenleyen teknik anlaşma onaylanmıştır.
Sağlık ve ilaç sektöründe, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu ile Kazakistan’daki muadil kurumlar arasında iki farklı mutabakat imzalanmış; eğitim alanında ise Türkiye Maarif Vakfı ile İbray Altınsarın Milli Eğitim Akademisi arasında eğitim faaliyetlerine yönelik belge imzalanmıştır.
Dijital teknoloji, yapay zekâ ve uzay faaliyetleri konularında, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Kazakistan Dijital Kalkınma ve İnovasyon Bakanlığı arasında iki mutabakat zaptı düzenlenmiştir. Medya ve iletişim alanında da Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı ile Kazakistan Cumhurbaşkanlığı İletişim Servisi arasında bilgi ve tecrübe paylaşımına yönelik mutabakat zaptı imzalanmıştır.
Ticaret ve yatırım alanlarında ise toplam 490 milyon dolar değerinde çeşitli sektörleri kapsayan yatırım anlaşmaları Kazakistan hükümeti ile Türk şirketleri arasında hayata geçirilmiştir. Bu anlaşmalar, enerji, tarım, ilaç, lojistik, sağlık ve üretim altyapısı gibi öncelikli alanlara odaklanmıştır.
Devlet Nişanı Töreni
29 Temmuz 2025 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Külliyesi Beştepe Millet Sergi Salonu’nda, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’e Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı tevcih edilmiştir. Tören, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Tokayev onuruna verdiği resmî akşam yemeği öncesinde düzenlenmiştir.
Törende her iki ülkenin millî marşları çalınmış, ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından Tokayev’in liderliğinde Kazakistan’ın bölgesinde barış ve istikrar kaynağı hâline geldiği ifade edilmiştir. Erdoğan, iki ülke ilişkilerinin geldiği seviyeyi ve Tokayev’in bu ilişkilerin geliştirilmesindeki katkılarını vurgulamıştır. Türkiye’nin Tokayev’in liderliğine ve Kazak halkına duyduğu saygı çerçevesinde, en yüksek devlet nişanı olan Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı kendisine takdim edilmiştir.
Kasım Cömert Tokayev, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı’nı kabul etmenin kendisi için büyük bir onur olduğunu belirtmiştir. Daha önce devlet nişanları ve ödüllerini kabul etmeme kararı olduğunu, ancak bu törenin tarihi önem taşıdığını ve iki ülke arasındaki stratejik iş birliğinin sembolü olduğunu ifade etmiştir. Tokayev, söz konusu nişanı Kazakistan halkına gösterilen özel bir iltifat olarak değerlendirmiştir.
Ortak Basın Toplantısı
Cumhurbaşkanları Recep Tayyip Erdoğan ve Kasım Cömert Tokayev, 29 Temmuz 2025 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlenen Türkiye-Kazakistan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi 5. Toplantısı’nın ardından ortak bir basın toplantısı gerçekleştirmiştir. Toplantıda, iki ülke arasındaki mevcut ilişkilerin durumu, ekonomik iş birliği başlıkları, uluslararası gündem ve yeni hedefler hakkında açıklamalarda bulunulmuştur.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kazakistan ile stratejik ortaklık düzeyinde yürütülen ilişkilerin önemine vurgu yaparak, “Hatırlayacaksınız, 2019'da Stratejik Ortaklığımızı ilan ettiğimiz Kazakistan ile münasebetlerimizi üç yıl önce Geliştirilmiş Stratejik Ortaklık düzeyine yükseltmiştik. Kazakistan, bölgenin en büyük ekonomisi, bizim de bölgedeki en büyük ticari ortağımız. Ticaret hacminde 15 milyar dolar seviyesini hedef alarak yolumuza devam ediyoruz,” ifadelerini kullanmıştır.
Erdoğan, iş birliğinin çeşitliliğine ve ekonomik ortaklığa da değinmiş; “Müteahhitlik firmalarımız bugüne kadar 30 milyar dolar değerinde 500'ün üzerinde projeyi başarıyla üstlendi. Bugün de savunmadan enerjiye, ulaştırmadan bilim ve teknolojiye çok geniş bir yelpazede görüş alışverişimiz oldu. Neticede biraz önce şahit olduğunuz 20 belgeyi imzaladık,” demiştir. Özellikle madencilik, nadir toprak elementleri ve Kazak petrolünün Türkiye üzerinden dünya pazarlarına ulaştırılması konularında iş birliğinin derinleştirileceğini belirtmiştir.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ayrıca, “İpek Yolu’nun günümüzdeki karşılığı olan Hazar Geçişli Orta Koridor’un kullanımı ve geliştirilmesi hususunda yapabileceklerimizi istişare ettik,” açıklamasıyla ulaştırma ve transit taşımacılık alanındaki görüşmeleri özetlemiştir. Eğitim ve kültürel ilişkilerde ise, “İlk kapsamlı ortak projemiz olan Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi 30 yılı aşkın süredir 100 binden fazla mezun verdi. Şimdi de Sayın Tokayev’in desteğiyle Türkiye Maarif Vakfı'nın Astana ve Almatı'da birer okul açma çalışmalarına başladığının müjdesini buradan vermek isterim. Ayrıca, Gazi Üniversitesi de Güney Kazakistan Pedagoji Üniversitesi’nde bir şube açacak,” şeklinde konuşmuştur.
Ortak açıklamalarda uluslararası gündem de yer almıştır. Erdoğan, “Cumhurbaşkanı Sayın Tokayev ile dünyanın içinden geçmekte olduğu bu zorlu süreçte bölgesel ve uluslararası meseleleri de değerlendirdik. Gazze başta olmak üzere Rusya-Ukrayna savaşı ve Afganistan gibi başlıklarda görüş alışverişinde bulunduk,” demiştir. Ayrıca, “Terör devleti İsrail, 22 aydır Filistin halkını canice katlediyor. 360 kilometrekareye hapsettiği Gazzeli kardeşlerimize soykırım uyguluyor,” ifadeleriyle Filistin konusundaki tutumunu yinelemiştir.
Cumhurbaşkanı Tokayev ise konuşmasında, Türkiye’nin uluslararası sistemdeki yükselen konumuna ve Erdoğan’ın liderliğine değinmiştir: “Değerli Cumhurbaşkanı'nın uluslararası arenadaki dengeli ve bölge siyaseti sayesinde Türkiye, dünyada değerli ve etkili, samimi saygıya sahip bir devlete dönüştü. Bunun temelinde Türk halkının birliği, bilgeliği ve gücü yatmaktadır,” açıklamasında bulunmuştur.
Tokayev, özellikle bilgi teknolojileri ve savunma sanayi alanında Türkiye’nin ulaştığı noktaya dikkat çekerek, “Çağdaş hem de son model teknolojilerinize, uluslararası uzmanlar tarafından yüksek değer verildi. Enformasyon teknolojileri geliştirmek, ekonominin farklı alanlarında çağdaş dijital olanakları kullanmak günümüzün talebidir. Bundan dolayı bilgi teknolojilerini beraber geliştirme meselesine özel önem verdik,” demiştir.
Eğitim, turizm ve insanî ilişkiler başlıklarında ise Tokayev, şu değerlendirmeyi yapmıştır: “Türkiye'de eğitim gören Kazakistanlı ve Kazakistan'da eğitim gören Türk öğrencilerin sayısı oldukça fazla. Bu hayırlı inisiyatifleri devam ettirip eğitim, turizm, tıp alanlarındaki bağlantıları daha da güçlendirmeliyiz. Türk vatandaşlarına 'Kazakistan'da 90 güne kadar vizesiz bulunma izni' kararı verildi. Bu ziyaretçiler ve iş insanları için önemli bir adımdır,” demiştir.
Son olarak, Cumhurbaşkanı Tokayev, iş birliğinin geleceği hakkında, “Bugün olan görüşmelerin iki ülkenin iş birliğini daha da geliştireceğine, genel olarak Kazakistan ile Türkiye arasındaki dostluğa büyük ivme kazandıracağına hiç şüphem yoktur. İki ülkenin dostluğu ebedi olsun, iş birliğimiz artmaya devam etsin.” ifadelerini kullanmıştır.
Tokayev’in Türk Yatırımcılarla Buluşması
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Türkiye’ye gerçekleştirdiği resmi ziyareti kapsamında çeşitli Türk şirketlerinin üst düzey yöneticileriyle ikili temaslarda bulunmuştur. Bu kapsamda YDA Holding, S Sistem Lojistik, Tiryaki Holding ve Orzax Group temsilcileriyle görüşmeler yapılmıştır. Temaslar, Kazakistan’daki mevcut yatırımların durumu, yeni projeler ve stratejik ortaklık fırsatları çerçevesinde şekillenmiştir.
YDA Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Arslan ile yapılan görüşmede şirketin Türkistan, Astana ve Petropavl şehirlerindeki hastane inşaat faaliyetleri ele alınmış; ayrıca YDA Endüstri Parkı’nda üretime geçme, Astana’da sandviç panel tesisi kurma ve Aktau liman kentinde transit merkezi inşa etme planları değerlendirilmiştir.
S Sistem Lojistik Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Barlın ile yapılan görüşmede Astana, Almatı, Çimkent ve Aktau’da lojistik faaliyetlerin genişletilmesi, Aktöbe Uluslararası Havalimanı’nda lojistik merkez kurulması ve Orta Koridor’un gelişimine yönelik projeler görüşülmüştür.
Tiryaki Holding Genel Müdürü Süleyman Tiryakioğlu ile gerçekleştirilen görüşmede, Astana’da buğday ve bezelye gibi ürünlerin işleneceği tarım-sanayi tesisi yatırımı ele alınmış ve karşılıklı uzun vadeli ortaklık hedefleri dile getirilmiştir.
Orzax Group Yönetim Kurulu Başkanı Selman Alimoğlu ile yapılan toplantıda, Kazakistan’ın Türkistan bölgesinde üretim tesisi kurulması projesi görüşülmüş; şirketin üretim üslerini genişletme, araştırma ve inovasyon alanında gelişme sağlama ve 40 milyon dolarlık yatırımla 500 kişilik kalıcı istihdam oluşturma hedefleri aktarılmıştır.
Eğitim, Kültür ve Vizesiz Rejim Konuları
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in Türkiye ziyareti sırasında, iki ülke arasında eğitim ve kültürel ilişkiler ile vize serbestisi alanındaki gelişmeler öne çıkan gündem maddeleri arasında yer almıştır.
Tokayev, Türk vatandaşlarının Kazakistan’da vizesiz kalış süresinin 90 güne çıkarıldığını açıklamış ve bu uygulamanın hem ziyaretçiler hem de iş insanları açısından önemli bir kolaylık teşkil ettiğini vurgulamıştır. Türkiye, halihazırda Kazakistan vatandaşlarının en çok tercih ettiği yurtdışı seyahat destinasyonları arasında yer almaktadır. 2024 yılı itibarıyla Türkiye’de tatil yapan Kazak turist sayısı 863 bin kişiye ulaşmıştır. Aynı dönemde Türkiye’den Kazakistan’a seyahat eden turist sayısı ise 130 bin kişi olmuştur.
Eğitim alanında Türkiye’de öğrenim gören Kazakistanlı öğrenci sayısının 12 bini aştığı ve 2024–2025 dönemi için 300 öğrencinin daha Türkiye Bursları kapsamında eğitim hakkı kazandığı belirtilmiştir. Tokayev, iki ülke üniversiteleri arasında çok sayıda akademik iş birliği protokolü bulunduğunu ve bu inisiyatiflerin sürdürülmesinin eğitim, sağlık ve turizm alanlarındaki bağlantıları daha da güçlendireceğini ifade etmiştir.
Tokayev, kültürel ilişkilerin halklar arası “altın köprü” işlevi gördüğünü belirterek, bu bağlamda eğitim, kültür ve insan hareketliliği gibi alanlarda iş birliğine özel önem verdiklerini vurgulamıştır.
Basına Kapalı Akşam Yemeği
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 29 Temmuz 2025 akşamında Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev onuruna Cumhurbaşkanlığı Külliyesi Beştepe Millet Sergi Salonu’nda resmî bir akşam yemeği vermiştir. Akşam yemeği, Tokayev’e Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı’nın tevcih edilmesinin ardından gerçekleştirilmiştir. Yemek programı, basına kapalı olarak organize edilmiş ve yalnızca iki ülke liderleri ile sınırlı sayıda davetlinin katılımıyla yapılmıştır.
