Sukhoi Su-47 Berkut, Rus havacılık şirketi Sukhoi tarafından geliştirilen ileri eğik kanat tasarımına sahip deneysel bir savaş uçağıdır. İlk olarak S-37 adıyla tanıtılan ve daha sonra Su-47 olarak adlandırılan uçak, Sovyetler Birliği’nin son dönemlerinde başlatılan bir proje kapsamında tasarlanmıştır. Projenin amacı, yeni nesil savaş uçakları için gerekli aerodinamik ve malzeme teknolojilerini test etmektir. Su-47, bu kapsamda bir teknoloji gösterim platformu olarak değerlendirilmiştir.

^{Sukhoi Su-47 Berkut (Lenny Flank)}

Tasarım ve Aerodinamik Yapı

Su-47 projesi, yüksek manevra kabiliyeti ve kısa pist performansı gibi özelliklere sahip bir savaş uçağı tasarımının potansiyelini araştırmak amacıyla geliştirilmiştir. Uçakta kullanılan ileriye eğik kanat tasarımı, özellikle yüksek hücum açılarında kanat üzerindeki hava akımının daha kararlı olmasına katkı sağlamaktadır. Bu durum, düşük hızlarda dahi kontrol kabiliyetini artırmakta ve uçağın daha keskin manevralar yapabilmesine imkân tanımaktadır.

İleriye eğik kanat tasarımı, “aeroelastik sapma” (divergence) olarak bilinen yapısal bir sorunu da beraberinde getirmektedir. Konvansiyonel kanatlarda aerodinamik kuvvetler bükülmeyi azaltma eğilimindeyken, ileriye eğik kanatlarda bu kuvvetler bükülmeyi artırarak kontrol kaybına yol açabilecek bir döngü oluşturabilmektedir. Bu sorunun çözümü için Su-47’nin kanatlarında dayanıklı ve hafif karbon fiber kompozit malzemeler kullanılmıştır. Bu malzemeler, kanat deformasyonunu kontrol altında tutarak yapısal bütünlüğü sağlamıştır.

Uçak, ileriye eğik ana kanatlar, kokpitin önüne yerleştirilmiş kanard yüzeyleri ve geleneksel yatay-dikey kuyruk yüzeylerinden oluşan üç yüzeyli bir aerodinamik konfigürasyona sahiptir. Bu tasarım, yüksek manevra kabiliyeti gerektiren durumlarda dahi uçağın stabilitesini korumaya yardımcı olmaktadır.

^{Sukhoi Su-47 Berkut (Haci Producitons)}

Geliştirme Süreci ve Finansal Engeller

S-32/S-37 projesi, Sovyetler Birliği'nin son döneminde Rus Donanması ve Hava Kuvvetleri'nin ihtiyaçlarına yönelik bir program olarak başlamıştır. Ancak Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla birlikte finansman büyük ölçüde kesilmiş ve proje, büyük bir devlet programı olmaktan çıkmıştır. Bu durum, Sukhoi Tasarım Bürosu'nun projenin devamı için kendi kaynaklarına güvenmesine neden olmuştur. Sadece bir adet prototip üretilmiştir ve bu uçak, bir test yatağı (testbed) olarak kullanılmıştır.

Prototip, ilk uçuşunu 25 Eylül 1997 tarihinde gerçekleştirmiştir. Uçağın başlangıçtaki motorları, MiG-31'den alınan Solovyev D-30F6 turbofan motorlarıydı. Bu, asıl planlanan yeni nesil motorlar hazır olana kadar geçici bir çözüm olarak kullanılmıştır. Bu motorlar, Su-47'ye Mach 2.3 gibi yüksek bir hıza ulaşma yeteneği kazandırmıştır. 2000 yılında uçağın adı, uluslararası pazarda daha iyi tanınması ve potansiyelini vurgulamak amacıyla Su-47 olarak değiştirilmiştir.

^{Sukhoi Su-47 Berkut (Anna Zvereva)}

Teknik Özellikler

• Kategori: Deneysel Savaş Uçağı / Teknoloji Gösterim Platformu
• Menşei: Rusya (Sukhoi)
• Motor: 2 x Solovyev D-30F6 turbofan motoru
• İlk Uçuş: 25 Eylül 1997
• Mürettebat: 1
• Uzunluk: 22.6 m
• Kanat Açıklığı: 16.7 m
• Azami Hız: Mach 2.3 (yaklaşık 2,450 km/saat)
• Azami Kalkış Ağırlığı: 35,000 kg

Operasyonel Potansiyel ve Donanım

Su-47, bir teknoloji gösterim uçağı olmasına rağmen, bir savaş uçağı olarak tam potansiyelini sergileyecek şekilde tasarlanmıştır. Gizlilik özelliklerini korumak için, uçağın gövde altında, havadan havaya füzelerin ve diğer mühimmatların taşınması için dahili silah bölmeleri yer alması planlanmıştır. Bu sayede, harici silahların oluşturacağı radar kesiti artışı engellenecektir. Silah sistemleri arasında R-77 ve R-73 füzeleri gibi güncel Rus füzeleri yer almaktaydı.

Uçağın kokpiti, pilotun durumsal farkındalığını artırmak için cam kokpit (glass cockpit) teknolojisini kullanmaktaydı ve pilot, uçağın benzersiz uçuş kontrol sistemini yönetebilmekteydi.

^{Sukhoi Su-47 Berkut (Tactical Wings)}

Projenin Akıbeti ve Geleceğe Mirası

Su-47 projesi, Rusya’nın ekonomik koşulları ve ileri eğik kanat teknolojisinin getirdiği mühendislik zorlukları nedeniyle seri üretime geçmemiştir. Yapılan testlerde ileri eğik kanatların aerodinamik avantajları doğrulanmış olsa da, bu kanatların seri üretime uygun ve maliyet açısından verimli bir şekilde üretilmesi mümkün olmamıştır.

Proje, başarısız olarak değil, bir teknoloji geliştirme süreci olarak değerlendirilmektedir. Su-47’nin test uçuşları sırasında elde edilen veriler, Rusya’nın beşinci nesil savaş uçağı Sukhoi Su-57’nin geliştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Su-47’de kullanılan gelişmiş uçuş kontrol sistemleri ve kompozit malzeme teknolojileri, Su-57 tasarımında daha ileri seviyelerde uygulanmıştır. Bu açıdan Su-47, Rus havacılık sanayisinde gelecekteki projelere yön veren deneysel bir platform olarak kabul edilmektedir. Projenin tek prototipi, günümüzde Moskova yakınlarındaki Gromov Uçuş Araştırma Enstitüsü’nde sergilenmektedir.