Uşak, Türkiye'nin Batı Anadolu Bölgesi'nde yer alan ve zengin tarihi, kültürel mirası ile dikkat çeken bir ildir. M.Ö. 4000'li yıllardan itibaren yerleşime açılan bu bölge, çeşitli uygarlıkların etkisi altında kalmış ve tarih boyunca önemli bir ticaret ve kültür merkezi olmuştur. Antik dönemlerden günümüze kadar Lidyalılar, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar gibi büyük medeniyetlerin izlerini taşıyan Uşak, 1953 yılında il statüsüne kavuşmuştur

Antik Dönem ve İlk Uygarlıklar

Uşak, bilinen en eski adıyla Temenothytia olarak anılmaktadır. Kentin bu adını Heraklilerden Aristomakhos'un oğlu Temenostan aldığı belirtilmektedir. Bu dönemde, bölge Hitit Krallığı'nın egemenliğine girmiş, M.Ö. 2500'lerde Luvi istilasına uğramıştır. Hititlerin çöküşünün ardından, M.Ö. 7. yüzyılda Lidyalılar ve Frigyalılar arasında paylaşılmakta olan bu bölge, zamanla Lidya Krallığı'nın egemenliğine girmiştir. Lidyalılar, parayı ilk kullanan halk olarak bilinir ve Uşak'ın batısında hüküm sürmüşlerdir. Aynı dönemde, Uşak’tan geçen tarihi "Kral Yolu," Ege Bölgesi'ni Yakın Doğu'ya bağlayan önemli bir yol olmuştur.

Pers İmparatorluğu ve Büyük İskender Dönemi

M.Ö. 6. yüzyılda, tüm Anadolu Pers İmparatorluğu'nun egemenliğine girmiştir. Büyük İskender'in Pers İmparatorluğu'nu ortadan kaldırmasıyla, bölge Makedonya topraklarına katılmıştır. Büyük İskender'in ölümünden sonra, Antigon'a ve daha sonra da Bergama Krallığı'na bağlanmıştır. M.Ö. 2. yüzyılda Roma İmparatorluğu'nun egemenliğine giren Uşak, imparatorluğun 395 yılında ikiye ayrılmasının ardından, Doğu Roma hakimiyetine girmiştir.

Orta Çağ ve Selçuklu Dönemi

1071'deki Malazgirt Zaferi'nin ardından, Anadolu'nun fethi için görevlendirilen I. Süleyman Şah, Uşak'ı Selçuklu Devleti'ne katmıştır. Selçuklu Devleti'nin zayıflamasının ardından, bölgeye yerleşen Türkmenler, Uşak'ın demografik yapısını değiştirmiştir. 12. yüzyılda, Selçuklu yönetiminin zayıflamasıyla Germiyanoğulları Beyliği bölgede hakimiyet kurmuş, 1391'de Osmanlılar tarafından toprakları ilk kez ele geçirilmiştir. Sonrasında Osmanlılar ile Germiyanoğulları arasındaki mücadele bir süre daha devam etmiş, neticede, 1429'da Uşak da dahil olmak üzere toprakları tamamen Osmanlı topraklarına dahil edilmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu ve Kurtuluş Savaşı

Osmanlı döneminde, Uşak, Kütahya Sancağı'na bağlı bir kaza olarak yönetilmiştir. 19. yüzyılda şehir, sanayi ve ticaret alanında önemli gelişmeler göstermiştir. Ancak, 1. Dünya Savaşı sonrasında Yunanlıların işgali, Uşak'ı büyük bir tahribata uğratmıştır. 1920'lerde Yunan kuvvetlerinin işgali sırasında, şehrin halkı büyük zorluklar yaşamış ve 1 Eylül 1922'de Türk ordusunun şehri kurtarmasıyla işgal sona ermiştir. Uşak, Milli Mücadele'nin önemli şehirlerinden biri olmuş ve Atatürk'ün komutasındaki Türk kuvvetleri, Yunan ordusuna karşı zafer kazanmıştır. 2 Eylül 1922'de Uşak, kesin olarak işgalden kurtulmuş, şehirde Atatürk ve İnönü karargah kurarak önemli bir zaferin ilanını gerçekleştirmiştir.

Cumhuriyet Dönemi ve İlin Kuruluşu

Cumhuriyet'in ilanından sonra, Uşak, Kütahya Vilayeti'ne bağlı bir kaza olarak kalmaya devam etmiştir. 1953'te 6129 sayılı kanunla il statüsüne kavuşmuş ve Manisa ilinden Eşme ilçesi de Uşak'a bağlanmıştır. Aynı yıl, Banaz, Sivaslı, Karahallı ve Ulubey Nahiyeleri de ilçe statüsüne getirilmiştir.

Coğrafi Yapı

Uşak ili, Türkiye'nin Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu bölümünde yer alır ve Ege ile İç Anadolu bölgeleri arasında bir geçiş bölgesi oluşturur. Uşak, 5341 km²'lik yüzölçümüyle ülke yüzölçümünün yaklaşık %0,7'sini kapsar. İl, kuzeyde Kütahya, doğuda Afyonkarahisar, güneyde Denizli ve batıda Manisa illeriyle sınırdaş olup, bu iller arasında bir doğal geçiş noktası oluşturur. Uşak ilinin doğusunu Murat Dağı, Bulkaz Dağı ve Ahır Dağı gibi dağlar çevrelerken, batısında Gediz Vadisi ile Ege Bölgesi'ne açılır. Bu coğrafi özellikler, Uşak'ın topografyasını, iklimini ve tarımsal yapısını derinden etkilemiştir.

İl toprakları genel olarak dağlık ve engebeli bir yapıya sahip olup, dağlar ilin kuzey, kuzeydoğu ve doğu kesimlerinde silsile halinde uzanır. Uşak ilinin en yüksek dağı olan Murat Dağı, 2312 metreye ulaşırken, ilin ikinci yüksek dağı Bulkaz Dağı'dır. Uşak ilinin yüzey şekillerinin büyük bir kısmını ise platolar oluşturur. Bu platolar, yer yer tepelik alanlar ve geniş yaylalar ile karşımıza çıkar. Dağların ve vadilerin etkisiyle oluşturulan bu topografik yapı, özellikle tarım alanlarında belirli zorluklar yaratmakla birlikte verimli toprakların oluşmasına olanak sağlamıştır.

Ovalar ise, Uşak'ın coğrafi yapısında daha sınırlı bir yer tutar. İl topraklarının yalnızca %5,5'ini oluşturan ovalar, özellikle Uşak Ovası ve Banaz Ovası gibi alanlarla dikkat çeker. Bu ovalar, alüvyonlu toprak yapısıyla tarıma elverişli olup, büyük nehirler ve çaylar, bu ovalarda sulama ve tarımsal faaliyetleri destekler.

Uşak ili, farklı yeryüzü şekilleri ve zengin doğal kaynaklarıyla, özellikle ormanlık alanlarda, tarımsal ve ekolojik çeşitliliğin yüksek olduğu bir bölgedir. Bu coğrafi yapı, aynı zamanda bölgenin iklim özellikleriyle de yakından ilişkilidir ve ilde hem Akdeniz ikliminin hem de karasal iklimin etkileri bir arada gözlemlenmektedir. Bu, özellikle tarım ve hayvancılık gibi faaliyetlerde çeşitliliğe ve adaptasyona olanak sağlamaktadır.

Ekonomik Yapı

Uşak, tarihsel olarak ekonomisinin büyük bir kısmını tarım ve halıcılıkla şekillendirmiş bir ildir. Bölgedeki geçim kaynağının önemli bir kısmı, geleneksel olarak topraktan sağlanmış ve özellikle halı ve kilim dokumacılığı, Uşak'ı tanıtan başlıca sektörler arasında yer almıştır. Cumhuriyet'in ilk yıllarında ise sanayileşme hamlesi ile birlikte Uşak, sanayi şehri kimliğine bürünmüştür. Uşak Şeker Fabrikası'nın 1926'da faaliyete geçmesi, bu sanayileşmenin simgesel bir adımını oluşturmuş, ayrıca bölgede kurulan iplik fabrikaları gibi sanayi kuruluşları, ilin ekonomik yapısının temellerini atmıştır.

Bölgedeki imalat sanayiinin gelişimi, özellikle halıcılıkla bağlantılı olarak başlamış ve zamanla tekstil, deri, seramik gibi sektörlerin de ön plana çıkmıştır. Uşak, Türkiye'nin önemli tekstil üretim merkezlerinden biridir; burada üretilen pelüş battaniye, gazlı sargı bezi, seramik, yün ipliği gibi ürünlerin büyük bir kısmı, ülke genelinde tüketilmektedir. Örneğin, Türkiye'deki pelüş battaniye üretiminin %90'ı, seramik üretiminin ise %22'si Uşak'tan temin edilmektedir.

Sanayi sektöründeki gelişmeler, yerel girişimcilerin etkinliğiyle hız kazanmış, 20. yüzyılın başlarından itibaren tekstil ve deri sektörlerinde ciddi yatırımlar yapılmıştır. Bu yatırımların en belirgin örneği, organize sanayi bölgelerinde yoğunlaşan tekstil ve deri sanayisidir. Uşak'ta bulunan iki organize sanayi bölgesinden biri tekstil sektörü, diğeri ise deri sektörü üzerine odaklanmış olup, her iki sektör de ilin ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır.

Tarım sektörü, Uşak ekonomisinin hala önemli bir parçası olmayı sürdürmektedir. İl genelinde ekilen alanların büyük bir kısmı tarla tarımına ayrılmıştır, ancak sulama imkanlarının sınırlı olması, tarımda üretimi kısıtlayan bir faktör olarak öne çıkmaktadır. Bu duruma rağmen, tahıl üretimi (özellikle arpa ve buğday) bölgede en yaygın tarımsal faaliyetleri oluşturmakta, bunun yanı sıra üzüm, karpuz ve kavun gibi meyve ve sebze üretimi de önemli bir yer tutmaktadır.

Hayvancılık, özellikle küçükbaş hayvancılık ve et tavukçuluğu, Uşak'ta yaygın olarak yapılmaktadır. Uşak, TR33 bölgesinde et tavukçuluğunda ikinci sırada yer almakta ve ülke genelinde beyaz et üretimi açısından da beşinci sırada bulunmaktadır. Ancak, süt ve kırmızı et üretimi açısından daha düşük seviyelerde kalmaktadır. Arıcılık ve su ürünleri yetiştiriciliği gibi yeni hayvancılık faaliyetleri ise son yıllarda gelişim göstermektedir.

Uşak ilinin ekonomik yapısı, tekstil ve deri sanayisinin yanı sıra tarım ve hayvancılık sektörlerine dayalı olup, sanayi ile tarım arasındaki dengeli ilişki, ilin gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle sanayi yatırımları, Uşak’ın büyümesine ve istihdam yaratmasına önemli katkılarda bulunmuş, ildeki ekonomik dinamizmi artırmıştır.

Altyapı

Uşak ilinin altyapısı; kara, demir ve hava yolu ulaşımının entegre bir biçimde geliştirildiği, bölgedeki ulaşım ağını birbirine bağlayan bir sistemden oluşmaktadır. Ancak her bir ulaşım türü kendi içinde belirli gelişim süreçlerine ve eksikliklere sahiptir.

Karayolu Altyapısı

Uşak ilinin karayolu ağı, toplamda 470 km uzunluğunda olup, bunun 297 km'si il yolu ve 173 km'si devlet yoludur. Uşak, Ankara-İzmir karayolu üzerinde yer almakta olup, bu yolun tamamı bölünmüş yol olarak hizmete sunulmuştur. Diğer karayolu bölümleri üzerinde ise iyileştirme çalışmaları devam etmektedir. Uşak il ve devlet yollarında, Uşak-Banaz-3. Bl. Hd. 62 km, Uşak-Kula 54 km, Uşak-Sivaslı 20,2 km ve Uşak-Ulubey 5,5 km olmak üzere toplamda 145,7 km bölünmüş yol bulunmaktadır. Köy yolları ise toplamda 2.685 km'yi bulmakta olup, bu yolların büyük bir kısmı stabilize ve asfalt yollarla ulaşımı sağlamaktadır. İleriye dönük olarak bölünmüş yol hedefi 212,5 km olarak belirlenmiştir.

Uşak, Ankara-İzmir karayolu üzerinde yer alması sayesinde büyük şehirlerle güçlü bir kara yolu bağlantısına sahiptir. Ayrıca il, çeşitli illere mesafeler açısından da merkezi bir konumda yer alır. Örneğin, Uşak'tan Afyonkarahisar'a 116 km, İzmir'e 211 km, Manisa'ya 195 km, Denizli'ye 150 km mesafe bulunmaktadır.

Demiryolu Altyapısı

Uşak ilinin demiryolu altyapısı, Afyon-Uşak-İzmir hattı üzerinde yer almakta olup, il sınırları içindeki demiryolu uzunluğu 159 km'ye ulaşmaktadır. 1897 yılından itibaren hizmet veren bu hattın, hızlı tren projeleri kapsamında güncellenmesi ve modernize edilmesi planlanmaktadır. Hızlı tren projesi, Ankara-İzmir arasında 4 etaptan oluşacak şekilde geliştirilmektedir, bu da bölgenin ulaşım altyapısının modernizasyonuna önemli katkılar sunacaktır.

Havayolu Altyapısı

Uşak ilinin havayolu altyapısı, 2006 yılında sivil hava ulaşımına açılan Uşak Havaalanı tarafından sağlanmaktadır. Uşak Havaalanı, şehir merkezine 7 km mesafede konumlanmış olup, pist uzunluğu 2.560 x 45 metre olarak belirlenmiştir. Uçak seferleri, 22 Mayıs 2006 tarihinden itibaren özel bir havayolu şirketi tarafından başlatılmış, 2009 yılından itibaren ise Türk Hava Yolları seferleri ile hizmet verilmektedir. Havaalanından İstanbul-Uşak-İstanbul arasında haftada 3 karşılıklı sefer düzenlenmektedir. 

Demografik Yapısı

Uşak ili, Türkiye'nin Ege Bölgesi'nde yer alan, dinamik ve hızla gelişen bir yerleşim alanıdır. Son yıllarda gösterdiği nüfus artışı ve sosyal yapısındaki değişimle dikkat çeken Uşak, genç bir nüfusa sahip olup, bu da şehri ekonomik ve sosyal açıdan daha canlı kılmaktadır. Uşak'ın nüfusu, Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, şehirdeki sunduğu ekonomik fırsatlar ve sosyal imkanlarla sürekli artmaktadır. Uşak'ın nüfus yapısındaki en dikkat çekici özelliklerden biri, genç yaş grubunun fazla olmasıdır. Bu durum, dinamik bir iş gücü ve güçlü bir sosyal yapıyı beraberinde getirmektedir. Uşak, sanayi ve ticaretin gelişmesiyle birlikte daha fazla göç almakta ve bu da şehirdeki nüfus artışını hızlandırmaktadır. Ayrıca, son yıllarda üniversite ve yüksek öğretim kurumlarına olan yakınlık nedeniyle öğrenci nüfusunda da belirgin bir artış gözlemlenmektedir. Bu durum, şehirdeki kültürel etkinliklerin ve sosyal yaşamın canlılığını artırırken, Uşak’ı eğitim ve iş gücü açısından cazip bir yer haline getirmiştir.

Uşak ilinin nüfusu, 1955'te 165.354 kişi olarak kaydedilirken, 2014 yılı itibarıyla bu rakam 349.459'a ulaşmıştır. Bu, yaklaşık 60 yıl içinde nüfusunun iki katından fazla arttığını göstermektedir. İl genelinde, özellikle şehir merkezi ve çevresindeki ilçelerde önemli bir nüfus artışı yaşanırken, kırsal kesimde ise nüfus azalması gözlemlenmektedir. Uşak ilindeki sanayi gelişimi, özellikle tekstil ve deri sektörlerinde artan yatırımlar, şehirdeki ekonomik fırsatları artırmış ve bu da iç göçü tetiklemiştir. Göçün en fazla yaşandığı bölgeler ise Uşak ilinin merkez ilçeleri olmuştur. Diğer taraftan, kırsal bölgelerde tarım ve ekonomik faaliyetlerin kısıtlanması, bu bölgelerdeki nüfusun azalmasına yol açmıştır. Ancak, kırsal alanda yapılacak yatırımlar ve ekonomik canlanma ile bu durumun tersine çevrilmesi mümkündür.

Uşak ili, cinsiyet oranı açısından dengeli bir yapıya sahiptir. 2014 verilerine göre, erkek nüfus %49,9, kadın nüfus ise %50,1'dir. Bu oran, şehirdeki sosyal yapının dengeli olduğunu ve kadınların sosyal yaşama aktif katılım gösterdiğini ortaya koymaktadır. Cinsiyet oranındaki bu denge, Uşak'ın toplum yapısının da sağlıklı bir şekilde geliştiğini göstermektedir. Bununla birlikte, Uşak ilinde göç hareketleri önemli bir rol oynamaktadır. Uşak, büyük şehirlerden gelen göçleri alırken, aynı zamanda kendi nüfusundan da göç vermektedir. İzmir, İstanbul ve Manisa gibi büyük şehirler, Uşak nüfusuna kayıtlı kişilerin göç ettiği başlıca yerlerdir. Bu durum, iş arama, eğitim ve sosyal imkanlar gibi faktörlere dayanmaktadır. Uşak ilinde eğitim amaçlı göç, özellikle üniversitenin şehirdeki etkisiyle artış göstermektedir. Uşak Üniversitesi’nin büyümesiyle birlikte, şehirdeki öğrenci nüfusu da hızla artmakta, bu da şehri eğitim açısından önemli bir merkez haline getirmektedir.

Yaş gruplarına göre yapılan analizde ise Uşak, genç nüfusun yoğun olduğu bir yapı sergilemektedir. 0-14 yaş grubu nüfus oranı %19,91 iken, Türkiye genelinde bu oran %24,28'dir. Çocuk nüfus oranlarının Türkiye ortalamasının altında olması, Uşak ilindeki doğum oranlarının düşmeye başladığını ve buna bağlı olarak nüfus artış hızının yavaşladığını göstermektedir. Buna karşılık, yaşlı nüfus oranı ise Uşak’ta Türkiye genelinin üzerinde yer alır. Uşak ilindeki 65 yaş ve üzeri nüfus oranı %10,98 iken, Türkiye genelindeki bu oran %7,98'dir. Bu da Uşak’ın ortalama yaşam süresinin daha uzun olduğunu ve yaşlı nüfus oranındaki artışın sürdüğünü ortaya koymaktadır.

Tarihi Yapıları ve Müzeler

1. Blaundos Örenyeri: Blaundos Antik Kenti, Büyük İskender’in Makedonya Krallığı döneminde kurulmuş olup, Bergama Krallığı ve Roma İmparatorluğu egemenliğinde varlığını sürdürmüştür. Örenyerinde, kalenin ve surların yanı sıra tapınak, stadyum ve kaya mezarları gibi önemli yapılar günümüze kadar kalmıştır.

2. Clandras Köprüsü: Clandras Köprüsü, yaklaşık 2.500 yıl önce Frigyalılar döneminde inşa edilmiştir ve Banaz Çayı üzerinde yer alır. Yemyeşil doğa ile çevrili olan bu köprü, eski mimari ve mühendislik tekniklerinin güzel bir örneğidir.

3. Selçikler (Sebastiye) Örenyeri: Selçikler Örenyeri, Roma İmparatoru Augustus tarafından kurulmuş Sebastiye Antik Kenti’nin kalıntılarına ev sahipliği yapmaktadır. 6. yüzyılda piskoposluk merkezi olan kentte, kiliseler ve bir Roma hamamı gibi yapılar bulunur.

4. Uşak Müzesi: Uşak Müzesi, bölgedeki kazılarda ortaya çıkan pek çok tarihi eseri sergileyen bir müzedir. Frig, Lidya, Helenistik, Roma ve Bizans uygarlıklarına ait eserler, ayrıca ünlü Karun Hazineleri ve antik paralar burada görülebilir.

5. Ulubey Kanyonu Tabiat Parkı: Dünyanın en uzun ikinci kanyonu olan Ulubey Kanyonu, muazzam manzaralar ve doğa yürüyüşü fırsatları sunmaktadır. Kamp yapma, akarsu sporları ve kaya tırmanışı gibi etkinlikler yapılabilir.

6. Uşak Atatürk ve Etnografya Müzesi: Uşak Atatürk ve Etnografya Müzesi, Kurtuluş Savaşı’nın önemli anlarına tanıklık eden tarihi bir yapıda yer alır. Atatürk’ün kişisel eşyaları ve dönemin mobilyaları sergilenirken, bölgenin etnografik mirası da gözler önüne serilir.

İlçeler

• Banaz
• Eşme
• Karahallı
• Sivaslı
• Ulubey 

Yerel Yönetim

Uşak’ta aktif olarak Valilik görevini Dr. Naci AKTAŞ yürütmektedir. 18 Eylül 2024 tarih ve 2024/321 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Uşak Valiliği görevine atanmıştır.. Şehirde görev yapmış valiler şu şekildedir:

• Funda KOCABIYIK (05.11.2018 - 16.05.2022)
• Salim DEMİR (30.06.2017 - 02.11.2018)
• Ahmet OKUR (02.09.2015 - 30.06.2017)
• Seddar YAVUZ (24.02.2014 - 31.08.2015)
• Özdemir ÇAKACAK (01.07.2009 - 15.08.2012)
• Kayhan KAVAS (01.08.2005 - 26.06.2009)
• Ali Fuat GÜVEN (17.02.2003 - 16.05.2005)
• Ayhan ÇEVİK (04.10.1999 - 13.02.2003)
• Kadir UYSAL (22.04.1996 - 01.07.1999)
• Kamil DEMİRCİOĞLU (01.06.1995 - 19.04.1996)
• Faik KÖKAN (25.09.1993 - 24.05.1995)
• M.İrfan KURUCU (21.02.1992 - 23.09.1993)
• Taner GÜNKUT (01.05.1990 - 19.02.1992)
• R.Hakkı BORATAŞ (01.03.1988 - 13.02.1990)
• A.Galip KAYA (17.12.1986 - 21.09.1987)
• Nurettin TURAN (19.02.1984 - 11.12.1986)
• Rafet ÜÇELLİ (12.08.1983 - 27.01.1984)
• Kemal ESENSOY (09.10.1979 - 10.08.1983)
• Behçet EREN (07.08.1978 - 08.10.1979)
• Mehmet ALDAN (05.10.1977 - 07.08.1978)
• İsmail DOKUZOĞLU (16.04.1977 - 04.10.1977)
• Mustafa BEZİRGAN (21.07.1975 - 16.04.1977)
• Mehmet ŞAHİN (22.08.1971 - 21.07.1975)
• M.Fahri CENTEL (16.09.1970 - 08.08.1971)
• F.Cemal VEKFİOĞLU (01.11.1968 - 15.09.1970)
• Nusret BUDUNÇ (27.01.1966 - 14.10.1968)
• Musa ERAN (31.10.1962 - 27.01.1966)
• İhsan TEKİN (15.06.1960 - 30.10.1962)
• İlhan ENGİN (25.08.1958 - 31.05.1960)
• Şakir CANALP (10.12.1956 - 16.08.1958)
• Hıfzı EGE (09.01.1956 - 04.12.1956)
• Kadri EROĞAN (31.07.1954 - 07.01.1956)
• Ekmel ÇETİNEL (12.03.1954 - 26.06.1954)
• Cemal BABAÇ (11.08.1953 - 02.03.1954)