İzmir Kültür Sanat Fabrikası, 19. yüzyılın sonlarında inşa edilen tarihi Alsancak Tekel Fabrikası’nın aslına uygun restorasyon, renovasyon ve yeniden inşa çalışmaları sonucunda çağdaş bir kültür ve sanat merkezine dönüştürülmüştür.

^{İzmir Kültür Sanat Fabrikası Dışarıdan Görünüm (İzmir Kültür Sanat Fabrikası)}

Yaklaşık 140 yıllık tarihiyle İzmir’in endüstriyel miraslarından biri olan bu tesis, işlevsiz durumdaki binalarının yeniden işlevlendirilmesiyle, 29 Nisan 2023 tarihinde açılmıştır.

Fabrikanın kuruluşu Osmanlı dönemine dayanmakta olup, 1884 yılında Régie de Tabacs (Tütün Rejisi) tarafından tütün tekelini işletmek amacıyla inşa edilmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında devlet tarafından devralınan fabrika, TEKEL’in öncüsü olarak 2004 yılına kadar üretim faaliyetlerini sürdürmüştür. Yerleşkedeki yapılar, 1979, 1985 ve 2007 yıllarında yayımlanan Koruma Kurulu kararlarıyla tescillenmiştir.

^{İzmir Kültür Sanat Fabrikası Dışarıdan Görünüm (İzmir Kültür Sanat Fabrikası)}

İzmir Kültür Sanat Fabrikası, yaklaşık 20.000 metrekarelik alan üzerine kuruludur ve 9.200 metrekarelik peyzaj düzenlemesine sahiptir. Sanat atölyeleri, açık hava sinema ve konser etkinliklerine uygun geniş peyzaj alanları, Sanat Sokağı, yeme-içme alanları ve sosyal mekânlarıyla çok yönlü bir kültür ve sanat deneyimi sunmaktadır. Bu alanlar, çocuklardan yaşlılara, sanatçılardan akademisyenlere kadar geniş bir kullanıcı kitlesine hitap etmektedir.

Müzeler

İzmir Kültür Sanat Fabrikası Arkeoloji ve Etnografya Müzesi: Fabrikanın en büyük binasında yer alan bu müze, 7.240 metrekarelik iki katlı bir yapıdır. Zemin ve birinci katında arkeolojik eserler; ikinci katında ise etnografik eserler sergilenmektedir. Sergiler, bölgeye ait altın, metal, mermer, pişmiş toprak, taş, cam gibi materyallerin yanı sıra yöreye özgü tarihi tekstil ürünleri ve yazmaları da kapsamaktadır. Tematik sergiler arasında “Denizden Gelen Güç”, “Eğlencenin Ruhu”, “Medeniyetin Zihni” gibi başlıklar yer alır ve ziyaretçilere tarih boyunca kültürel ve sosyal yaşamı keşfetme imkânı tanır.

^{İzmir Kültür Sanat Fabrikası İçeriden Görünüm (İzmir Kültür Sanat Fabrikası)}

İzmir Resim ve Heykel Müzesi: 1952’de Kültürpark içinde açılan, 1973-2022 yılları arasında Konak’ta hizmet veren müze, 2023’te yeniden İzmir Kültür Sanat Fabrikası’nda sanatseverlerle buluşmuştur. Tanzimat Dönemi’nden günümüze uzanan koleksiyonunda Şeker Ahmet Paşa, İbrahim Çallı, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Fahrelnisa Zeid gibi ressamların eserleri yer alır.

Heykel sanatında ise Kuzgun Acar, Zühtü Müridoğlu gibi isimlerin yapıtları sergilenir. Ayrıca, Füreya Koral ve Bingül Başarır gibi seramik sanatçılarının eserleri de müzede yer almaktadır.

^{İzmir Kültür Sanat Fabrikası İçeriden Görünüm (İzmir Kültür Sanat Fabrikası)}

Kütüphaneler

Atatürk İhtisas Kütüphanesi: Atatürk’ün kendi yazdığı kitaplar ve Atatürk dönemiyle ilgili birçok kaynağı bünyesinde barındırır. Kurtuluş Savaşı Tarihi ve Erken Cumhuriyet Dönemi Tarihi alanlarında çalışan araştırmacılar için kaynak merkezidir.

^{İzmir Kültür Sanat Fabrikası İçeriden Görünüm (İzmir Kültür Sanat Fabrikası)}

Alsancak Halk Kütüphanesi: Çocuk (3-6 ve 7-14 yaş), gençlik, yetişkin, sanat, kent kitaplığı ve süreli yayınlar bölümleri ile geniş bir kullanıcı kitlesine hizmet vermektedir.

^{İzmir Kültür Sanat Fabrikası İçeriden Görünüm (İzmir Kültür Sanat Fabrikası)}

Türk Dünyası Müzik İhtisas Kütüphanesi: Ses sanatçısı, müzikbilimci ve yazar Ümit Yazıcı’nın kitap, süreli yayın ve ses arşivini içeren koleksiyonu temel alan bu kütüphane; yaklaşık yüz bin kitap, dergi, nota ve gazeteden oluşan özel bir koleksiyon ve yüz binlerce eserlik dijital ses arşivine sahiptir. Kütüphane, Emrehan Küey Kitapları Köşesi, Râkım Elkutlu Türk Musikisi Kitapları Köşesi, Dr. Ayhan Sökmen Türk Musikisi Matbu ve Yazma Eserler Teşhir Bölümü ile Ali Rıza Avni Tınaz Türk Musikisi Dijital Kayıt Arşivi gibi bölümler içerir. Bu arşiv, Türk musikisinin farklı dönemlerine ait nadir ses kayıtlarını araştırmacıların erişimine açmaktadır.

^{İzmir Kültür Sanat Fabrikası İçeriden Görünüm (İzmir Kültür Sanat Fabrikası)}

Sosyal ve Kültürel Alanlar

Yerleşke, sanat sokağı, kafeler, yeme-içme ve dinlenme alanları gibi sosyal mekânlarla kentlilere ve ziyaretçilere rahat bir ortam sunar. Aynı zamanda açık hava sinema ve konser etkinliklerine olanak sağlayan peyzaj alanları, farklı yaş ve ilgi gruplarından ziyaretçilerin buluşma noktası olarak işlev görmektedir.

^{İzmir Kültür Sanat Fabrikası Dışarıdan Görünüm (İzmir Kültür Sanat Fabrikası)}

İzmir Kültür Sanat Fabrikası, şehrin tarihî mirasını yaşatırken, kent insanının kültür, sanat ve doğa ile iç içe olduğu çok işlevli bir merkez olarak İzmir’in sosyal ve kültürel yaşamına katkılar sağlamaktadır.