Adana içli köfte, Adana iline özgü, mahreç işaretiyle tescillenmiş geleneksel bir yemektir. Esmer ince bulgur (veya setik), irmik, dövülmüş yağsız dana eti, biber salçası, baharatlar, yumurta ve unla hazırlanan dış hamurun, ince bir cidar halinde oyularak iç harçla doldurulmasıyla yapılır. İç harç, yağsız erkek koyun eti kıyması, mor kuru soğan, bitkisel margarin, salça, karabiber, tuz ve maydanoz içerir. 

Ayırt Edici Özellikler

Adana içli köfte; esmer ince bulgur (veya yerel adlandırmayla “setik”), irmik, dövülmüş yağsız dana eti, biber salçası, baharatlar, yumurta, un ve su ile yoğurulan dış hamurdan, yöresel ustalıkla oyularak ve içi doldurularak hazırlanan bir yemektir. İç harcı ise yağsız erkek koyun eti kıyması, mor kuru soğan, biber salçası, bitkisel margarin, karabiber, tuz ve ince kıyılmış maydanozdan oluşur. İçli köfte, altı ve üstü basık küre formunda şekillendirilmekte ve limonlu suda haşlanarak pişirilmektedir.

Bu yemeğin ayırt edici özellikleri arasında şunlar yer alır:

• Dış hamurunun dövülmüş dana eti ile yapılması,
• Cidarının oldukça ince ve dayanıklı olması,
• İç harcında erkek koyun eti ile birlikte mor kuru soğan ve maydanoz kullanılması,
• Yağ olarak sadece bitkisel margarin tercih edilmesi,
• Şekil verme ve doldurma süreçlerinde yöresel el becerisine dayanan özel tekniklerin uygulanması.

Her biri yaklaşık 60 gram olan bu köfteler, geleneksel Adana mutfak kültürünün önemli unsurlarındandır.

Tarif/Üretim Metodu

Dış Hamurun Hazırlanışı

Dış hamur, aşağıdaki malzemelerle hazırlanır:

• 500 g dövülmüş yağsız dana eti
• 2 su bardağı esmer ince bulgur veya setik
• 2 su bardağı irmik
• 1,5 su bardağı su
• 1 yemek kaşığı biber salçası
• 1 tatlı kaşığı karabiber
• 1 çay kaşığı kimyon
• 1 tatlı kaşığı tuz
• 1 yumurta
• 1 avuç içi kadar beyaz un

Bulgur ve irmik suyla ıslatılarak 10–15 dakika dinlendirilir. Daha sonra dövülmüş dana eti ve diğer malzemeler eklenerek macun kıvamı elde edilene kadar yoğurulur. Dinlendirilen hamur, köfte yapılacağı zaman kullanıma alınır.

İç Harcın Hazırlanışı

İç harç şu malzemelerle hazırlanır:

• 1 kg erkek koyun eti kıyması
• 1 kg mor kuru soğan (küçük küpler halinde doğranmış)
• 375 g bitkisel margarin
• 1 tatlı kaşığı karabiber
• 1 yemek kaşığı biber salçası
• 1 tatlı kaşığı tuz
• 1 tutam ince kıyılmış maydanoz

Kıyma tencerede kavrulur, soğanlar eklenerek pişirilir. Ardından margarin, salça ve baharatlar eklenir. Karışım özleşinceye kadar kavrulur, maydanoz son aşamada ilave edilir. İç harç buzdolabında bir gün soğutularak dinlendirilir.

Şekil Verme ve Pişirme

Her köfte için dış hamurdan ceviz büyüklüğünde parça alınır. El ıslatılarak köfte içi oyulur, yaklaşık 1,5 yemek kaşığı iç harç yerleştirilir ve ağız kısmı iz bırakmadan kapatılır. Köfteler şekillendirildikten sonra doğrudan haşlanabilir veya gıda mevzuatına uygun şekilde dondurularak muhafaza edilebilir.

Pişirme sırasında su kaynatılır, içine tuz ve birkaç damla limon suyu eklenir. Köfteler suya atıldığında dibe çöker; yüzeye çıktıklarında pişmiş olurlar. Serviste isteğe bağlı olarak yufka ekmek, ayran, süs biber turşusu ve limon kullanılabilir. Ürün, pişirildiği gün tüketilmelidir.

Coğrafi Sınır ve Üretim Koşulları

Adana içli köfte, yöresel üretim bilgisi ve ustalıkla şekillendiğinden dolayı, tüm üretim ve işleme süreci Adana ili sınırları içerisinde gerçekleştirilmelidir. Bu coğrafi sınıra özgü üretim yöntemi, ürünün geleneksel özelliklerinin korunmasında esastır.

Denetim Mekanizması

Ürünün standardizasyonunu sağlamak ve coğrafi işaret kapsamında kalitesini korumak amacıyla denetim görevi, Adana Ticaret Odası koordinasyonunda şu kurumlardan birer temsilciyle yürütülür:

• Adana Lokantacılar ve Kebapçılar Odası
• Adana Büyükşehir Belediyesi
• Seyhan Belediyesi
• Adana İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

Toplam altı üyeden oluşan bu denetim kurulu; üretim metodu, kullanılan malzemeler, biçim, boyut, pişirme ve sunum aşamalarını düzenli olarak yılda en az bir kez ve gerektiğinde şikâyet üzerine inceler. Denetim sürecinde kamu veya özel kuruluşlardan hizmet alımı mümkündür. Hukuki hakların korunması ve sürecin yürütülmesi ise tescil ettiren Adana Ticaret Odası tarafından gerçekleştirilir.