Afyonkarahisar nişan kurabiyesi, diğer adıyla Afyonkarahisar gelin kurabiyesi, yöreye özgü geleneksel bir fırıncılık ürünüdür. Kuyruk yağı, don yağı, tereyağı ve ayçiçek yağı gibi farklı yağların bir arada kullanılmasıyla elde edilen bu kurabiye, yaklaşık 10 cm çapında, ortası hafif kabarık yarım küre şeklindedir. Üzeri, uzunlamasına ikiye bölünmüş kabuksuz çiğ yer fıstıklarıyla çiçek motifi oluşturularak süslenir. Gevrek dokusu, kullanılan yağ çeşitlerinin dengesine dayanır.

Bileşenleri ve Üretim Metodu

Afyonkarahisar nişan kurabiyesinin dört kişilik tipik bir üretiminde aşağıdaki bileşenler kullanılır:

• 500 g özel amaçlı buğday unu
• 100 g kuyruk yağı
• 25 g don yağı
• 25 g tereyağı
• 250 ml ayçiçek yağı
• 200 g toz beyaz şeker
• 6 g karbonat
• 60 g kabukları soyulmuş çiğ yer fıstığı

Yağlar ve şeker karıştırılarak beyazlaşıncaya kadar çırpılır. Ardından karbonat ve un ilavesiyle yumuşak kıvamlı bir hamur elde edilir. Hamurdan yaklaşık 125 g’lık parçalar alınarak elde yuvarlanır ve ortası hafif kabarık olacak şekilde yarım küre formu verilir. Hamurun dağılmaması için gerekirse un eklenebilir. Şekillendirilen kurabiyeler fırın tepsisine dizilir ve üzerleri fıstıkla süslenir. 200°C’de önceden ısıtılmış fırında 45 dakika pişirilir. Gıda ile temasa uygun ambalajlarda satışa sunulur.

Coğrafi Sınır ve Ün Bağı

Ürünün karakteristik yapısını belirleyen kuyruk yağı ve don yağı, Afyonkarahisar ili coğrafi sınırından temin edilmelidir. Bu yerel yağlar, kurabiyenin dokusu ve lezzeti üzerinde belirleyici rol oynar. Ayrıca ürün, Afyonkarahisar’da geleneksel olarak nişan, kına ve düğün gibi özel gün sofralarının bir parçasıdır. Bu bağlamda ürünün kültürel kimliği ile coğrafi sınır arasında sıkı bir ün bağı mevcuttur. Tüm üretim aşamaları coğrafi sınır olan Afyonkarahisar ili içinde gerçekleştirilmelidir.

Etiketleme ve Kullanım Biçimi

Ürün veya ambalajı üzerinde “Afyonkarahisar Nişan Kurabiyesi / Afyonkarahisar Gelin Kurabiyesi” ibaresi ile mahreç işareti ambleminin yer alması zorunludur. Bu ibarelerin ürün veya ambalaj üzerinde kullanılamaması durumunda, işletme içinde kolayca görülebilecek bir şekilde sergilenmeleri gerekir.

Denetim Mekanizması

Ürünün üretimi ve coğrafi işarete uygunluğunun denetimi, Afyonkarahisar Belediyesinin koordinasyonunda yürütülmektedir. Denetim kurulunda şu kuruluşlardan birer uzman temsilci yer alır:

• Afyonkarahisar Belediyesi
• Afyonkarahisar İl Tarım ve Orman Müdürlüğü
• Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası
• Afyon Kocatepe Üniversitesi Turizm Fakültesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü
• Afyonkarahisar Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği

Denetimler yılda en az bir kez yapılır; şikâyet veya ihtiyaç halinde ek denetimler düzenlenebilir. Denetimlerde; bileşen uygunluğu, üretim metoduna bağlılık, şekil ve süsleme kriterleri ile işaret kullanım uygunluğu kontrol edilir. Raporlar Türk Patent ve Marka Kurumuna sunulur. Denetim sürecinde kamu kurumlarından veya özel kurumlardan hizmet alınabilir. Tescil ettiren kurum, hukuki süreçleri yürütmekle yetkilidir.