Afyonkarahisar göce köftesi/Afyon göce köftesi, ince bulgur (düğü) ve dövülmüş buğday (göce) gibi yerel tahılların soğan, yumurta, un, kuru nane, tuz ve su ile yoğurulup şekillendirilmesiyle elde edilen, haşlandıktan sonra sarımsaklı yoğurt ve tereyağlı-biberli salçalı sos eşliğinde sunulan geleneksel bir yemektir. Ortası basık, düğme biçimindeki köfteler yaklaşık 1,5 cm çapındadır ve sıcak ya da soğuk olarak tüketilebilir.

Malzemeler

Sekiz kişilik tipik bir üretim için kullanılan içerikler, hem köfte harcı hem de sos bileşenleri olarak iki grupta toplanır:

Köfte Harcı:

• 200 g düğü (ince bulgur)
• 200 g göce (dövülmüş buğday)
• 1 büyük boy kuru soğan
• 1 adet yumurta
• 60 g özel amaçlı buğday unu
• 5 g kuru nane
• 11 g tuz
• 500 ml su

Sos:

• 6 g kırmızı pul biber
• 60 g tereyağı
• 27 g salça
• 2-3 diş sarımsak
• 120 g yoğurt

Tarif/Üretim Yöntemi

Üretim süreci üç temel aşamaya ayrılır: köftenin hazırlanması, pişirilmesi ve servise uygun şekilde soslanması.

• Hazırlık: Düğü ve göce sıcak suyla ıslatılarak dinlendirilir. Karışıma rendelenmiş soğan, yumurta, un, tuz ve kuru nane eklenerek yoğurulur. Gerekli durumda yoğurma esnasında az miktarda ılık su eklenebilir. Harç açık sütlü kahverengini alana dek yaklaşık 15 dakika yoğurulur.

• Şekil Verme ve Pişirme: Hazırlanan karışımdan 1,5 cm çapında toplar yapılır, her birinin ortasına parmakla basılarak düğme formu verilir. Kaynar tuzlu suda yaklaşık 30 dakika haşlanan köfteler süzülerek dinlendirilir.

• Soslama ve Servis: Tereyağı, pul biber ve salça tavada kavrularak sos hazırlanır. Sarımsaklı yoğurtla birlikte önce yoğurt sonra sos köftelerin üzerine dökülerek servise sunulur.

Coğrafi Sınır ve Üretim Koşulları

Afyonkarahisar göce köftesinin üretimi, yalnızca fiziksel malzemelerle değil, aynı zamanda geleneksel bilgi ve ustalıkla da ilişkilidir. Bu nedenle tüm üretim süreci Afyonkarahisar ili sınırları içerisinde gerçekleştirilmelidir. Kullanılan yoğurt ve tereyağının da coğrafi sınır içinde üretilmesi tavsiye edilir.

Denetim ve Koruma

Ürünün coğrafi işaretli statüsüne uygunluğunu sağlamak amacıyla yılda en az bir kez olmak üzere düzenli denetimler yapılır. Bu denetimler; Afyonkarahisar Belediyesi koordinasyonunda, Tarım ve Orman Müdürlüğü, Ticaret ve Sanayi Odası, Kocatepe Üniversitesi Gastronomi Bölümü ve Esnaf-Sanatkârlar Odaları Birliği temsilcilerinden oluşan beş kişilik bir kurulca yürütülür.

Denetim kriterleri şunlardır:

• Kullanılan bileşenlerin uygunluğu,
• Üretim metotlarına uyum (hazırlık, pişirme ve soslama),
• Ürünün biçimi, sunumu ve ambalajlama yöntemleri,
• Mahreç işareti ambleminin ve ürün isminin doğru kullanımı.

Denetim sürecinde gerektiğinde kamu veya özel sektörden uzman desteği alınabilir. Tescil ettiren kurum olan Afyonkarahisar Belediyesi, coğrafi işaretin hukuki korumasını sağlar.