Arapgir pestil kavurması / Arapgir bastık kavurması, Malatya ili Arapgir ilçesine özgü, dut pestili, yumurta, tuzsuz tereyağı ve dövülmüş ceviz içiyle hazırlanan mahreç işareti tescilli bir tatlıdır. Arapgir yöresinde bastık, bastuk veya bastığ adlarıyla da bilinen pestil ürünüyle yapılan bu tatlı, pestilin küçük küpler hâlinde kesilip yumuşatıldıktan sonra tereyağında kavrulması, üzerine yumurta eklenip pişirilmesi ve son olarak ceviz serpilmesiyle hazırlanır. 

Adlandırma ve Coğrafi Bağlantı

Arapgir ilçesinde “pestil” ürünü; bastık, bastuk veya bastığ gibi farklı adlarla da anılmaktadır. Bu farklı adlandırmalar, bölgenin dilsel ve kültürel çeşitliliğini yansıtmaktadır. Arapgir pestil kavurması / Arapgir bastık kavurması, Arapgir ilçesinin mutfak kültürü içinde köklü bir geçmişe sahiptir. Coğrafi sınır ile ürün arasında ün bağı bulunmakta ve bu bağ, ürünün yalnızca coğrafi sınırda üretilebilmesi gerekliliğini doğurmaktadır. Tescil belgesinde yer alan hükme göre, ürünün tüm üretim aşamaları coğrafi sınır olan Malatya ili Arapgir ilçesi sınırları içerisinde gerçekleştirilmelidir.

Kullanım Biçimi

Arapgir pestil kavurması / Arapgir bastık kavurması ibaresi ile mahreç işareti ambleminin ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde yer alması zorunludur. Ürünün veya ambalajının üzerinde bu ibare ve amblem kullanılamadığı durumlarda ise, işletmede kolayca görülecek bir şekilde bulundurulması gerekmektedir.

Tarif

Arapgir pestil kavurması / Arapgir bastık kavurması, belirli bileşenlerle ve geleneksel bir yöntemle hazırlanmaktadır. Dört kişilik üretim için gerekli bileşenler şunlardır:

• 150 gram dut pestili
• 2 adet yumurta
• 50 gram tuzsuz tereyağı
• 100 gram dövülmüş ceviz içi

Hazırlık aşamasında öncelikle dut pestilleri yaklaşık 1,5 x 2 cm boyutlarında küpler hâlinde kesilir ve el yardımıyla yapraklar şeklinde ayrılır. Kesilen pestiller, ılık suda yıkanarak yumuşatılır. Ayrı bir kapta tuzsuz tereyağı eritilir. Yumuşamış pestillerin suyu elle sıkıldıktan sonra eritilmiş tereyağına eklenir ve 1-2 dakika kadar kavrulur. Ardından yumurtalar eklenir ve karışım, yumurtalar pişene kadar sürekli karıştırılarak yine 1-2 dakika kavrulmaya devam edilir. Son aşamada karışımın üzerine dövülmüş ceviz içi serpilir ve ürün servise hazır hâle getirilir.

Denetim ve Kontrol Süreçleri

Arapgir pestil kavurması / Arapgir bastık kavurmasının üretimi ve coğrafi işaretin kullanımı düzenli olarak denetlenmektedir. Denetim mekanizması, Arapgir Belediyesi’nin koordinasyonunda çalışır.

Denetim mercii;

• Arapgir İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden bir uzman,
• Arapgirli Kadınlar Dayanışma Derneği’nden bir temsilci,
• Arapgir Belediyesi’nden ürün konusunda uzman bir kişi

olmak üzere en az üç kişiden oluşur. Denetimler yılda en az bir kez düzenli olarak gerçekleştirilir. Ayrıca ihtiyaç hâlinde veya şikâyet durumlarında da denetim yapılabilmektedir.

Denetimlerin kapsamı, üretimde kullanılan bileşenlerin uygunluğunu, üretim metoduna bağlılığı ve Arapgir pestil kavurması / Arapgir bastık kavurması ibaresi ile mahreç işareti ambleminin kullanımının usule uygunluğunu içermektedir. Denetim mercii, gerektiğinde kamu kuruluşlarından, özel kuruluşlardan veya bu kuruluşlarda görevli uzman gerçek ya da tüzel kişilerden hizmet satın alabilmektedir. Hukuki süreçlerin yürütülmesinden ise tescil ettiren kurum sorumludur.