Bademli koruk şerbeti, İzmir ili Dikili ilçesi Bademli Mahallesi’nde üretilen ve mahreç işaretiyle korunan, ekşi ve mayhoş tadıyla karakterize bir meyve şurubudur. Üretiminde coğrafi sınırda yetişen siyah yediveren çeşidi üzümün koruğu, toz beyaz şeker, su ve ıtır otu (Pelargonium graveolens) kullanılır. Katı madde oranı en az %60 olan bu şerbet, genellikle iki birim şerbetin üç birim soğuk su ile seyreltilmesiyle soğuk olarak servis edilir. Üretim süreci bakır kazanlarda kaynatma, süzme ve ıtır otu ile aromalandırma aşamalarını içerir.
Ayırt Edici Özellikleri
Bademli koruk şerbeti, siyah yediveren çeşidi üzümün koruğundan, su, toz beyaz şeker ve ıtır otu (Pelargonium graveolens) kullanılarak hazırlanan, tadı ekşi ve mayhoş karakterde olan bir meyveli şuruptur. Ürünün katı madde oranı en az %60 düzeyindedir. Servis esnasında, şerbet iki birim oranında şerbet ve üç birim oranında soğuk su karışımı şeklinde seyreltilerek soğuk olarak sunulur.
Üretimde Kullanılan Bileşenler
Bademli koruk şerbetinin üretiminde kullanılan hammaddeler ve miktarları şöyledir:
- Siyah yediveren çeşidi üzüm koruğu: 100 kg
- Yeşil ıtır otu (Pelargonium graveolens): 250 g
- Toz beyaz şeker: 25 kg
- Su: 60 L
Bu bileşenler, ürünün özgün tadını, rengini ve aromasını belirleyen temel unsurları oluşturur.
Tarif/Üretim Metodu
Bademli koruk şerbeti, aşağıda sıralanan aşamalarla üretilir:
- Üzüm koruklarının hazırlanması: Coğrafi sınırda yetişen siyah yediveren çeşidi üzüm korukları ayıklanarak bakır kazanlara yerleştirilir.
- Kaynatma işlemi: Üzerine su eklenen koruklar, yumuşayıncaya kadar yaklaşık 2-3 saat süreyle kaynatılır.
- Süzme işlemi: Yumuşayan koruklar, tülbent yardımıyla süzülerek suları çıkarılır. Elde edilen köpüklü sıvı yeniden kaynatılır.
- Şeker ilavesi: Kaynatılan sıvıya toz beyaz şeker eklenir. Kaynatma esnasında yüzeye çıkan tanecikler ve köpükler sürekli alınır.
- Renk kontrolü: Şerbet, rengi bordoya dönünceye kadar yaklaşık 3-3,5 saat kaynatılır.
- Itır otunun eklenmesi: Rengi istenen düzeye gelen şerbete ıtır otu ilave edilir ve karışım soğuyuncaya kadar bekletilir.
- Son işlem: Soğuyan şerbetten ıtır otu çıkarılır. Elde edilen şerbet, istenen miktarlarda şişelenerek muhafaza edilir.
Servis aşamasında bademli koruk şerbeti, iki birim şerbet ve üç birim soğuk su oranında seyreltilerek soğuk olarak ikram edilir.
Coğrafi Sınır ve Üretim Yeri Bağı
Bademli koruk şerbetinin tüm üretim aşamaları, İzmir ili Dikili ilçesi Bademli Mahallesi sınırları içinde gerçekleştirilir. Ürünün geçmişi bölge mutfak kültüründe eskiye dayanır ve bölgeyle ün bağı bulunmaktadır. Kullanılan üzüm korukları, yalnızca coğrafi sınırda yetiştirilen siyah yediveren çeşidinden elde edilir.
Mahreç İşareti ve Kullanım Şekli
Ürün, mahreç işareti kapsamında tescil edilmiştir. Bademli koruk şerbeti ibaresi ve mahreç işareti amblemi, ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde bulunmak zorundadır. Ürün veya ambalaj üzerinde yer alması mümkün değilse, söz konusu ibare ve amblem, işletme içerisinde kolayca görülebilecek bir yerde bulundurulmalıdır.
Denetim Mekanizması
Bademli koruk şerbetinin üretimi, işlenmesi ve ambalajlanması süreci, Dikili İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün koordinasyonunda oluşturulan üç kişilik denetim mercii tarafından denetlenir. Bu merci;
- Dikili İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü,
- Dikili Esnaf ve Sanatkârlar Odası,
- Dikili Ziraat Odası
tarafından görevlendirilen uzman temsilcilerden oluşur. Denetimler, yılda en az bir kez düzenli olarak gerçekleştirilir. Ayrıca şikâyet üzerine ya da gerekli görülen durumlarda ilave denetimler yapılabilir. Denetimler sırasında;
- Üretimde kullanılan hammaddelerin uygunluğu,
- Üretim metoduna uygunluk,
- Ürün üzerindeki Bademli koruk şerbeti ibaresi ve mahreç işareti ambleminin doğru kullanımı gibi unsurlar kontrol edilir.
Denetimler sonucu hazırlanan raporlar, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu çerçevesinde her yıl düzenli olarak Dikili İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü aracılığıyla Türk Patent ve Marka Kurumuna sunulmaktadır. Denetimlerde tespit edilen uygunsuzluklar, ilgililere bildirilir ve gerekli önlemlerin alınması istenir. Denetim mercii, gerek görülürse kamu kurumlarından veya özel kuruluşlardan, bu kuruluşlarda görev yapan uzman gerçek veya tüzel kişilerden hizmet alabilir veya danışmanlık hizmeti satın alabilir. Tescil ettiren kuruluş, bademli koruk şerbeti ibaresi ve mahreç işaretiyle ilgili hukuki hakların korunmasına ilişkin süreçleri yürütür.
