Avrupa Siyasi Topluluğu’nun (AST) 7’nci zirvesi, 2 Ekim 2025 tarihinde Danimarka’nın başkenti Kopenhag’da düzenlenmiştir. Zirveye ev sahipliğini Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen yapmıştır. Toplantı, Avrupa güvenliği, savunma kapasitesi ve Ukrayna’ya destek konularını ele almak amacıyla organize edilmiştir.

_{Danimarka'nın ev sahipliğinde başkent Kopenhag'da düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğunun (AST) 7'nci zirvesine katılan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ve Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen ortak basın toplantısı düzenliyor, 2 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Zirveye 47 davetlinin katıldığı açıklanmıştır. Bu kapsamda Avrupa Birliği’ne üye devlet başkanları ve hükümet temsilcilerinin yanı sıra, Birlik dışında kalan ülkelerden de liderler davet edilmiştir. Zirveye İngiltere, Ukrayna, Moldova, İsviçre ve Gürcistan gibi ülkelerden katılım sağlanmıştır. Rusya ve Belarus ise sürece dahil edilmemiştir.Toplantıya ayrıca NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ve Avrupa Birliği kurumlarının üst düzey temsilcileri de iştirak etmiştir.

Tarihsel Arka Plan

Avrupa Siyasi Topluluğu (AST), Avrupa kıtasında güvenlik, istikrar ve refahı artırmayı hedefleyen bir siyasi koordinasyon platformu olarak 2022 yılında ortaya çıkmıştır. AST’nin kuruluş fikri, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 9 Mayıs 2022’de Avrupa Günü vesilesiyle yaptığı öneriye dayanmaktadır. Macron, bu öneriyle AB üyeliğine alternatif oluşturmak değil, Avrupa’da ortak değerlere sahip demokratik ülkelerin siyaset, güvenlik, enerji ve ulaşım gibi alanlarda işbirliği yapabileceği yeni bir alan yaratmayı amaçladığını belirtmiştir.

Avrupa Siyasi Topluluğu, Avrupa Birliği’nin mevcut kurumlarının yerine geçmeyi hedeflememekte, daha geniş kapsamlı bir istişare platformu olarak işlev görmektedir. Yapısı itibarıyla Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin yanı sıra, Birliğe üye olmayan fakat Avrupa kıtasında yer alan ülkelerin de siyasi diyalog içinde bulunabileceği bir forum niteliğindedir.

Topluluk, bugüne kadar altı kez toplanmıştır. İlk toplantı 6 Ekim 2022’de Çekya’nın başkenti Prag’da düzenlenmiştir. Ardından 1 Haziran 2023’te Moldova, 5 Ekim 2023’te İspanya, 18 Temmuz 2024’te İngiltere, 7 Kasım 2024’te Macaristan ve 16 Mayıs 2025’te Arnavutluk zirvelere ev sahipliği yapmıştır.

Bu zirvelerde Ukrayna’daki savaş, enerji güvenliği, düzensiz göç, Avrupa’nın siyasi geleceği ve demokrasi gibi başlıklar ele alınmıştır. Aynı zamanda Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki barış müzakereleri ve Batı Balkanların Avrupa ile bütünleşme süreçleri de tartışmaların bir parçası olmuştur.

7’nci zirvenin ardından bir sonraki toplantıların Ermenistan ve İrlanda’da yapılması kararlaştırılmıştır.

Zirvenin Gündemi

Avrupa Siyasi Topluluğu’nun 7’nci zirvesinin ana gündemini Ukrayna’daki savaş, Avrupa güvenliğinin geleceği ve kıtanın yeni jeopolitik koşullara karşı daha dirençli hale getirilmesi oluşturmuştur. Zirvede özellikle Avrupa’nın ortak savunma kapasitesinin geliştirilmesi, Ukrayna’ya askeri ve mali desteğin sürdürülmesi, Rusya’ya yönelik yaptırımların artırılması ve Avrupa savunma sanayi altyapısının güçlendirilmesi gibi konular öne çıkmıştır.

Ana gündem başlıklarının yanında göç, uyuşturucu kaçakçılığı ve ekonomik güvenlik meseleleri de ele alınmıştır. Zirve kapsamında Avrupa’nın dışa bağımlılığını azaltma, yeni teknolojilere yatırım yapma ve kritik ham maddelere erişim konusunda ortak stratejiler geliştirme ihtiyacı vurgulanmıştır.

Zirvede Avrupa’nın savunma sanayi tabanının güçlendirilmesi özel olarak tartışılmıştır. Ukrayna’nın savaş sırasında elde ettiği deneyimlerin Avrupa ülkelerinin savunma politikalarına katkı sağlaması gerektiği belirtilmiştir. Bu bağlamda dron teknolojileri, elektronik harp sistemleri ve insansız hava araçlarına karşı savunma girişimleri toplantıların odak noktalarından biri olmuştur.

NATO boyutu da gündeme taşınmıştır. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Avrupa Komisyonu ile daha yakın işbirliği yapılmasının önemine değinmiş ve Avrupa savunma endüstrisinin hızlı gelişimini öne çıkarmıştır. Ayrıca AB’nin üye devletlere mali kurallardaki “kaçış maddesi”ni kullanma imkânı tanımasının savunma harcamalarının artırılmasına zemin hazırladığı kaydedilmiştir. Bu çerçevede, Avrupa güvenliğinin yalnızca askeri değil aynı zamanda ekonomik ve toplumsal direnç mekanizmalarıyla da desteklenmesi gerektiği zirvenin temel gündem maddeleri arasında yer almıştır.

Avrupa Siyasi Topluluğu 7’nci zirvesi sırasında gündeme gelen başlıklardan biri de İsrail’in Gazze’ye insani yardım taşıyan Küresel Sumud Filosu’na saldırısı olmuştur. İrlanda Başbakanı Micheál Martin, zirve öncesinde yaptığı açıklamada, saldırıyı “uluslararası deniz hukukunun ihlali” olarak nitelendirmiştir. Martin, eğer saldırı uluslararası sularda gerçekleştiyse bunun açık bir şekilde hukuk ihlali teşkil ettiğini ifade etmiştir.

İrlanda Başbakanı, söz konusu filonun tamamen insani yardım amaçlı bir misyon olduğunu ve kimse için tehdit oluşturmadığını belirtmiştir. Gazze’ye insani yardım ulaştırmanın aciliyetini vurgulamış, gözaltına alınan aktivistlerin uygun koşullarda muamele görmesinin önemine dikkat çekmiştir. Ayrıca İrlanda hükümetinin gözaltındaki kişilere konsolosluk desteği sağlayacağını açıklamıştır.

Ukrayna Konusu ve Liderlerin Açıklamaları

Zirvede Ukrayna’ya siyasi, mali ve askeri desteğin artırılması yönünde güçlü bir mutabakat ortaya konmuştur. Avrupa Birliği ve üye ülkelerin Ukrayna’ya bugüne kadar 177,5 milyar avro tutarında destek sağladığı açıklanmıştır. Ayrıca Avrupa Birliği tarafından Rusya’ya karşı 19’uncu yaptırım paketinin hazırlık aşamasında olduğu ve bu paketin petrol gelirleri, bankacılık sektörü, kripto varlıklar ve Rusya’nın gölge filosunu hedef alacağı belirtilmiştir.

Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa, Ukrayna’nın üyelik sürecinde kaydettiği ilerlemelere dikkat çekmiş ve 30 Eylül 2025 itibarıyla Avrupa Komisyonu ile ikili tarama sürecinin tamamlandığını açıklamıştır. Costa, genişlemenin bir “liyakat temelli süreç” olduğunu vurgulamış ve Ukrayna’nın reformları yerine getirdiğini, artık Avrupa Birliği’nin de karşılık verme zamanı geldiğini ifade etmiştir.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, zirvenin açılışında yaptığı konuşmada ülkesine verilen güvenlik garantilerinin tamamlanması çağrısında bulunmuştur. Zelenskiy, Ukrayna için güvenlik garantilerinin her ayrıntısının kağıda dökülerek netleştirilmesi gerektiğini dile getirmiştir. Ayrıca Ukrayna’nın dron tespit ve imha konusundaki deneyimlerini Avrupa ile paylaşmaya hazır olduğunu açıklamış ve tüm kıtayı kapsayacak etkili bir “dron duvarı” girişimi için koordineli adımlar atılması gerektiğini belirtmiştir.

Ukrayna’nın enerji, savunma ve diplomasi alanındaki ikili temasları da gündeme gelmiştir. Zelenskiy, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ile NATO’nun doğu kanadı ve PURL (Prioritized Ukraine Requirements List) girişiminin geliştirilmesini, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile enerji ve savunma ortaklığını, Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu ile AB üyelik sürecinde eşgüdümü ele almıştır. Zelenskiy ayrıca NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile PURL girişiminin güçlendirilmesi ve Rusya’ya karşı tedbirler konusunda görüşmelerde bulunmuştur.

Zirve kapanışında Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Ukrayna’nın savaş süresince elde ettiği tecrübelerden Avrupa’nın faydalanması gerektiğini vurgulamış ve Ukrayna olmadan Avrupa’nın güvence altına alınamayacağını ifade etmiştir. Ayrıca, Rusya’nın Ukrayna’ya verdiği zararın tazmini için dondurulmuş Rus varlıklarının kullanılmasına ilişkin teknik ve hukuki tartışmaların sürdüğü, ancak bu konuda siyasi bir çözüm bulunabileceği görüşü dile getirilmiştir.

_{Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Avrupa Siyasi Topluluğunun (AST) 7'nci zirvesinde, 2 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

“Dron Duvarı” ve Avrupa Güvenliği Tartışmaları

Avrupa Siyasi Topluluğu 7’nci zirvesinde Avrupa güvenliğinin merkezinde yer alan konulardan biri “dron duvarı” önerisi olmuştur. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, ülkesinin Danimarka ile birlikte saldırı amaçlı dronların tespit edilip imha edilmesinde elde ettiği deneyimi Avrupa ile paylaşmaya hazır olduğunu belirtmiştir. Zelenskiy, bunun yalnızca başlangıç olduğunu, tüm Avrupa’yı koruyacak etkili bir “dron duvarı”na giden yolda ilk adım olarak görülmesi gerektiğini ifade etmiştir. Ukrayna lideri, Rusya’nın yalnızca Ukrayna değil tüm Batı’yı hedef aldığını ve dron saldırılarının Polonya, Baltık ülkeleri ve Kuzey Avrupa’nın hava sahasında da görülebileceğini vurgulamıştır.

Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Avrupa’nın hem askeri hem de toplumsal savunma direncini hızla güçlendirmesi gerektiğini, ilerlemenin çok yavaş olduğunu ve Ukrayna’nın aciliyet duygusundan ders çıkarılması gerektiğini söylemiştir. Frederiksen, güvenliğin yalnızca askeri araçlarla değil, aynı zamanda kritik altyapının korunması, dezenformasyona karşı mücadele ve seçim süreçlerine dış müdahalenin engellenmesi gibi geniş bir alana yayıldığını belirtmiştir.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise “dron duvarı” fikrinin bütünüyle uygulanabilir olmadığını dile getirmiştir. Avrupa’nın 3.000 kilometreden fazla sınırı bulunduğunu hatırlatarak, böylesi bir sistemin pratikte mümkün olmayacağını ifade etmiştir. Macron, bunun yerine uzun menzilli füze ve balistik kapasiteler, erken uyarı sistemleri ve anti-dron teknolojilerinin geliştirilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Ayrıca, Avrupa’nın stratejik caydırıcılığını artırmasının, düşmanların saldırı girişimlerinden vazgeçmesini sağlamanın en etkili yol olduğunu dile getirmiştir.

Macron ayrıca Avrupa hava sahasının ihlal edilmesi durumunda dronların imha edilebileceğini açıklamıştır. “Hava sahasını ihlal eden dronlar büyük risk alır, imha edilebilir” diyerek, Avrupa’nın hava ve toprak bütünlüğünü koruma iradesini vurgulamıştır. Son haftalarda Polonya, Romanya, Estonya, Norveç ve Danimarka gibi ülkelerin hava sahalarının insansız hava araçlarıyla ihlal edilmesi, bu tartışmaların ön plana çıkmasına yol açmıştır.

Liderlerin Açıklamaları ve Ülkeler Bazında Tutumlar

Danimarka

Ev sahibi sıfatıyla Başbakan Mette Frederiksen, Rusya’nın Avrupa için doğrudan tehdit oluşturduğunu, bu nedenle daha hızlı ve kararlı adımlar atılması gerektiğini belirtmiştir. Frederiksen, güvenlik konusunun yalnızca askeri araçlarla sınırlı olmadığını, aynı zamanda kritik altyapının korunması, dezenformasyonla mücadele, ekonomik dayanıklılık ve yeni teknolojilere yatırım gibi unsurları da kapsadığını vurgulamıştır. Kapanış konuşmasında ise Ukrayna’nın savaş tecrübelerinin Avrupa savunmasına aktarılması gerektiğini, Ukrayna olmadan Avrupa güvenliğinin garanti altına alınamayacağını ifade etmiştir.

Fransa

Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, zirvede iki ayrı başlık üzerinde durmuştur. İlk olarak, Avrupa’nın hava ve toprak bütünlüğünü korumak için gerekirse hava sahasını ihlal eden dronların imha edilebileceğini belirtmiştir. İkinci olarak, “dron duvarı” önerisini bütünüyle uygulanabilir bulmadığını, bunun yerine caydırıcılığın artırılması, uzun menzilli füze kapasiteleri, erken uyarı sistemleri ve anti-dron teknolojilerine yatırım yapılması gerektiğini ifade etmiştir. Macron ayrıca Rusya’nın gölge filosuna karşı yeni yaptırımların hazırlanmakta olduğunu ve Avrupa’nın bu konuda ortak hareket edeceğini açıklamıştır.

_{Danimarka'nın ev sahipliğinde başkent Kopenhag'da düzenlenen}_Avrupa_Siyasi_{Topluluğunun (AST) 7'nci zirvesine katılan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 2 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Birleşik Krallık

Başbakan Keir Starmer, yaklaşık dört yıldır süren savaşta Ukraynalıların verdiği mücadeleye dikkat çekmiştir. Starmer, Rusya’nın yalnızca Ukrayna’yı değil tüm Avrupa’yı hedef aldığını, bu nedenle NATO müttefiklerinin birlik içinde hareket etmesi gerektiğini vurgulamıştır. Ayrıca ekonomik yaptırımların özellikle enerji ve Rusya’nın gölge filosu üzerine yoğunlaştırılması gerektiğini belirtmiştir.

Polonya

Başbakan Donald Tusk, Avrupa’nın yeterli kararlılık göstermesi durumunda Rusya’ya karşı başarı elde edilebileceğini ifade etmiştir. Moldova seçimlerini örnek göstererek, Rusya’nın bölgedeki müdahale girişimlerine rağmen Avrupa yanlısı sonuçların alınmasının önemine dikkat çekmiştir.

Avrupa Birliği Kurumları

Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa, Ukrayna’nın üyelik sürecinde reformlarını yerine getirdiğini ve AB’nin de karşılık vermesi gerektiğini söylemiştir. Ayrıca, 23–24 Ekim 2025 tarihlerinde yapılacak Avrupa Konseyi toplantısının “karar günü” olacağını belirtmiştir. Avrupa Komisyonu’nun da bu tarihlerde 2030 savunma hazırlık yol haritasını sunacağı açıklanmıştır.

İkili ve Çok Taraflı Görüşmeler

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy’nin Görüşmeleri

Zelenskiy, zirve marjında birçok liderle bir araya gelmiştir. İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ile bölgesel güvenlik, NATO’nun doğu kanadının güçlendirilmesi ve Ukrayna’ya desteğin artırılması konularını ele almıştır. Ayrıca PURL (Prioritized Ukraine Requirements List) girişiminin geliştirilmesi ve dondurulmuş Rus varlıklarının kullanılması meselelerini gündeme getirmiştir. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile yaptığı görüşmede Ukrayna’nın toprak bütünlüğü için destek aldığı belirtilmiş, enerji işbirliği ve savunma ortaklığı ele alınmıştır. Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu ile buluşmasında, Ukrayna ve Moldova’nın eş zamanlı olarak ilk Avrupa Birliği üyelik müzakere kümesini açması gerektiği vurgulanmıştır.

_{Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Danimarkanin başkent Kopenhag'da düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu 7. Zirvesi kapsamında görüşüyor, 2 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Ayrıca Zelenskiy, Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz ve Polonya Başbakanı Donald Tusk ile de bir araya gelmiştir. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile görüşmesinde ise Rusya’ya karşı alınacak tedbirler, PURL girişimi ve Ukrayna-NATO işbirliğinin bir sonraki aşamaları görüşülmüştür.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın Görüşmeleri

Paşinyan, Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola ile demokratik reformlar ve AB ile ortaklık konularını görüşmüştür. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile stratejik ortaklık ve bölgesel gelişmeleri ele almış, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile de Washington Barış Zirvesi’nde varılan anlaşmaların uygulanması konusunu değerlendirmiştir.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in Görüşmeleri

Aliyev, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ile enerji işbirliğini, Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile bölgesel barış ve enerji güvenliğini görüşmüştür. Ayrıca Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile bir araya gelmiş ve Washington’da sağlanan mutabakatların uygulanmasını teyit etmiştir. Moldovalı mevkidaşı Maia Sandu ile de enerji ve bölgesel işbirliği üzerine görüşmelerde bulunmuştur.

_{Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev (sağda) ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan (solda), Danimarka'nın Kopenhag kentinde düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 7. Zirvesi kapsamında bir arada,}_{2 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Kapanış Açıklamaları

Zirvenin kapanışında Avrupa liderleri, Ukrayna’ya destek konusundaki kararlılıklarını yinelemiştir. Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Ukrayna’ya sağlanan her ekonomik desteğin aslında Avrupa güvenliğine doğrudan yatırım olduğunu belirtmiş ve “Her euro, Avrupa’nın güvenliği için bir yatırımdır” ifadesini kullanmıştır. Frederiksen, Rusya’nın yalnızca Ukrayna’ya değil tüm Avrupa’ya karşı tehdit oluşturduğunu, bu nedenle kıtanın daha güçlü ve dayanıklı hale getirilmesi gerektiğini söylemiştir.

Frederiksen, zirvede ayrıca dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna’ya “tazminat kredisi” olarak aktarılması konusunun gündeme geldiğini belirtmiş, teknik ve hukuki açıdan soru işaretleri bulunsa da siyasi düzeyde çözüme ulaşılabileceğini ifade etmiştir. Belçika’nın bu konuda çekinceleri bulunduğu, ancak yine de tüm ülkelerin desteğiyle ortak bir yol bulunabileceği değerlendirilmiştir.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, zirve boyunca dile getirdiği güvenlik garantilerinin yazılı ve bağlayıcı bir hale getirilmesi çağrısını yinelemiş, ülkesinin Avrupa’nın savunma yapısına aktif katkı sağlama niyetini vurgulamıştır. Ayrıca Ukrayna’nın dron ve elektronik harp alanındaki tecrübelerini Avrupa ülkeleriyle paylaşmaya hazır olduğunu yinelemiştir.

Zirve sonrası yapılan ortak basın toplantısında, Avrupa’nın Ukrayna’nın yanında olduğu, Rusya’nın artan provokasyonlarına karşı kararlı bir duruş sergileneceği açıklanmıştır. Avrupa liderleri, hava sahası ihlalleri, dron saldırıları, sınır baskıları, seçimlere müdahaleler ve kritik altyapıya yönelik siber saldırıların Rusya’nın “hibrit tehditlerinin” parçaları olduğunu vurgulamışlardır. Zirve kapanışında Avrupa Siyasi Topluluğu’nun, 2022 yılında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un girişimiyle kurulmuş bir istişare platformu olarak önemini koruduğu ifade edilmiştir.

1 Ekim 2025