2025 Antalya Diplomasi Forumu, 11-13 Nisan 2025 tarihleri arasında Türkiye’nin Antalya kentinde gerçekleştirilmekte olan çok taraflı diplomatik bir zirvedir. Bu yıl dördüncüsü düzenlenen forum, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın himayelerinde ve Dışişleri Bakanlığı’nın ev sahipliğinde organize edilmektedir. Forumun 2025 teması “Ayrışan Dünyada Diplomasiyi Sahiplenmek” olarak belirlenmiştir.

_{2025 Antalya Diplomasi Forumu tanıtım videosu - Antalya Diplomacy Forum}

Genel Bilgiler ve Tematik Çerçeve

Forumun teması, jeopolitik ayrışmalar, küresel eşitsizlikler, teknolojik dönüşümlerin yol açtığı belirsizlikler, iklim krizinin etkileri ve uluslararası kurumlara olan güvenin azalması gibi gelişmeler karşısında diplomasinin rolünü yeniden tanımlamaya odaklanmıştır. Forum kapsamında, çok taraflı sistemin yapısal sorunlarının ele alınması, diplomasinin değişen uluslararası ortamda nasıl yeniden şekillendirileceğinin tartışılması planlanmıştır.

Forum, diplomatik çözüm araçlarının geliştirilmesi, arabuluculuk stratejileri ve bölgesel iş birliği mekanizmaları gibi başlıklarda görüş alışverişine olanak sağlamayı hedeflemektedir. Ayrıca, sivil toplum kuruluşları ve hükümet dışı paydaşların diplomasiye katkısının ele alınması beklenmektedir.

_{Forum kapsamında düzenlenen “Nükleer Tırmanma: Yeniden Ortaya Çıkan Tehdit?” başlıklı panel, 11 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

Yer, Takvim ve Oturum Formatları

ADF2025, Antalya'nın Belek bölgesinde yer alan NEST Kongre ve Fuar Merkezi’nde gerçekleştirilmektedir. Etkinlik, 11 Nisan 2025 Cuma günü açılış programıyla başlamıştır ve 13 Nisan 2025 Pazar günü öğle saatlerinde sona erecektir. Programda üç formatta oturumlar yer almaktadır:

• ADFPanel: Açık katılıma uygun, 1 saatlik üst düzey tartışma panelleri.
• ADFRound: 1,5 saat süren yuvarlak masa toplantıları.
• ADFTalks: 30 dakikalık bireysel sunumlar.

Katılımcılar

Forum, devlet ve hükümet başkanları, dışişleri bakanları, bakanlar, milletvekilleri, uluslararası kuruluş temsilcileri, akademisyenler, iş dünyası temsilcileri, öğrenciler, medya mensupları ve sivil toplum aktörlerinden oluşan geniş bir katılımcı yelpazesini ağırlamaktadır. Etkinliğe 20’den fazla devlet ve hükümet başkanı, 70’ten fazla bakan, 50’den fazla dışişleri bakanı ve yaklaşık 60 uluslararası kuruluş temsilcisi iştirak etmektedir.

Basın mensupları için özel bir akreditasyon süreci yürütülmüş; yaklaşık 950 gazeteci forumu izlemek üzere akredite edilmiştir. TRT ve forumun dijital platformları aracılığıyla oturumların canlı yayını sağlanmaktadır​.

Gündem Başlıkları

Forumda ele alınması planlanan başlıca temalar şu şekildedir:

• Ortadoğu, Asya-Pasifik, Afrika ve Latin Amerika gibi bölgelerdeki gelişmeler
• İklim değişikliği ve çevresel krizler
• Terörle mücadele ve güvenlik politikaları
• İnsani yardım stratejileri
• Dijitalleşme, yapay zeka ve teknolojik dönüşüm
• Gıda güvenliği ve küresel ekonomik kırılganlıklar

Ayrıca, İslam İşbirliği Teşkilatı-Arap Ligi Gazze Temas Grubu toplantısı, Türkiye-Bosna-Hersek-Hırvatistan üçlü görüşmesi ve Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizması toplantısı gibi diplomatik temasların da forum kapsamında yürütülmesi hedeflenmektedir.

Organizasyonel Yapı 

Etkinliğin resmi dili İngilizce olarak belirlenmiş; Türkçe ile birlikte Fransızca, Arapça, Rusça ve İspanyolca simultane çeviri hizmetleri sunulmaktadır. Forum öncesinde Antalya genelinde ve NEST Kongre Merkezi çevresinde güvenlik önlemleri artırılmıştır. Alanda sağlık ekipleri görev yapmaktadır. Oturumlara katılım yalnızca belirlenmiş servis araçlarıyla sağlanmakta, özel araçlara erişim izni verilmemektedir.

Açılış Töreni ve Konuşmalar

2025 Antalya Diplomasi Forumu’nun resmi açılış töreni, 11 Nisan 2025 Cuma günü, Antalya’nın Belek bölgesindeki NEST Kongre ve Fuar Merkezi’nde düzenlenmiştir.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Konuşması

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, konuşmasına forum katılımcılarını selamlayarak başlamıştır. Türkiye adına forumda bulunmaktan duyduğu memnuniyeti ifade ederek, "Savaşların, çatışmaların, ölümlerin acısını yüreklerinde taşıyan tüm mazlumları, ülkem ve milletim adına selamlıyor, kendilerine dayanışma mesajlarımızı gönderiyorum" sözleriyle konuşmasına yön vermiştir. Antalya Diplomasi Forumu’nun artık küresel ölçekte tanınırlık kazanmış bir diplomasi platformu haline geldiğini belirterek, forumun barış, dostluk ve ortak akıl eksenli katkılar sunduğunu ifade etmiştir.

_{Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, 4. Antalya Diplomasi Forumu Resmi Açılış Töreni’nde gerçekleştirdiği konuşma, 11 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

Erdoğan, uluslararası sistemin çağın dinamiklerine yanıt vermekte zorlandığını ifade ederek, dünyada yaşanan çoklu kriz ortamında diplomasinin insan merkezli, girişimci ve çözüm odaklı bir yönelimle ele alınması gerektiğini vurgulamıştır. “İnsanlık, arka arkaya yeni teknolojik hamleler gerçekleştirirken uluslararası sistem çağa ayak uydurabilmesi noktasında aynı başarıyı sergileyemiyor” diyerek, küresel yönetim yapılarının krizlere müdahale etme kapasitesindeki yetersizliği dile getirmiştir.

Konuşmasında, uluslararası toplumun terör, yoksulluk, ırkçılık, İslam karşıtlığı, göçmen düşmanlığı ve iklim değişikliği gibi insanlığı doğrudan ilgilendiren alanlarda daha vicdanlı ve adil politikalar üretmekte yetersiz kaldığını belirtmiştir.

_{Cumhurbaşkanı Erdoğan, 4. Antalya Diplomasi Forumu Resmi Açılış Töreni’nde, 11 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

Erdoğan, Türkiye'nin jeopolitik konumunun getirdiği yükümlülüklere işaret etmiş; bu topraklarda bin yıldır var olunduğunu ve bundan sonra da olunacağını ifade ederek, "Biz bu coğrafyanın sadece sakinleri değil, aynı zamanda sahipleriyiz" demiştir. Türkiye'nin, çatışma yerine uzlaşma, ayrışma yerine ittifak, gözyaşı yerine istikrar arzuladığını belirterek, “Kolayı değil, zoru seçiyoruz” ifadesiyle Türkiye'nin barışçıl girişimlerdeki kararlılığına dikkat çekmiştir.

Konuşmasında özellikle Filistin meselesine geniş yer ayıran Erdoğan, İsrail'in Gazze'deki saldırılarını “soykırım” olarak tanımlamış ve uluslararası hukukun sistematik biçimde ihlal edildiğini vurgulamıştır. “İsrail’in katliamlarına sessiz kalmak bu suça ortak olmaktır” diyerek, sivilleri, gazetecileri, sağlık personelini ve çocukları hedef alan saldırıların kabul edilemez olduğunu belirtmiştir.

Erdoğan Suriye özelinde ise Türkiye'nin toprak bütünlüğüne ve istikrara verdiği önemin altını çizmiş, "Suriye'nin yeni bir istikrarsızlık girdabına sürüklenmesine göz yummayız" ifadelerini kullanmıştır. Türkiye'nin bu süreçte diplomasiye öncelik veren bir tutum sergilediğini ve bu tavrın yanlış yorumlanmaması gerektiğini vurgulamıştır.

Konuşmanın ilerleyen bölümlerinde, Türkiye'nin yeniden Asya açılımı ve Afrika ortaklık politikaları çerçevesinde çok boyutlu bir dış politika yürüttüğünü; Güney Kafkasya, Doğu Akdeniz, Balkanlar ve Orta Asya’da barış ve istikrar için sürdürülen çabalara dikkat çekmiştir. NATO’ya olan bağlılığını vurgulamış ve Avrupa güvenliğinde Türkiye’nin rolünün vazgeçilmez olduğunu söylemiştir.

Savunma sanayi alanındaki gelişmeleri de değerlendirmiş, Türkiye’nin kendi ihtiyaçlarını karşılamanın ötesine geçerek dost ve müttefik ülkelerle işbirliği kapasitesini artırdığını belirtmiştir.

Erdoğan, Türkiye’nin ticaret diplomasisinden, stratejik ortaklıklara kadar çok boyutlu bir dış politika izlediğini belirtmiş, “Türkiye Yüzyılı” vizyonunun bu anlayışın taşıyıcısı olduğunu söylemiştir. Antalya Diplomasi Forumu’nun da bu vizyonun uluslararası yansımalarına katkı sağlayacağına inandığını ifade ederek konuşmasını tamamlamıştır.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Konuşması

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 11 Nisan 2025 tarihinde Antalya Diplomasi Forumu’nun açılış oturumunda yaptığı konuşmada, Türkiye’nin uluslararası sistemdeki rolü, değişen diplomasi anlayışı ve küresel yönetişim yapılarındaki dönüşümler üzerine değerlendirmelerde bulunmuştur. Konuşmasına forum katılımcılarını selamlayarak başlayan Fidan, Antalya Diplomasi Forumu’nun farklı coğrafyalardan temsilcileri bir araya getiren çok taraflı bir platform niteliği taşıdığını belirtmiştir.

_{Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 4. Antalya Diplomasi Forumu'nda, 11 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

Fidan forumun temel ilkeleri olarak çok seslilik, kapsayıcılık ve ortak aklı işaret ederek, bu yapının devlet temsilcileri, düşünce insanları ve gençleri bir araya getirme işlevi gördüğünü ifade etmiştir.Diplomasinin 21. yüzyılda yalnızca klasik devletler arası ilişkilerle sınırlı kalmadığını vurgulayan Fidan, mevcut dönemin diplomasi anlayışında çok katmanlı ve dinamik bir yapının öne çıktığını söylemiştir. “Bugün diplomasiyi koridorlardan ve masalardan ibaret görmek yanlış olur” ifadesini kullanmış, uluslararası ilişkilerin sabit hatlardan uzak, çok boyutlu bir düzene işaret ettiğini belirtmiştir.

Siber güvenlik, yapay zeka tehditleri, dezenformasyon, enerji güvenliği ve ticaret savaşları gibi alanların da diplomasi gündemine dahil olduğunu söylemiş, diplomasinin artık devletler arası bir araç olmaktan çıkarak farklı aktörleri ve alanları kapsayan bir süreç haline geldiğini ifade etmiştir.

Küresel düzeyde artan bloklaşma eğilimi, silahlanma yarışı, çok taraflı kurumların zayıflaması ve eşgüdüm mekanizmalarındaki dağılma gibi başlıkların, uluslararası sistemdeki temel sınamalar arasında yer aldığını belirtmiştir. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin yapısına dair eleştirilerde bulunmuş; Gazze’deki gelişmeler üzerinden bu kurumun etkisiz kaldığını ve meşruiyet krizi yaşandığını söylemiştir.

Türkiye'nin dış politika yaklaşımını, "krizlerin tam kalbinde, gerilimlerin orta yerinde ama çözümün merkezinde duran" bir pozisyonla tanımlamış; Gazze, Ukrayna, Suriye, Kafkaslar, Balkanlar ve Afrika'da sürdürülen girişimlere atıf yapmıştır. Bu yaklaşımın, Türkiye’nin dış politika vizyonuyla uyumlu bir çerçevede yürütüldüğünü kaydetmiştir.

Türkiye'nin komşu ülkelerini birer tehdit unsuru değil, çözümün parçası ve iş birliği ortağı olarak değerlendirdiklerini söylemiş; bölgesel barış ve güvenliğin, dış müdahalelerden ziyade yerel girişimlerle sağlanabileceğini ifade etmiştir. Orta Doğu, Kafkaslar, Balkanlar, Karadeniz, Akdeniz havzaları ve Afrika’da çatışmaların sona erdirilmesi ve istikrarın sağlanmasının dış politika öncelikleri arasında yer aldığını belirtmiştir.

Forumun, farklı bakış açılarını bir araya getirme ve çözüm arayışlarını destekleme amacına yönelik yapısıyla, Türk dış politikasının çözüm odaklı yaklaşımını yansıttığını dile getirerek konuşmasını tamamlamıştır.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Suriye Cumhurbaşkanı Şara'nın Görüşmesi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 4. Antalya Diplomasi Forumu kapsamında Türkiye’de bulunan Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile Antalya’da bir görüşme gerçekleştirmiştir. Görüşmeye, Türkiye’den Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar; Suriye tarafındansa Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani katılmıştır.

^{Yapılan Görüşmeden Bir Görüntü - AA}

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, görüşmede Türkiye-Suriye ikili ilişkileri, bölgesel ve küresel gelişmeler ele alınmıştır. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'nin Suriye’nin yeniden istikrara kavuşması sürecine bugüne dek verdiği desteği hatırlatarak, bu desteğin aynı kararlılıkla süreceğini ifade etmiştir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye'de yeniden kaos ortamı yaratılmasına izin verilmemesinin önemine dikkat çekti ve gelecek yılların Suriye için istikrar, refah ve huzur yılları olacağını dile getirmiştir. Ayrıca, Türkiye’nin Suriye’ye uygulanan uluslararası yaptırımların kaldırılması yönündeki diplomatik çabalarını sürdüreceğini ve iki ülke arasında özellikle ticaret ve ekonomi alanlarında iş birliğinin artırılmasına yönelik yeni adımların atılması gerektiğini belirtmiştir.

2025 Antalya Diplomasi Forumu 1. Gün

Forumun ilk gününde (11 Nisan 2025), çok taraflı diplomasi, bölgesel krizler, insani yardım, terörizmle mücadele, arabuluculuk, ekonomik işbirlikleri ve Gazze başta olmak üzere Filistin meselesi odaklı pek çok uluslararası panel ve diplomatik temas organize edilmiştir.

Panel Programları

“Gazze/Filistin’in Geleceğine İlişkin Gazze Temas Grubu Görüşleri” Paneli

Bu oturumda Dışişleri Bakanı Hakan Fidan moderatörlük görevini üstlenmiştir. Panelin katılımcıları arasında Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ve Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi yer almıştır. Oturumda Gazze’nin yeniden inşası, Filistinlilerin yerlerinden edilmesi ve Gazze’de ateşkesin sağlanması konuları değerlendirilmiştir. Mısır, ateşkesin sağlanması durumunda iki gün içinde Kahire’de dört ayrı başlıkta uluslararası konferans düzenlenmesini planladığını açıklamıştır. Panelde Filistinli teknokratlardan oluşan geçici bir yönetim modeline ilişkin taslak da paylaşılmıştır.

_{“Gazze/Filistin’in Geleceğine İlişkin Gazze Temas Grubu Görüşleri” Paneli, 11 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

“Orta Doğu’da Barış: İki Devletli Çözüm Zamanı” Paneli

SETAV’ın Washington temsilcisi Kadir Üstün’ün moderatörlüğünde gerçekleştirilen panelde Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt, UNRWA Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Filistin Dışişleri Bakan Yardımcısı Ömer Avadallah, Çin’in Orta Doğu Temsilcisi Zhai Jun ve BM koordinatörü Sigrid Kaag söz almıştır. Panelde, tarihsel süreç içinde Filistin topraklarının dağılımı, iki devletli çözüm çerçevesi, insani yardımın engellenmesi ve uluslararası hukukun uygulanma sorunları ele alınmıştır.

_{“Orta Doğu’da Barış: İki Devletli Çözüm Zamanı” Paneli, 11 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

“Karmaşık Krizlere İnsani Yardım Müdahalesi” Paneli

Moderatörlüğünü TRT World diplomasi muhabiri Andrew Hopkins’in yürüttüğü panelde, Cumhurbaşkanı Dış Politika ve Güvenlik Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç, Sudan Dışişleri Bakanı Ali Yusuf, IFRC Genel Sekreteri Jagan Chapagain ve UNRWA yetkilisi Tamara Alrifai katılımcı olarak yer almıştır. Panelde Gazze, Sudan ve Afganistan başta olmak üzere kriz bölgelerinde insani yardıma erişim, sağlık hizmetleri, çocuk felci aşısı uygulamaları ve yerinden edilme sorunları detaylandırılmıştır.

_{“Karmaşık Krizlere İnsani Yardım Müdahalesi” Paneli, 11 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

“Afrika Boynuzu: Riskler ve Fırsatlar” Paneli

Bu panelin moderatörlüğü TRT World sunucusu Brenda Czeda tarafından üstlenilmiştir. Katılımcılar arasında Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Burhanettin Duran, Kenya Dışişleri Bakanı Musalia Mudavadi, Somali Devlet Bakanı Ali Mohamed Omar, IGAD İcra Sekreteri Workneh Gebeyehu ve WFP yetkilisi Carl Skau yer almıştır. Panelde Türkiye’nin bölgesel arabuluculuk çalışmaları, Afrika’daki gıda güvensizliği, genç nüfusun rolü, kurumsal yapıların güçlendirilmesi ve kıta içi ticaretin önündeki engeller konuşulmuştur.

_{“Afrika Boynuzu: Riskler ve Fırsatlar” Paneli, 11 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

“Etkili Arabuluculuk: İhtilaf Çözümünde Geleceğe Bakış” Paneli

CMI Barış Vakfı Direktörü Janne Taalas moderatörlüğünde gerçekleşen panelde İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis, Angola Dışişleri Bakanı Tete Antonio, BM temsilcisi Rosemary DiCarlo, Norveç Dışişleri Bakan Yardımcısı Andreas Kravik ve Türkiye’den Büyükelçi Timur Söylemez katılmıştır. Panelde arabulucunun tarafsızlığı, süreç yönetimi, çatışma çözümündeki ahlaki sorumluluklar ve mikro çözümler başlıkları çerçevesinde konuşmalar yapılmıştır.

_{“Etkili Arabuluculuk: İhtilaf Çözümünde Geleceğe Bakış” Paneli, 11 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

“Asya-Pasifik’te Jeopolitik Dinamikler” Paneli

Moderatörlüğünü TRT World sunucusu Reagan Desvignes’in yürüttüğü oturumda Maldivler Dışişleri Bakanı Abdulla Halil, Japonya’dan Sasakawa Barış Vakfı Başkanı Atsushi Sunami ve Güney Asya-Pasifik Araştırma Merkezi’nden Jagannath Panda yer almıştır. Panelde ABD-Hindistan-Japonya-Avustralya eksenli güvenlik yapılanmaları, Çin’in bölgedeki askeri faaliyetleri, çok taraflı diplomasi yapılarının işlevselliği ve ada devletlerinin kırılganlıkları tartışılmıştır.

“Terörizme Karşı Küresel İşbirliğini Yeniden Düşünmek” Paneli

Adalet ve Hukukun Üstünlüğü Enstitüsü İcra Direktörü Steven Hill’in yönettiği panele Yemen Dışişleri Bakanı Shaya Mohsin Al-Zindani, Çad Dışişleri Bakanı Abdoulaye Sabre Fadoul, ICCT araştırmacısı Alex Schmid ve TERAM Başdanışmanı Serhat Erkmen katılmıştır. Panelde yeni terör eğilimleri, sosyal medya üzerinden propaganda, teknolojik terör araçları, göç ile radikalleşme arasındaki ilişki ve devlet destekli terör örnekleri konuşulmuştur.

_{“Terörizme Karşı Küresel İşbirliğini Yeniden Düşünmek” Paneli, 11 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

Liderler ve Bakanlar Düzeyinde Temaslar

Endonezya Cumhurbaşkanı Prabowo Subianto’nun Açıklamaları

Subianto, forum çerçevesinde Gazze meselesine ilişkin iki devletli çözümün gerekliliğini vurgulamıştır. Türkiye-Endonezya ilişkilerine değinmiş, ASEAN'ın bölgesel barıştaki rolünü ve Endonezya’nın arabuluculuk vizyonunu paylaşmıştır. Hint-Pasifik bölgesinde diplomatik işbirliğini teşvik etmeyi hedeflediklerini belirtmiştir.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın Temasları

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, BM 79. Genel Kurul Başkanı Philemon Yang, UNRWA Genel Komiseri Philippe Lazzarini, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, KKTC Başbakanı Ünal Üstel ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile görüşmeler gerçekleştirmiştir. Görüşmelerde Gazze, KKTC ile iktisadi ve diplomatik ilişkiler, BM reformu ve iki devletli çözüm gündeme alınmıştır​.

_{Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın Temasları, 11 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın Diplomatik Görüşmeleri

Ticaret Bakanı Bolat, Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, Maldivler Dışişleri Bakanı Abdulla Khaleel, Senegal Ankara Büyükelçisi Moustapha Sokhna Diop, Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreteri Kubanychbek Omuraliev ve Bangladeş Enformasyon Bakanı Md. Mahfuj Alam ile görüşmeler gerçekleştirmiştir. Görüşmelerde ekonomik işbirlikleri, savunma sanayi, altyapı yatırımları ve Tercihli Ticaret Anlaşmaları konuşulmuştur.

2025 Antalya Diplomasi Forumu 2.Gün

Panel ve Oturumlar

"Etkili Çok Taraflılıkta Küresel Güney’in Rolü" Paneli

Bu panelde, gelişmekte olan ülkelerin küresel düzende işbirliği kapasitesi, çok kutupluluğun yapısal sınırları ve uluslararası sistemin temsili adaleti tartışılmıştır. Moderatörlüğünü TRT World sunucusu Reagan Desvignes’in yaptığı oturumda, Zambiya Dışişleri Bakanı Mulambo Haimbe, Güney Afrika Bakan Yardımcısı Thandi Moraka, BM Medeniyetler İttifakı Yüksek Temsilcisi Miguel Angel Moratinos, Çin Küreselleşme Merkezi Başkanı Huiyao Wang ve Prof. Dr. Mehmet Akif Kireçci konuşmacı olmuştur.

Katılımcılar, “Küresel Güney” ifadesinin heterojen bir grup ülkeden oluştuğunu vurgulamış; altyapı, ticaret ve finansman erişimindeki eşitsizliklerin bu ülkeleri ortak mücadele zemininde buluşturduğunu belirtmiştir. BM Güvenlik Konseyi’nde reform çağrıları yapılmış, BRICS gibi yapılar üzerinden çok taraflı işbirliğinin genişletilmesi gerektiği ifade edilmiştir​.

_{"Etkili Çok Taraflılıkta Küresel Güney’in Rolü" Paneli -12 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

"Güney Kafkasya’da Bölgesel İşbirliğine Yönelik Sınamalar ve Fırsatlar" Paneli

“Güney Kafkasya’da Bölgesel İşbirliğine Yönelik Sınamalar ve Fırsatlar” başlıklı panelde Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan dışişleri bakanları bölgesel işbirliği vizyonlarını açıklamıştır. Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Ermenistan ile yürütülen barış müzakerelerinde mutabakat sağlandığını, Nahçıvan’a kesintisiz ulaşım konusunun çözülmesinin bölgesel refahı artıracağını belirtmiştir. Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, fiili çatışmanın sona erdiğini, anlaşmanın imzalanmasının yakın hedef olduğunu ifade etmiştir. Gürcistan Dışişleri Bakanı Maka Botchorishvili ise üçlü bölgesel diyalogun önemine değinmiş, Avrupa Birliği üyeliği yönündeki kararlılığı vurgulamıştır.

_{"Güney Kafkasya’da Bölgesel İşbirliğine Yönelik Sınamalar ve Fırsatlar" Paneli -12 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

“Rekabet Çağında Kritik Ham Maddeler” Paneli

Panelde doğal kaynakların stratejik değeri ele alınmıştır. Venezuela Dışişleri Bakanı Yvan Gil Pinto, tedarik zincirlerinin artık lojistik değil jeopolitik temelli kurulduğunu belirtmiştir. Botsvana Uluslararası İlişkiler Bakanı Phenyo Butale, elmas gibi kaynakların eğitim ve sağlık gibi sosyal alanlarda dönüşüm yarattığını anlatmıştır. Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Ayşe Berris Ekinci ise nadir toprak elementleri ve lityum gibi kaynakların iklim değişikliğiyle mücadelede kritik rol taşıdığını vurgulamıştır.

“Değişen Gerçeklikler Zamanında Orta Doğu ve Kuzey Afrika’yı Yeniden Düşünmek” Paneli

Bu panelde, Tunus Dışişleri Bakanı Muhammed Ali en-Nefti, Filistin meselesinin bölge için merkezi önemde olduğunu vurgulamış, uluslararası toplumun çözüm üretme kapasitesini yitirdiğini belirtmiştir. AB Körfez Temsilcisi Luigi di Maio, AB'nin Filistin'e yönelik iki devletli çözüm perspektifinde birleştiğini kaydetmiştir. Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz, Türkiye’nin bölgesel sahiplik yaklaşımı ile alternatif diplomasi arayışlarına öncülük ettiğini açıklamıştır.

_{“Değişen Gerçeklikler Zamanında Orta Doğu ve Kuzey Afrika’yı Yeniden Düşünmek” Paneli -12 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

“Avrupa Güvenliği: Kritik Dönemeçte” Paneli

Panelde Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha, tam ateşkes çağrısını yinelemiş ve ülkesinin NATO üyeliği hedefini vurgulamıştır. Dışişleri Bakan Yardımcısı Mehmet Kemal Bozay, güvenliğin bütünselliği ilkesine dikkat çekmiştir. Panelde NATO temsilcileri, Birleşik Krallık, Hırvatistan ve Finlandiya yetkilileri mevcut güvenlik mimarisinin sınırlarını ve Ukrayna savaşının bölgesel etkilerini tartışmıştır​.

_{“Avrupa Güvenliği: Kritik Dönemeçte” Paneli -12 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

“Günümüz Dünyasında Kültürün Rolü: Birleştirici mi Bölücü mü?” Paneli

“Günümüz Dünyasında Kültürün Rolü: Birleştirici mi Bölücü mü?” panelinde kültürün kimlik, diyalog ve çatışma üzerindeki etkisi tartışılmıştır. Türk Akademisi, TÜRKSOY ve İran Dışişleri yetkilileri, kültürün diplomasi aracı olarak işlevi üzerinde durmuştur. Panelde ayrıca medeniyetler arası iletişimde kültür diplomasisinin rolü ve sosyal medyanın kültürel temas üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir​.

“ASEAN'ın Bölgesinde ve Ötesinde Gelişen Rolü” Paneli

“ASEAN'ın Bölgesinde ve Ötesinde Gelişen Rolü” başlıklı oturumda Malezya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mohamad Alamin, ASEAN'ın tarafsızlığı koruma çabalarını anlatmıştır. Türkiye’yi diyaloğun kilit destekçisi olarak gördüklerini belirtmiştir. Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Ayşe Berris Ekinci, Türkiye’nin ASEAN ile afet yönetimi, güvenlik ve ticaret alanlarında ortaklık hedeflediğini açıklamıştır. Oturumda ASEAN’ın küresel aktör olma vizyonu ve BRICS, Çin, AB gibi platformlarla ilişkileri değerlendirilmiştir.

“Eğitimin Dönüştürücü Gücü” Paneli

Emine Erdoğan’ın açılış konuşmasını gerçekleştirdiği panelde eğitim yoluyla barış ve toplumsal iyileşme temaları işlenmiştir. Erdoğan, Türkiye Maarif Vakfı’nın küresel faaliyetlerini anlatmış, nitelikli eğitim ile bireylerin dönüştürücü etkisine vurgu yapmıştır. Savaş bölgelerindeki çocukların eğitime erişim sorunları gündeme getirilmiş, kültürel ve çevresel bilinçlenme çağrıları yapılmıştır. Panelin katılımcıları arasında çeşitli ülke lider eşleri ve BM yetkilileri yer almıştır​.

_{“Eğitimin Dönüştürücü Gücü” Paneli, 12 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

Bakanlar Düzeyinde Temaslar

Bakan Mehmet Şimşek’in Sunumu

Türkiye Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in “Küresel Sınamalar ve Türkiye'nin Görünümü” başlıklı sunumunda, Türkiye’nin dış ticaret, yapısal reform, yüksek teknoloji yatırımları ve ekonomik direnç kapasitesi ele alınmıştır. Şimşek, ihracat ve inovasyon desteklerinin enflasyonla mücadeleyle birlikte yürütüldüğünü ve cari denge hedeflendiğini belirtmiştir. 5G altyapısı, dijitalleşme ve imalat sanayi alanlarında Türkiye’nin küresel tedarik zincirlerine entegrasyon çabalarına değinilmiştir​.

_{Mehmet Şimşek’in “Küresel Sınamalar ve Türkiye'nin Görünümü” başlıklı sunumundan bir görüntü, 12 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in Temasları

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, ikinci gün kapsamında Azerbaycan Savunma Bakanı Zakir Hasanov, Bosna Hersek Savunma Bakanı Zukan Helez, Kosova Savunma Bakanı Ejup Maqedonci, Kosova Bölgesel Kalkınma Bakanı Fikrim Damka ve IKBY Başkanı Neçirvan Barzani ile ikili görüşmeler gerçekleştirmiştir. Ayrıca AGİT Genel Sekreteri Feridun Sinirlioğlu ile güvenlik gündemi üzerine görüşmüştür. Görüşmelerde savunma sanayi iş birlikleri ve bölgesel güvenlik konuları öne çıkmıştır​.

2025 Antalya Diplomasi Forumu 3.Gün

Panel Programları

“21. Yüzyılda Ayrımcılık ve Irkçılıkla Yüzleşmek” Paneli

Forumun üçüncü günü düzenlenen bu panelin moderatörlüğünü TRT World sunucularından Alican Ayanlar üstlenmiştir. Panele Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Müslümanlara Karşı Hoşgörüsüzlük ve Ayrımcılıkla Mücadele Özel Temsilcisi Büyükelçi Evren Dağdelen Akgün, İslam İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreteri’nin İslamofobi Özel Temsilcisi Büyükelçi Mehmet Paçacı, Avrupa Birliği Komisyonu Müslüman Karşıtı Nefretle Mücadele Koordinatörü Marion Lalisse, Leeds Üniversitesi’nden Prof. Salman Sayyid ve Koç Üniversitesi’nden Prof. Dr. Şener Aktürk katılmıştır. Panelde İslamofobi, yapısal ayrımcılık, yasal çerçeveler, demokratik temsiliyet ve çok kültürlülüğün sınırları gibi başlıklar ele alınmıştır​.

_{“21. Yüzyılda Ayrımcılık ve Irkçılıkla Yüzleşmek” Paneli, 13 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

“Sahel: Bölgesel Entegrasyonun Geleceği” Paneli

TRT World sunucusu Brenda Czeda’nın moderatörlüğünde düzenlenen panelde Mali Dışişleri Bakanı Abdoulaye Diop, Nijer Dışişleri Bakanı Bakary Yaou Sangare ve Burkina Faso Dışişleri Bakanı Karamoko Jean Marie Traore yer almıştır. Katılımcılar, Sahel Devletleri İttifakı’nın güvenlik sorunları, ECOWAS’tan ayrılma kararları, terörle mücadelede alınan ulusal önlemler, bölgesel entegrasyon mekanizmaları ve Afrika Birliği yaptırımları gibi konuları değerlendirmiştir. Panelde ayrıca Türkiye ile askeri ve kalkınma alanlarında yapılan işbirliklerine de atıfta bulunulmuştur​.

_{“Sahel: Bölgesel Entegrasyonun Geleceği” Paneli, 13 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

Diğer Etkinlikler ve Görüşmeler

“ADF Youth” Etkinliği

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, forumun üçüncü gününde düzenlenen “ADF Youth” etkinliği kapsamında üniversite öğrencileriyle bir araya gelmiştir. Etkinlikte gençlerin uluslararası diplomasi süreçlerine katılımı, eğitim ve kültürel etkileşim alanlarında yürütülebilecek girişimler hakkında görüş alışverişinde bulunulmuştur​.

_{“ADF Youth” Etkinliği, 13 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizması 5. Toplantısı

Antalya Diplomasi Forumu kapsamında düzenlenen toplantıya Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Irak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin eş başkanlık etmiştir. Toplantıya her iki ülkenin dışişleri, savunma ve istihbarat kurumlarından temsilciler katılmıştır. Görüşmede PKK’nın Irak’taki varlığı, “yasaklı örgüt” kararının uygulanması, FETÖ’nün Irak’taki faaliyetleri, DEAŞ tehdidine karşı ortak mücadele, “bölgesel sorunlara bölgesel çözümler” anlayışıyla işbirliği ve Suriye’deki güncel gelişmeler masaya yatırılmıştır.

_{Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizması 5. Toplantısı, 13 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

Afrika Ülkeleriyle Görüşmeler

Dışişleri Bakanı Fidan, Antalya Diplomasi Forumu marjında Afrika ülkelerinden gelen bakanlar ve üst düzey yetkililerle temaslarda bulunmuştur. Görüşmelerde ikili ilişkilerin güçlendirilmesi, Afrika kıtasında sürdürülen kalkınma projeleri, güvenlik ve eğitim alanlarında işbirliği olanakları ele alınmıştır​.

DEAŞ’la Mücadele Mekanizması Açıklaması

Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz, Türkiye, Irak, Suriye, Ürdün ve Lübnan’ın terör örgütü DEAŞ’a karşı ortak hareket edeceğini duyurmuştur. Beş ülke tarafından kurulan yeni mekanizma çerçevesinde bir operasyon merkezi tesis edileceği, bu merkezin sahadaki işleyişi koordine edeceği belirtilmiştir. Bu girişimin, bölgeye yönelik dış müdahalelere gerekçe oluşturulmasının önlenmesini de hedeflediği ifade edilmiştir​.

Kapanış Değerlendirmesi ve Sayısal Veriler

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, forumun kapanış toplantısında yaptığı açıklamada Antalya Diplomasi Forumu’na 155 ülkeden 6 bini aşkın kişinin katıldığını belirtmiştir. Katılımcılar arasında 21 devlet ve hükümet başkanı, 64 bakan, 61 uluslararası kuruluş temsilcisi ve çok sayıda diplomat, akademisyen ve iş insanı yer almıştır. Forum boyunca toplam 50 oturum düzenlenmiş, başta Gazze ve Suriye olmak üzere birçok bölgesel sorun masaya yatırılmıştır.