Keşan korudağ çiçek balı, Edirne ilinin Keşan ilçesi ve çevresindeki köylerde sabit arıcılık yöntemiyle üretilen, menşe adı korumasına sahip çok çiçekli (multifloral) bir ham bal türüdür. Lavanta, kekik ve ıhlamur gibi bitkilerin karakteristik kokularını taşıyan bu bal, parlak sarıdan açık renge kadar değişen tonlara sahip olup meyvemsi ve boğaz yakmayan hafif bir tada sahiptir. Kristallenme eğilimi yüksek olan balın pH değeri 3,50–4,00 aralığındadır. İçeriğinde ağırlıklı olarak karaçalı, ayçiçeği, trifil, ıhlamur ve böğürtlen polenleri bulunur.

Coğrafi Sınır

Keşan korudağ çiçek balının üretim alanı, Edirne ili Keşan ilçesinin Danişment, Mecidiye, Gökçetepe, Sazlıdere, Bahçeköy, İzzetiye, Yenimuhacir, Küçükdoğanca, Altıntaş, Beğendik, Paşayiğit, Türkmen, Orhaniye, Şabanmera, Yaylaköy, Beyköy, Suluca, Mercan, Yeşilköy, Kılıçköy, Büyükdoğanca, Hacıköy, Erikli, Kozköy, Mahmutköy, Kadıköy, Şükrüköy, Seydiköy ve Çamlıca köylerini kapsamaktadır. Üretim yapılan bu bölgelerin sanayi ve yoğun tarım faaliyetlerinden uzak konumda bulunması, ürünün doğal yapısının korunmasına katkı sağlamaktadır.

Fiziksel ve Kimyasal Özellikler

Keşan korudağ çiçek balı, parlak sarıdan açık renge kadar değişen tonlarda olup lavanta, kekik ve ıhlamur çiçeklerini andıran hafif bir aromaya sahiptir. Tadında meyvemsi hafiflik baskınken yanık, karamel ya da duman gibi istenmeyen aromalar bulunmamaktadır. Bu bal, hasat edildikten yaklaşık 2 ila 4 ay sonra kristallenmeye başlar. Kristallenmeye eğilimli yapısından dolayı akışkanlık ve yapışkanlık özellikleri yüksektir.

Balın pH değeri 3,50–4,00 aralığındadır ki bu değer çiçek balları için bilinen aralığın (3,5–5,5) alt sınırında yer almakta ve bu balın karakteristik asidik yapısını göstermektedir. Elektriksel iletkenliği 0,2–0,40 mS/cm, nem oranı ise %14–%18 arasında değişmektedir. Optik rotasyonu -1,60 ile -2,20 arasındadır. Diğer ayırt edici bileşenleri arasında 300–490 mg/kg aralığında prolin, 8,00–15,00 diastaz sayısı ve 5,10–13,40 mg gallik asit/100 g aralığında toplam polifenol içeriği bulunmaktadır.

Fruktoz ve glukoz içerikleri sırasıyla 37,60–41,10 g/100 g ve 24,40–39,40 g/100 g aralığında olup, toplam fruktoz+glukoz oranı 63,50–78,90 g/100 g’dır. Fruktoz/glukoz oranı ise 1,10–1,30’dur. Renk özellikleri CIE Lab* sistemine göre L*: 76–87, a*: 6–12 ve b*: 75–100 değerleriyle tanımlanır.

Polen Kompozisyonu

Keşan korudağ çiçek balı, ağırlıklı olarak karaçalı (Paliurus spina-christi), ayçiçeği (Helianthus annuus), trifil (Trifolium spp.), ıhlamur (Tilia spp.) ve böğürtlen (Rosaceae) polenlerini içerir. Bu polenler major (>%20) ve sekonder (%15–%20) polen gruplarına dahil edilir. Az miktarda bulunan minor polenler arasında Cistaceae, Chenopodiaceae, Brassicaceae, Cornaceae, Myrtaceae, Fabaseae, Apiaceae, Asteraceae, Lamiaceae ve Liliaceae familyalarına ait türler yer alır. Üründe kestane, orman gülü ve geven gibi bazı ballarda rastlanan polen türleri bulunmaz.

Üretim Yöntemi

Keşan korudağ çiçek balı sabit arıcılık yöntemiyle üretilir. Bölgede genellikle geleneksel sepet kovanlar kullanılmaktadır. Arıların kışlatılması, arıcıların evlerinde oluşturdukları kapalı, serin, izole alanlarda gerçekleştirilir. İlkbahar bakımıyla birlikte mayıs ayından itibaren arı kolonileri bal üretimi için hazırlanır; kovan içi kontroller yapılır ve uygun konaklama alanları belirlenir. Nektar akışı mayıs ayında başlar, üretim dönemi haziran-temmuz sonuna kadar sürer.

Bal üretimi süresince kovanlara kimyasal müdahale yapılmaz. Arıların su ihtiyacı günlük olarak sağlanır. Ballıklara steril balmumu çerçeveler yerleştirilir ve çerçevelerin tamamı veya üçte ikisi sırlandığında hasada başlanır.

Hasat, Süzme ve Dinlendirme Süreci

Bal hasadı genellikle sabahın erken saatlerinde, arıların yağmacılık eğilimlerinin düşük olduğu zamanlarda yapılır. Kovana duman verilerek ballıktaki çerçeveler alınır. Bu çerçeveler kapalı ortamlara taşındıktan sonra sır bıçağı veya tarağıyla sırları alınarak süzme işlemine hazırlanır. Bal süzme işlemi, santrifüj makineleri aracılığıyla gerçekleştirilir. Bal, süzme sonrasında çok katlı elek veya tülbentten geçirilerek fiziksel tortulardan ayrılır. Süzülen bal dinlendirme tanklarına alınır, burada küçük parçacıklar ve hava kabarcıkları yüzeye çıkarak ayrıştırılır. Berraklaşan ürün, ambalajlama aşamasına geçer.

Ambalajlama ve Depolama

Dinlendirme sonrası bal, gıda ile temasa uygun ambalajlara alınır. Tüm süreçlerde doğrudan güneş ışığından uzak, kuru ve kokusuz ortamlarda, 25 °C'yi aşmayacak şekilde muhafaza edilir.

Denetim ve Tescil Süreci

Keşan korudağ çiçek balının denetimi, Keşan Belediyesi koordinatörlüğünde yürütülür. Keşan İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Edirne İli Arı Yetiştiricileri Birliği ve ilgili bal üreticileri birliklerinden üç kişilik bir denetim kurulu oluşturularak yılda en az bir defa denetim yapılır. Denetim kriterleri, üretim metotlarının uygunluğu, hasat işlemlerinin doğruluğu, ürün analiz sonuçlarının ilgili mevzuata uygunluğu ve menşe adı ile logonun doğru kullanımı gibi unsurları içerir.