Mesudiye kuru ekmeği / Mesudiye goliti, Ordu ili Mesudiye ilçesine özgü, geleneksel yöntemlerle üretilen ve halka biçiminde şekillendirilen kurutulmuş bir fırın ürünüdür. Ekmeklik buğday unu, kuru maya, tuz ve su kullanılarak hazırlanan bu ürün, taş fırınlarda kademeli olarak pişirilip kurutulur ve katkı maddesi içermeden uzun süre saklanabilir. Dış çapı 25–30 cm, iç çapı ise 15–20 cm olan Mesudiye Kuru Ekmeği, kuru ya da ıslatılarak tüketilebilir.

^{Mesudiye Kuru Ekmeği / Mesudiye Goliti (Ordu Büyükşehir Belediyesi)}

Fiziksel Özellikleri

Mesudiye kuru ekmeği, ekmeklik buğday unu, kuru maya (Saccharomyces cerevisiae), tuz ve su kullanılarak hazırlanan, halka biçiminde üretilen bir ekmektir. Dış çapı 25–30 cm, iç çapı ise 15–20 cm arasında değişir. Üretim sürecinin bir aşamasında tercihe bağlı olarak 10–15 cm uzunluğunda parçalara ayrılabilir. Ürün, 100–150 gram ağırlığındadır. Genellikle kurutularak tüketime sunulsa da ıslatılarak da tüketilebilir. Bu ürünün üretiminde benzoik asit ve sorbik asit gibi bayatlamayı önleyen katkı maddeleri kullanılmaz.

Ürünün bazı fizikokimyasal özellikleri şu şekildedir:

• Asitlik: 3,06–4,96 ml/100 g
• Tuz oranı: %2,16–2,39
• Ham kül oranı: %2,65–2,80
• Rutubet oranı: %4,75–9,32

Üretim Metodu

Mesudiye kuru ekmeğinin geleneksel üretimi, yaklaşık 25 kg ekmek elde edilecek şekilde planlanır.

Bu miktar için aşağıdaki bileşenler kullanılır:

• 35 kg ekmeklik buğday unu
• 20 litre su
• 100 g kuru maya (Saccharomyces cerevisiae)
• 500 g tuz

Bileşenler, ılık suyla birlikte hamur yoğurma makinesinde veya elle yaklaşık 25 dakika boyunca yoğrularak homojen ve yumuşak kıvamda bir hamur elde edilir. Hamur 15–20 dakika mayalandırıldıktan sonra 300 g’lık bezelere ayrılır ve 10 dakika daha dinlendirilir.

Bezeler elde açılarak dış çapı 35–45 cm, iç çapı 25–30 cm olan halka formuna getirilir. Bu hamurlar, önceden 170°C’ye ısıtılmış taş fırında ilk olarak 15 dakika pişirilerek yarı pişmiş hale getirilir. Soğutulan ürünler, tekrar 15 dakika fırına verilerek ikinci kez pişirilir. Ardından fırın içinde 15 dakika bekletilerek tavlanır. Fırından çıktıktan sonra ürünlerin dış çapı 25–30 cm, iç çapı ise 15–20 cm’ye ulaşır.

Tam kurutma işlemi için ekmekler 50°C’deki taş fırında 4–5 saat bekletilir. Gerekirse 10–15 cm’lik parçalara ayrılarak da kurutulabilir. Fırından çıkarıldıktan sonra 30–60 dakika süreyle soğutulur. Ekmekler, hava geçirmez, gıda ile temasa uygun ambalajlarda 1–2 kg’lık paketler hâlinde satışa sunulur. Serin ve kuru koşullarda muhafaza edildiğinde raf ömrü 3 ila 5 yıl arasında değişebilir.

Kullanım Biçimi

Türkiye'nin Ordu iline bağlı Mesudiye ilçesinde üretilen, halk arasında kurutulmuş halka ekmek olarak bilinen geleneksel bir fırın ürünüdür. 22 Kasım 2022 tarihinde 1262 tescil numarası ile mahreç işareti türünde coğrafi işaret olarak tescillenmiştir. Tescil süreci, Ordu Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülmüş ve ürün, Ordu ili Mesudiye ilçesi ile sınırlı coğrafi alanda tanımlanmıştır.

Mesudiye kuru ekmeği / Goliti, genellikle kuru olarak doğrudan tüketilir veya çeşitli yemeklerde ıslatılarak yumuşatılarak kullanılabilir. Üzerinde "Mesudiye kuru ekmeği / Mesudiye goliti" ibaresi ile mahreç işareti amblemi bulunur. Bu işaretler doğrudan ürün üzerinde yer alamıyorsa, işletme içinde görünür şekilde sergilenmelidir.

Üretim Alanı ve Coğrafi Sınırlama

Ürün, yalnızca Ordu ili Mesudiye ilçesi sınırları içinde üretilebilir. Bu coğrafi bağ, hem üretim tekniklerinin yöreye özgü olması hem de ürünün yöre mutfağında uzun geçmişe sahip olması ile gerekçelendirilmiştir. Tüm üretim aşamalarının belirtilen coğrafi sınır içinde gerçekleşmesi zorunludur.

Denetim ve Uygunluk Süreci

Denetim süreci, Ordu Büyükşehir Belediyesinin koordinasyonunda yürütülür ve denetim mercii; Ordu Büyükşehir Belediyesi, Mesudiye Belediyesi ile Ordu İl Tarım ve Orman Müdürlüğünden en az üç uzman temsilcinin katılımıyla oluşturulur. Denetimler, yılda en az bir kez olmak üzere düzenli olarak gerçekleştirilir. Gerektiğinde veya şikâyet üzerine ilave denetimler yapılabilir. Gerçekleştirilen denetimlerin sonuçları, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu çerçevesinde raporlanarak Ordu Büyükşehir Belediyesi tarafından Türk Patent ve Marka Kurumuna sunulur.

Denetim kapsamında, üretimde kullanılan bileşenlerin uygunluğu, özellikle kurutma işlemleri başta olmak üzere üretim sürecinin belirlenen yöntemlere uygunluğu ve ürün üzerinde “Mesudiye Kuru Ekmeği / Mesudiye Goliti” ibaresi ile mahreç işareti ambleminin yer alıp almadığı incelenir. Denetim sırasında tespit edilen eksiklikler ya da uygunluk dışı durumlar, ilgili kişi, kurum veya kuruluşa bildirilir. Ayrıca denetim mercii, gerektiğinde kamu veya özel sektörden kurum ve kişilerden destek alabilir ya da hizmet temin edebilir. Ürünün tescilini gerçekleştiren kurum, coğrafi işarete ilişkin hakların korunması ve gerekli hukuki süreçlerin yürütülmesinden sorumludur.