Keles Kirazı, Türkiye’nin Bursa iline bağlı Keles ilçesinde yetiştirilen, Prunus avium L. türüne ait “0900 Ziraat” çeşidi bir kirazdır. İri, yuvarlak veya geniş kalp şeklinde, kırmızı tonlarında kabuğa, pembe tonlarında sert ve sulu ete sahip olan bu kiraz, tatlı tadı ve dengeli şeker-asit oranıyla bilinir. Keles kirazı, hasat sonrası kısa sürede tüketime sunulmak üzere uygun koşullarda toplanır, depolanır ve piyasaya arz edilir. Bu kiraz türü, bölgenin özgün iklim koşulları (ılıman ve karasal iklim geçiş kuşağı), toprak yapısı (hafif alkali, kumlu-tınlı) ve yüksek rakım özellikleri (600–1300 metre) nedeniyle karakteristik iri, sert, sulu, tatlı ve uzun raf ömrüne sahip meyveler verir. Üretimi, sertifikalı fidanlar, uygun anaç-aşılama yöntemleri, kontrollü sulama ve gübreleme, düzenli budama ve elle hasat gibi belirli tarım uygulamalarına dayanır. Ürün, tüketiciye dökme veya ambalajlı şekilde, ilgili mevzuat gerekliliklerine uygun olarak arz edilir ve Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin koordinasyonunda düzenli olarak denetlenir.

^{Keles Kirazı (Bursa İl Tarım ve Orman Müdürlüğü)}

Coğrafi Sınır ve İklim Koşulları

Keles ilçesi, Marmara Denizi’ne yakın olmakla birlikte, Uludağ ve çevresindeki yeryüzü şekillerinden ötürü deniz etkisinin iç bölgelere girmediği bir konumdadır. Bu nedenle bölgede, ılıman ve karasal iklim özelliklerinin birleştiği bir geçiş kuşağı iklimi hâkimdir. Kışlar sert ve soğuk geçerken ilkbahar genellikle haziran ayına kadar yağmurludur ve ılımandır. Bu iklim, kiraz ağacının soğuklanma ihtiyacını karşılamakta ve ilkbahar geç donlarından zarar görmemesine katkıda bulunmaktadır.

Ayrıca, bölgedeki gece ve gündüz sıcaklık farkının yüksek olması, tam büyüme ve olgunlaşma döneminde meyvenin su kaybını azaltarak sertliğini ve raf ömrünü uzatır. Meyve bu sayede ani olgunlaşmadan korunur ve tat ile şeker-asit dengesi korunmuş olur. Meyve olgunlaşma döneminde yağışların az olması, meyve çatlamalarının da önüne geçmektedir.

Keles ilçesindeki kiraz bahçeleri 600–1300 metre rakımları arasında yer alır. Bu yükseklik farkı, hasat döneminin haziran başından ağustos ayına kadar uzayan yaklaşık üç aylık bir döneme yayılmasına imkân tanır. Aynı zamanda yüksek rakım, ağaçların nem ihtiyacını destekler ve meyve iriliğine katkıda bulunur. Bölgenin toprak yapısı genel olarak hafif alkali, kumlu-tınlıdır ve bu yapı, ağacın su ihtiyacını karşılamaya, optimum toprak sıcaklığını korumaya ve zirai don riskini azaltmaya yardımcı olur.

Ürünün Özellikleri

Bursa Keles kirazı, iri ve geniş kalp şekilli, kırmızı tonlarında kabuğa sahip, pembe tonlarında etli ve sulu bir meyvedir. Meyve eti sert, tadı tatlıdır ve meyve suyu da pembe tonlarındadır. Çiçeklenme genellikle nisan ayında gerçekleşir. Hasat zamanı haziran-ağustos aylarına yayılır.

Hasat dönemi, yetiştirme koşulları ve olgunluk düzeyine göre bazı temel özellikleri şunlardır:

• Suda çözünür kuru madde oranı (briks değeri): en az %15
• Toplam şeker oranı: en az %8
• Titre edilebilir asitlik (malik asit cinsinden): en az %4
• Meyve ağırlığı: 10–18 g
• Meyve eni: 20–35 mm
• Meyve boyu: 18–30 mm
• Meyve sap uzunluğu: en fazla 5 cm

Üretim Metodu ve Aşamaları

Bahçe Tesisi ve Fidan Dikimi

Keles kirazı üretiminde anaçlar üzerine aşılama yöntemiyle vejetatif çoğaltma yapılır. Kullanılan anaçlar tohum veya klon anaçlar olabilir. Aşılama işlemleri genellikle mart-nisan aylarında, kalem aşısı, göz aşısı, yarma aşı veya bindirme gibi uygun tekniklerle gerçekleştirilir. Dikim yapılacak bahçelerde tozlayıcı çeşitlerin bulunması önerilir; bu amaçla Starks Gold, Lambert, Noble, Regina, Lapins, Bigarreau Gaucher ve Jubilee çeşitleri tercih edilebilir.

Fidan seçiminde, uygun anaç-çeşit kombinasyonu belirlenir ve sertifikalı fidan kullanımı önemsenir. Dikim yapılacak arazinin toprak ve iklim koşulları dikkate alınarak uygun anaçlar ve aşılama yöntemleri uygulanır. Güney cepheye bakan ve düşük rakımlı araziler tercih edilir. Dikim işlemleri genellikle ekim sonu yaprak dökümünden başlayıp nisan ortasına kadar devam eder. Dikimden önce fidanlara budama yapılır ve aşı parselinden söküldükleri derinlikte toprağa yerleştirilir. Sonbaharda veya, uygun koşullarda, ilkbaharda dikim yapılabilir. Dikim sonrası fidanlara can suyu verilmesi gerekir.

Toprak ve İklim Koşulları

Bahçe kurulumu için su tutma kapasitesi yüksek, kuru taban araziler tercih edilir. Bölgedeki topraklar çoğunlukla kumlu-tınlı yapıdadır. İklim özellikleri, ılıman ve karasal iklimin geçiş bölgesi özelliklerini taşır. Yetiştiricilikte ilkbahar geç donlarına karşı dikkatli olunmalı, gece-gündüz sıcaklık farkı yüksek olan dönemlerde meyvede su kaybının azaltıldığı göz önünde bulundurulmalıdır.

Sulama

Sulama gereksinimi mevsim ve iklim koşullarına göre belirlenir. Sulamanın damla sulama yöntemiyle yapılması tavsiye edilir.

Gübreleme

Gübreleme işlemlerinde hem hayvan gübresi hem ticari gübreler kullanılabilir. Gübreleme öncesi toprak ve yaprak analizleri yapılması önerilir. Belirlenen gübre miktarı, ağaçların gövde ve köklerine temas ettirilmeden, taç iz düşümü alanına uygulanır.

Zirai Mücadele

Bahçelerde meyve gözlerinin uyanma dönemi ve çiçeklenme dönemi dikkate alınarak zararlılarla mücadele edilir. Bu mücadelede, ilgili mevzuata uygun bitki koruma ürünleri kullanılır. Toprağın havalandırılması ve yabancı ot kontrolü amacıyla ilkbahar ve sonbaharda mücadele çalışmaları yapılır.

Budama

Keles kirazı ağaçlarında hem kış hem yaz budaması yapılır. Budama sisteminde modifiye lider veya merkezi lider yöntemleri kullanılır. Ağaçların gelişme durumuna göre budama işlemi her yıl tekrarlanır. Doruk dallı budama sistemi tercih edilir. Budama, hasat sonrası başlayıp aralık ayına kadar devam eder; ancak kış aylarının aşırı soğuk geçtiği durumlarda budama ertelenebilir. Budama sırasında kullanılan aletlerin her ağaç arasında dezenfekte edilmesi önemlidir. Budamada hastalıklı, zayıf, sıkışık, kırık veya çatlak dallar uzaklaştırılır. Düzenli budama, meyve tutumu, hasat kolaylığı, ağaçların ışık alması ve havalanması ile bakım işlemlerinin verimliliği açısından gereklidir.

Hasat

Keles kirazı, yeterli olgunluğa ulaşıp kırmızı renge ve belirlenen iriliğe kavuştuğunda, elle ve saplarıyla birlikte toplanır. Toplama sırasında dallara zarar verilmemesi ve gıda ile temasa uygun, büyük olmayan kapların kullanılması gerekir.

Depolama ve Muhafaza

Toplanan kirazlar kuru, serin, temiz ve koku içermeyen ortamlarda muhafaza edilir. Ürün, hasattan sonra bekletilmeden tüketiciye sunulmalıdır. Daha uzun süreli muhafaza için kirazlar, uygun kasalarda veya ambalajlarda, soğuk hava depolarında saklanabilir. Depolamada üst üste aşırı yığılmaması gerekir.

Piyasaya Arz

Ürün, dökme olarak veya uygun ambalajlarda, mevzuata uygun etiket bilgileri ile piyasaya sunulur.

Hasat, Depolama ve Piyasaya Arz

Olgunlaşan meyveler, istenen renk ve tat özelliklerine ulaştığında, saplarıyla birlikte elle toplanır. Hasatta dallara zarar verilmemesine dikkat edilir. Kirazlar, gıda ile temasa uygun, fazla büyük olmayan kaplarda toplanır.

Depolama kuru, serin, temiz ve kokusuz ortamlarda yapılır. Ürünler bekletilmeden tüketiciye ulaştırılmalıdır. Uzun süreli muhafaza için kirazlar, gıda ile temasa uygun ambalajlarda, soğuk hava depolarında saklanır. Piyasaya arz sırasında ürün, dökme ya da ambalajlı şekilde, mevzuata uygun etiket bilgileri ile satışa sunulur.

Denetim ve Koruma

Denetimler, Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin koordinasyonunda, Bursa İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Keles Ziraat Odası temsilcilerinin de yer aldığı, en az üç kişiden oluşan bir denetim kurulu tarafından yürütülür. Bu denetimler yılda en az bir kez gerçekleştirilir; ayrıca şikâyetler ya da ihtiyaç duyulan durumlarda ek denetimler yapılabilir. Denetim sonuçları, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında raporlanarak her yıl Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından Türk Patent ve Marka Kurumuna sunulur.

Denetim kurulu, Keles kirazı üretiminde coğrafi işaret kullanım biçimini, hasat, depolama, muhafaza ve piyasaya arz süreçlerini; ayrıca üretimin belirlenmiş üretim yöntemlerine uygunluğunu kontrol eder. Gerekli görüldüğünde ürün analizleri yapılabilir. Denetim sırasında tespit edilen eksiklikler veya uygunsuzluklar, ilgili kişi, kurum veya kuruluşa bildirilir ve gerekli önlemlerin alınması istenir. Denetim kurulu, kamu veya özel kuruluşlardan ya da bu alanlarda görev yapan uzmanlardan destek alabilir veya hizmet satın alabilir. Ürünün haklarının korunmasına ilişkin hukuki süreçler tescil ettiren kurum tarafından yürütülür.

^{Keles Kirazı (Yapay zeka ile oluşturulmuştur.)}