Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 80. Oturumu (2025), 9 Eylül 2025’te açılan ve 23–29 Eylül tarihlerinde yüksek düzeyli görüşmeleri yapılacak olan oturumdur. Oturumun teması “Birlikte daha iyi: Barış, kalkınma ve insan hakları için 80 yıl ve daha fazlası” olarak belirlenmiş, başkanlık görevini Almanya’nın eski Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock üstlenmiştir.

^{Birleşmiş Milletler Genel Kurulu - (Anadolu Ajansı)}

Genel Bilgiler

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 80. oturumu 9 Eylül 2025 tarihinde açılmıştır. Genel Kurul’un yüksek düzeyli görüşmeler haftası 23–29 Eylül 2025 tarihleri arasında gerçekleştirilecektir. Bu oturumun ana teması “Birlikte daha iyi: Barış, kalkınma ve insan hakları için 80 yıl ve daha fazlası” olarak belirlenmiştir.

Genel Kurul Başkanlığı görevini Almanya’nın eski Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock yürütmektedir. Oturumun açılışını BM Genel Sekreteri António Guterres yapacaktır.

Bu yıl yaklaşık 150 devlet ve hükümet başkanının yanı sıra çok sayıda bakan, üst düzey yetkili, diplomat, sivil toplum kuruluşu temsilcisi ve basın mensubunun New York’taki BM Genel Merkezi’nde hazır bulunması beklenmektedir.

Genel Kurul görüşmelerinde üye devlet başkanları, hükümet temsilcileri ve uluslararası kuruluşların delegasyonları kürsüye çıkarak kendi ülkelerinin tutumlarını açıklayacaktır. Konuşmalar için resmi olarak 15 dakikalık süre sınırı bulunmaktadır.

Ana Gündem Maddeleri

80. BM Genel Kurulu’nun ana gündeminde Filistin meselesi, Gazze’de süren insani kriz ve ateşkes tartışmaları yer almaktadır. 22 Eylül’de Fransa ve Suudi Arabistan eş başkanlığında yapılacak yüksek düzeyli konferansta, New York Deklarasyonu temelinde iki devletli çözüm için uluslararası işbirliği ve uygulanabilir adımlar ele alınacaktır. Gazze’de devam eden çatışmaların yol açtığı yüksek can kaybı ve insani yardımın ulaştırılmasındaki engeller de Genel Kurul’da tartışılacaktır. Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askeri müdahalesi, Ukrayna’nın güvenlik garantileri ve yaptırım talepleriyle birlikte gündemdeki diğer önemli başlıklardan biridir.

Genel Kurul’da ayrıca BM’nin mali yapısındaki sorunlar, ABD’nin katkı payı kesintileri ve örgütün bazı ajanslarından çekilmesi nedeniyle ortaya çıkan finansal zorluklar tartışılacaktır. Çevresel krizler kapsamında iklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik kaybı ve kirlilik konuları ele alınacak, 24 Eylül’de BM İklim Zirvesi düzenlenecektir. Teknoloji alanında yapay zekâ yönetişimi için küresel bir diyalog başlatılacak, Güvenlik Konseyi’nin yapısına ilişkin reform tartışmaları ise BM’nin etkinliğini artırmaya yönelik kurumsal düzenlemeler bağlamında gündemde olacaktır.

Zirveler ve Yan Toplantılar

80. BM Genel Kurulu yüksek düzeyli haftası boyunca çeşitli zirveler ve yan toplantılar düzenlenecektir. Bu toplantılar, hem Genel Kurul gündeminin hem de küresel sorunların farklı boyutlarını ele almayı amaçlamaktadır.

22 Eylül – Filistin Konulu Uluslararası Konferans

Fransa ve Suudi Arabistan eş başkanlığında, “Filistin Meselesine Çözüm Bulunması ve İki Devletli Çözümün Hayata Geçirilmesi” başlıklı yüksek düzeyli konferans yapılacaktır. Bu konferansta uluslararası aktörlerin koordineli şekilde iki devletli çözüm planı üzerinde tartışmaları ve New York Deklarasyonu’nun uygulamaya geçirilmesi gündeme gelecektir.

23 Eylül – SKH (Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri) Moment Toplantısı

Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri doğrultusunda ilerlemeyi hızlandırmak amacıyla düzenlenen “SDG Moment” toplantısı, 2030 hedeflerine ulaşmak için devletler, özel sektör ve sivil toplumun katkılarını değerlendirecektir.

24 Eylül – BM İklim Zirvesi

İklim değişikliğiyle mücadele ve Paris Anlaşması hedefleri kapsamında liderlerin taahhütlerini açıklayacakları BM İklim Zirvesi gerçekleştirilecektir. Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da bu zirvede konuşma yapması planlanmaktadır.

25 Eylül – Pasifik Ada Ülkeleri Toplantısı

Avrupa Birliği Konseyi Başkanı António Costa’nın ev sahipliğinde Pasifik ada ülkelerinin liderleri ile bir toplantı yapılacaktır. Bu toplantıda bölgesel sorunlar ve iklim kaynaklı kırılganlıkların ele alınması beklenmektedir.

Anma Etkinlikleri

• BM’nin kuruluşunun 80. yılına yönelik yüksek düzeyli anma oturumu yapılacaktır.
• 1995 Pekin Bildirgesi’nin kabulünün 30. yılı kapsamında kadın hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği konulu toplantı gerçekleştirilecektir.
• Dünya Gençlik Eylem Programı’nın 30. yılı anısına gençlik politikaları üzerine bir etkinlik düzenlenecektir.

Diğer Zirveler ve Toplantılar

• Yapay Zekâ Yönetişimi Üzerine Küresel Diyalog başlatılacaktır.
• “Sürdürülebilir, Kapsayıcı ve Dayanıklı Küresel Ekonomi Zirvesi” yapılacaktır.
• Nükleer silahların tamamen ortadan kaldırılması konulu yıllık toplantı gerçekleştirilecektir.
• Bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesi ve ruh sağlığına ilişkin yüksek düzeyli toplantılar düzenlenecektir.

Öne Çıkan Konuşmacılar

80.BM Genel Kurulu’nda öne çıkan devlet ve hükümet başkanları arasında Brezilya Cumhurbaşkanı Luiz Inácio Lula da Silva, ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şaraa, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ve Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani bulunmaktadır.

Genel Kurul geleneğine uygun olarak ilk konuşmayı Brezilya Cumhurbaşkanı Lula gerçekleştirecektir. Onun ardından 23 Eylül sabahında ABD Başkanı Donald Trump kürsüye çıkacaktır.

Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan 22 Eylül’de Filistin konulu yüksek düzeyli konferansta, 23 Eylül’de ise Genel Kurul’da konuşma yapacaktır. Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şaraa 24 Eylül’de Genel Kurul’da hitap edecektir. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, ABD’nin vize vermemesi nedeniyle önceden kaydedilmiş bir video aracılığıyla Genel Kurul’a seslenecektir.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun 26 Eylül’de Genel Kurul’da konuşması planlanmaktadır. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy 23 Eylül’de Genel Kurul’da konuşacak, ABD Başkanı Trump ile ikili bir görüşme gerçekleştirecek ve Kırım Platformu’nun beşinci zirvesine katılacaktır. Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani 23 Eylül sabah oturumunda Genel Kurul’a hitap edecektir.

Katılım profili açısından bazı ülkeler lider düzeyinde değil, bakanlık seviyesinde temsil edilecektir. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin oturuma katılmayacak, ülkesini Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov temsil edecektir. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping yer almayacak, Çin Başbakanı Li Qiang Genel Kurul’da konuşacaktır. Hindistan Başbakanı Narendra Modi yerine Dışişleri Bakanı S. Jaishankar konuşma yapacaktır. Afganistan’da Taliban yönetimi uluslararası tanınma elde etmediği için ülke, önceki hükümetin temsilcileri tarafından temsil edilmeye devam edecektir.

Avrupa Birliği’nin Katılımı

Avrupa Birliği, 80. BM Genel Kurulu’na üst düzey bir heyetle katılacaktır. AB Konseyi Başkanı António Costa, 25 Eylül’de Genel Kurul’a hitap edecek ve 24 Eylül’de BM Güvenlik Konseyi’nde konuşacaktır.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas da New York’taki temaslarda hazır bulunacaktır. Kallas, 22 Eylül’de gayriresmî dışişleri bakanları toplantısını yönetecek, 23 Eylül’de Genel Kurul açılışında yer alacak, 25 Eylül’de G20 Bakanlar Toplantısı açılışında konuşma yapacaktır. Von der Leyen ise 22 Eylül’de “Küresel Yenilenebilir Enerji Zirvesi”nde hitap edecektir.

Avrupa Birliği’nin Genel Kurul için belirlediği öncelikler arasında BM reformu, barış ve güvenlik mimarisinin güçlendirilmesi, 2030 gündeminde sürdürülebilir kalkınmanın desteklenmesi ve çevresel sorunlar kapsamında üçlü gezegen krizine çözüm arayışları yer almaktadır. AB’nin ev sahipliği yapacağı etkinlikler arasında Pasifik ada ülkeleriyle liderler toplantısı ve AB-CELAC dışişleri bakanları toplantısı bulunmaktadır. Ayrıca AB Gençlik Delegesi Veronika Novotná, Dünya Gençlik Eylem Programı’nın 30. yılına ilişkin anma toplantısında gençleri temsil edecektir.

Güvenlik ve Organizasyon

80.BM Genel Kurulu için New York’ta geniş kapsamlı güvenlik önlemleri alınmıştır. Manhattan’da özellikle BM Genel Merkezi’nin bulunduğu bölge yoğun güvenlik kordonu altına alınmıştır. New York Polis Departmanı (NYPD), Federal Soruşturma Bürosu (FBI), BM güvenlik birimleri ve Dışişleri Bakanlığı’na bağlı gizli servisler koordineli şekilde görev yapmaktadır.

Trafik akışını düzenlemek amacıyla Manhattan’ın doğu bölgesinde bulunan 42. ile 48. sokaklar arasında kalan alan araç ve yaya trafiğine kapatılmıştır. Bu bölgeye yalnızca resmi geçiş kartı bulunanlar ve bölgede ikamet edenler girebilmektedir. Ayrıca Doğu Nehri boyunca NYPD’ye bağlı botlar, havadan helikopterler ve insansız hava araçları devriye görevindedir.

New York Belediye Başkanı Eric Adams, Genel Kurul haftasında olağanüstü ihtiyatlı davranıldığını, kent genelinde binlerce polisin görevlendirildiğini ve köpekli devriyelerin yeraltı metro istasyonları dâhil olmak üzere birçok noktada görev aldığını açıklamıştır.

Genel Kurul haftasında güvenlik düzenlemeleri yalnızca diplomatik heyetlerin korunmasıyla sınırlı kalmamaktadır. Aynı zamanda New York’ta sivil toplum kuruluşlarının ve çeşitli grupların protesto gösterileri düzenlemesine izin verilmektedir. Bu yıl da özellikle Gazze’deki çatışmalara yönelik protestoların BM binası çevresinde ve kentin farklı bölgelerinde yapılması beklenmektedir.